EY: Μπορούν οι πράσινες τεχνολογίες και τα εναλλακτικά καύσιμα να προσφέρουν ενεργειακή ασφάλεια;

Disclaimer: Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος διαδικτυακού τόπου με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς αναφορά στο RAWMATHUB.GR (με ενεργό link) ή χωρίς την προηγούμενη γραπτή άδεια του RAWMATHUB.GR. 

Η ανάγκη για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι πιο έντονη από ποτέ. Η συνεχιζόμενη αστάθεια στην αγορά φυσικού αερίου και οι γεωπολιτικοί κλυδωνισμοί έχουν κάνει τις χώρες να σπεύδουν να διαφοροποιήσουν το ενεργειακό τους μείγμα και να μειώσουν την εξάρτησή τους από το φυσικό αέριο. Συγχρόνως, καθώς οι προθεσμίες του net-zero πλησιάζουν, οι κυβερνήσεις επιθυμούν να καλύψουν το κενό προσφοράς ενέργειας με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Για να συμβεί αυτό, ωστόσο, ο τομέας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χρειάζεται να υιοθετήσει αναδυόμενες τεχνολογίες και οι αγορές πρέπει να είναι έτοιμες να κάνουν ένα σημαντικό άλμα προς τα εμπρός.

Με τις τιμές του φυσικού αερίου στα ύψη, το επενδυτικό κλίμα για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας γίνεται πιο ελκυστικό βραχυπρόθεσμα, καθώς το σχετικό κόστος των νέων τεχνολογιών μειώνεται σε σχέση με το φυσικό αέριο. Παρουσιάζεται ξεκάθαρα μια ευκαιρία για τις αναδυόμενες πράσινες τεχνολογίες να κάνουν τη μετάβαση από το καθεστώς των εξειδιεκυμένων χρήσεων στην επικρατούσα τάση.

Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα σημαντικό σημείο εξέλιξης ειδικά για την πλωτή αιολική και ηλιακή ενέργεια. Η αυξανόμενη ζήτηση για νέες πηγές πράσινης ενέργειας καθοδηγεί τη σχετική έρευνα και  πυροδοτεί τεχνολογικές εξελίξεις που σταδιακά θα μειώσουν το κόστος. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η πλωτή αιολική ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου - με την τεράστια ευκαιρία να αλλάξει το παιχνίδι για την ενεργειακή μετάβαση - το επενδυτικό κλίμα φαίνεται εξαιρετικό.

Με γνώμονα την ανάγκη για ενεργειακή ασφάλεια, οι αναδυόμενες αγορές θα πρέπει να διαδραματίσουν μεγαλύτερο και σημαντικότερο ρόλο στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Η έκθεση RECAI υπογραμμίζει ορισμένες από τις βασικές εξελίξεις, καθώς και μερικές από τις προκλήσεις, σε διάφορες αγορές σε όλο τον κόσμο και κατατάσσει τις 40 κορυφαίες αγορές ως προς την ελκυστικότητα των ευκαιριών για επένδυση και χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Είναι γεγονός ότι, με την αγορά ενέργειας σε διαδικασία εξέλιξης και προσαρμογής στα νέα δεδομένα, οι κυβερνήσεις επικεντρώνονται εκ νέου στην επιτάχυνση της διαδικασίας προς το net-zero, αλλά υπάρχουν ακόμα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν πριν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορέσουν να κυριαρχήσουν σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η αγορά φυσικού αερίου βρίσκεται σε μια παράξενη κατάσταση τον περασμένο χρόνο. Ακόμη και πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι τιμές είχαν εκτοξευθεί στα ύψη και η αστάθεια πρόκειται να συνεχιστεί καθώς πολλές χώρες προσπαθούν επειγόντως να μειώσουν την εξάρτησή τους από το ρωσικό αέριο.

Πολλοί παράγοντες οδήγησαν στην απότομη αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου. Η εποχική ξηρασία στη Λατινική Αμερική μείωσε την παραγωγικότητα των υδροηλεκτρικών της έργων. Η ανάκαμψη της Ασίας μετά τα lockdowns επηρρέασε τις προμήθειες φυσικού αερίου και υπάρχει αυξανόμενος ανταγωνισμός μεταξύ Ευρώπης και Ασίας για υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), καθώς και περιορισμοί εφοδιασμού και μεταφοράς μεταξύ των παραγωγών αερίου. Όλα αυτά δημιούργησαν μια τέλεια καταιγίδα.

Φυσικά, δεν υπάρχει γρήγορη λύση. Τα μεγάλα έργα υποδομής, όπως η αύξηση της χωρητικότητας LNG με πλωτές μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης, έχουν μεγάλους χρόνους παράδοσης. Οι αγωγοί μπορεί επίσης να χρειαστούν χρόνια για να ολοκληρωθούν και οι διαδικασίες είναι απίστευτα περίπλοκες εάν διασχίζουν τρίτες χώρες. Η σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας τα επόμενα χρόνια είναι επίσης δύσκολη και υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις σε αυτό το ζήτημα που έχει και τοπικό χαρακτήρα.

Ωστόσο, αναμένεται μεγαλύτερη διαφοροποίηση των πηγών φυσικού αερίου και βελτιωμένη ενεργειακή ασφάλεια από τα μέσα της δεκαετίας του 2020, με την ολοκλήρωση υποδομών που είναι ήδη υπό κατασκευή. Μια μεγαλύτερη ποικιλία συνδυασμών καυσίμων και τεχνολογιών αναμένεται επίσης να είναι πιο άμεσα διαθέσιμη μέχρι τότε, και οι επιδοτήσεις για εναλλακτικές λύσεις - όπως η βιομάζα ή οι τουρμπίνες ανεμογεννητριών που θα λειτουργούν με υδρογόνο - θα μπορούσαν να μειώσουν σημαντικά το κόστος αυτών των τεχνολογιών.

Για τους καταναλωτές που αντιμετωπίζουν αυξήσεις τιμών στην ενέργεια που καταναλώνουν, οι συμφωνίες αγοράς ενέργειας (Power Purchase Agreements, PPAs) θα μπορούσαν να είναι ένας τρόπος να εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμη σταθερότητα τιμών.

Εν μέσω των υψηλών επιπέδων τιμών του φυσικού αερίου, η Ε.Ε προτείνει θεμελιώδη αναθεώρηση της ενεργειακής της πολιτικής, με φιλόδοξους νέους στόχους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. ΟΙ σχετικές προτάσεις αναμένονται σύντομα. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία έχουν ήδη ανακοινώσει σχέδια για επιτάχυνση της διάθεσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και περισσότερες χώρες θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. Η αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας και η μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο δεν θα είναι απλή διαδικασία, αλλά είναι απαραίτητη μια διαφοροποιημένη στρατηγική τα επόμενα χρόνια για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όπως και άλλων καυσίμων και τεχνολογιών.

Η ενεργειακή ασφάλεια έχει ανέβει στην κορυφή των προτεραιοτήτων, με τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να επιδιώκουν να επιταχύνουν και να διευρύνουν το εύρος των προγραμμάτων τους για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για να συμβάλουν στη μείωση της εξάρτησής τους από την εισαγόμενη ενέργεια σε αυτήν την ασταθή και απρόβλεπτη περίοδο.

Στην κατάταξη των 40 κορυφαίων της RECAI υπάρχουν λεπτομέρειες σχετικά με τις βαθμολογίες των χωρών ειδικά για την τεχνολογία και σημειώνεται και η μεθοδολογία σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο καθορίζονται η κατάταξη και οι βαθμολογίες. Στην 59η έκδοση του RECAI, αναφέρονται μερικές ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις για την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εν μέσω της αυξημένης σημασίας της ενεργειακής ασφάλειας σε 10 αγορές.

Ο τομέας των PPA (Pubic Power Agreement) συνεχίζει να αναπτύσσεται ως αποτέλεσμα των εξαιρετικά υψηλών και ασταθών τιμών της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και των νέων εταιρικών φιλοδοξιών μετά το COP26. Ωστόσο, υπάρχουν εμπόδια που επιβραδύνουν την ταχύτητα της ανάπτυξης και τα οποία περιλαμβάνουν καθυστερήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, καθυστερήσεις στις εγκρίσεις χωροθέτησης και σύνδεσης στο δίκτυο. Αυτά οδηγούν σε έλλειψη έργων έτοιμα προς υλοποίηση.

Η μεγαλύτερη ζήτηση για PPA, τα λιγότερα έργα και το κλιμακούμενο κόστος εξοπλισμού είχαν επίσης ως αποτέλεσμα υψηλότερες τιμές PPA και μια πιο ισορροπημένη αγορά ανάμεσα στους πωλητές ενέργειας και τους αγοραστές. Ενόσον τα κόστη είναι ακόμη υψηλά σε πολλές περιοχές, οι σχετικά χαμηλές, σταθερές τιμές μέσω των PPA είναι ελκυστικές έναντι υψηλών, απρόβλεπτων τιμών χονδρικής.

Η Λατινική Αμερική θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένας «κοιμισμένος γίγαντας» στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ευλογημένος με άφθονη ηλιοφάνεια, τεράστιο δυναμικό υδροηλεκτρικής ενέργειας και ευνοϊκές τοποθεσίες για έργα αιολικής ενέργειας.

Η δυναμικότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της Βραζιλίας ξεπερνούν κατά πολύ τις άλλες αγορές της Λατινικής Αμερικής και είναι παγκόσμιος ηγέτης στην παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, η υπερβολική εξάρτηση της χώρας από την υδροηλεκτρική ενέργεια την έχει αφήσει επιρρεπή στις επιπτώσεις της ξηρασίας. Η παραγωγή ηλιακής ενέργειας έχει παρεμποδιστεί από αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο που συχνά εμποδίζουν τους ενδιαφερόμενους για την ανάπτυξη σχετικών έργων να έχουν πρόσβαση σε μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση από τις τράπεζες ανάπτυξης.

Η συναλλαγματική ισοτιμία της χώρας παρουσιάζει επίσης προβλήματα για τις εταιρείες που επιδιώκουν να εισάγουν ηλιακούς συλλέκτες. Ωστόσο, η πρόσφατη κίνηση να επιτραπεί η χρηματοδότηση έργων σε δολάρια ΗΠΑ θα πρέπει να δώσει ώθηση στις εταιρείες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η Χιλή ήταν ένα «success story» για την περιοχή, έχοντας επιτύχει πολύ χαμηλές τιμές δημοπρασίας για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και έχει μερικές από τις μεγαλύτερες δυνατότητες στη Λατινική Αμερική για αξιοποίηση της ηλιακής της ενέργειας. Η χώρα στοχεύει τώρα μια ηγετική θέση στο πράσινο υδρογόνο, σύμφωνα με έρευνα της κυβέρνησης της Χιλής, από όπου προκύπτει ότι η χώρα θα μπορεί να παράγει πράσινο υδρογόνο με 1,05 δολάρια ΗΠΑ ανά κιλό έως το 2030. Η ανάπτυξη της βιομηχανίας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο σημαντική, επειδή η Χιλή είναι εισαγωγέας LNG και αντιμετωπίζει αυξημένο ανταγωνισμό στην αγορά καθώς η Ευρώπη αυξάνει το ποσοστό των εισαγωγών της.

Η Αργεντινή έχει εισαγάγει προγράμματα όπως το RenovAR το οποίο έχει βοηθήσει την ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας αιολικών και ηλιακών φωτοβολταϊκών έργων. Ωστόσο, μια αλλαγή στην κυβέρνηση και τις προτεραιότητές της, είχε ως αποτέλεσμα τα έργα αυτά να χάσουν τη δυναμική τους. Αντιμετωπίζοντας σοβαρές οικονομικές προκλήσεις, η αγορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πιέζει για μεγαλύτερες ξένες επενδύσεις όπου επί του παρόντος κυριαρχεί η Κίνα. Η Κίνα έχει υπογράψει συμφωνία για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού Atucha III, κόστους 8 δισ. δολαρίων ΗΠΑ, του οποίου η κατασκευή είχε σταματήσει.

Παρά το γεγονός ότι διαθέτει από τις πιο αξιόλογες δυνατότητες στον κόσμο για αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας, η συνταγματική μεταρρύθμιση απειλεί τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας του Μεξικού, με την κυβέρνηση να επιδιώκει να αποκαταστήσει την κρατική της κυριαρχία στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Αν και δεν ήταν επιτυχής μέχρι στιγμής, η συνταγματική τροποποίηση θα επέστρεφε τον έλεγχο του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας στην κρατική εταιρεία κοινής ωφελείας Comisión Federal de Electricidad (CFE).

Για να επιτευχθούν οι στόχοι καθαρής ενέργειας, οι μεξικανικές ενώσεις της βιομηχανίας αιολικής και ηλιακής ενέργειας εκτιμούν ότι θα χρειαστούν επιπλέον 10 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2024, αλλά αυτό θα μπορούσε να αποδειχτεί δύσκολο εγχείρημα καθώς οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις έχουν μερικώς αποτρέψει τους επενδυτές.

Οι αγορές σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική αντιμετωπίζουν ποικίλες προκλήσεις και ακολουθούν διαφορετικές προσεγγίσεις για την ενίσχυση της ενεργειακής τους ασφάλειας. Ωστόσο, εάν κάποιες από αυτές τις προκλήσεις ξεπεραστούν, η περιοχή θα μπορέσει να επιτύχει σημαντικά ωφέλη από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Για να επιταχυνθεί η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, θα χρειαστούν καινοτομίες που θα βοηθήσουν τις αναδυόμενες τεχνολογίες να επικρατήσουν. Μια τεχνολογία που θα μπορούσε να διαδραματίσει αυξανόμενο ρόλο στην επέκταση της εξάπλωσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι η πλωτή παραγωγή ενέργειας.

Υπάρχει ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για πλωτές εγκαταστάσεις οι οποίες μπορούν να προσφέρουν πρόσβαση σε ισχυρότερο και πιο σταθερό άνεμο που βρίσκεται γύρω από τα βαθιά νερά, χωρίς το υψηλό κόστος στερέωσης ανεμογεννητριών σε βαθιά ύδατα. Δεδομένου ότι το 80% της δυνητικής υπεράκτιας αιολικής ενέργειας της Ευρώπης και το 58% της αιολικής ενέργειας των ΗΠΑ βρίσκεται σε ύδατα βαθύτερα από 60 μέτρα, η πρόοδος της τεχνολογίας και της μηχανικής θα μπορούσαν να ξεκλειδώσουν σημαντική δυναμικότητα παραγωγής.

Τα πλωτά ηλιακά πάνελ κερδίζουν επίσης ενδιαφέρον επειδή παρακάμπτουν τις αντιδράσεις που έχουν οι αντίστοιχες εγκαταστάσεις σε ηπειρωτικά μέρη (λόγω της κατάληψης του εδάφους που δημιουργεί ζητήματα με τη γεωργία αλλά και με την ίδια την μείωση του ελεύθερου χώρου), κάτι που μπορεί να είναι ένα σημαντικό ζήτημα, ιδιαίτερα σε μικρές χώρες.

Ωστόσο, υπάρχουν προκλήσεις μηχανικής που πρέπει να ξεπεραστούν και για τα δύο. Οι ανεμογεννήτριες πρέπει να είναι αρκετά στιβαρές για να ανταπεξέρχονται στις δυσκολίες λόγω του ανέμου, της βροχής και του αλμυρού νερού, επομένως μπορεί να είναι δύσκολο να επιπλέουν στη σωστή θέση. Εν τω μεταξύ, τα πλωτά ηλιακά πάρκα είναι επιρρεπή σε ανατροπή σε ακραίες καιρικές συνθήκες.

Επίσης καμία τεχνολογία δεν έχει ακόμη τη δυνατότητα να εδραιωθεί πλήρως λόγω του υψηλότερου κόστους παραγωγής ενέργειας. Ωστόσο, οι εγκαταστάσεις υπεράκτιας αιολικής ενέργειας αρχίζουν να φαίνονται πιο βιώσιμες, ιδιαίτερα στο σημερινό περιβάλλον. Κατά το παρελθόν έτος, οι τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη κυμαίνονταν γύρω στα 200 €/MWh (217 US$/MWh), ενώ το κόστος της ενέργειας από πλωτές εγκαταστάσεις ανέρχεται σε περίπου 200 US$/MWh. Η αύξηση των επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία θα βοηθήσει να μειώσει περαιτέρω το κόστος παραγωγής.

Η περίπτωση των πλωτών εγκαταστάσεων αιολικής ενέργειας ενισχύεται επίσης από το γεγονός ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου. Ήδη σχεδιάζονται έργα τόσο στην Κελτική Θάλασσα όσο και στις ακτές της Σκωτίας που θα συνδυάζουν ηλεκτρόλυση, αφαλάτωση και παραγωγή πράσινου υδρογόνου σε μια πλωτή πλατφόρμα. Το πρώτο έργο που θα σχεδιάζεται να υλοποιηθεί είναι το Project Dylan, το 2027, από μια κοινοπραξία μεταξύ της Source Energie και της ERM Dolphyn.

Οι «πλωτές» τεχνολογίες απέχουν αρκετά χρόνια από το να γίνουν mainstream, αλλά - καθώς το κόστος της ενέργειας αυξάνεται - δημιουργείται ένα ελκυστικό επενδυτικό κλίμα που θα μπορούσε να τις βάλει γρήγορα σε τροχιά υιοθέτησης σε ευρεία κλίμακα.

Με πληροφορίες από RECAI 59 | EY - Global

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ RAWMATHUB.GR