Η ζήτηση για μέταλλα και άλλες πρώτες ύλες που σχετίζονται με τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια θα συνεχίσει να αυξάνεται αν δεν αντιστραφούν οι σχετικές πολιτικές.
Εάν πιστεύετε ότι ο πληθωρισμός είναι σε υψηλά επίπεδα, περιμένετε μέχρι να αρχίσουν πραγματικά να ξεφεύγουν και οι υπόλοιπες αγορές εμπορευμάτων. Αν και οι τιμές για βασικά υλικά όπως ο χαλκός, το αλουμίνιο, το νικέλιο και ο χάλυβας -που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή σχεδόν των πάντων- έχουν ήδη αυξηθεί σημαντικά, ωστόσο, δεν έχουν ακόμη κλιμακωθεί τόσο πολύ όσο τα καύσιμα και τα εμπορεύματα που βασίζονται στην ενέργεια, όπως τα τρόφιμα. Αλλά θα το κάνουν εάν οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί διαμορφωτές πολιτικής επιμείνουν στις υπάρχουσες πολιτικές.
Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, οι ηγέτες υπόσχονται ότι περισσότερη πράσινη ενέργεια -ηλιακά και αιολικά πάρκα και ηλεκτρικά οχήματα- θα αντιμετωπίσει την υπερβολική εξάρτηση της Δύσης από το ευμετάβλητο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και θα απομονώσει περαιτέρω τη Ρωσία. Αλλά αυτή η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι πολύ χειρότερη από το ίδιο το πρόβλημα, εφόσον η εντατική χρήση βασικών ορυκτών από την πράσινη ενέργεια, απλά θα συνεχίσει να τροφοδοτεί τον πληθωρισμό.
Ακριβώς όπως οι αυξημένες τιμές για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο διατρέχουν και επηρρεάζουν όλους τους κλάδους της οικονομίας, το ίδιο συμβαίνει και με το κόστος των βασικών ορυκτών, που απαιτούνται για την κατασκευή κάθε κατηγορίας προϊόντων, από ηλεκτρονικές συσκευές και σπίτια μέχρι υπολογιστές και αυτοκίνητα. Και ενώ αυτές οι πρώτες ύλες στο μεγαλύτερο μέρος της πρόσφατης ιστορίας αποτελούσαν ένα μικρό μερίδιο του τελικού κόστους των προϊόντων, αυτό το μερίδιο θα γίνεται όλο και πιο σημαντικό με τη διαφαινόμενη συνεχή αυξητική τάση των τιμών των ορυκτών.
Η παραγωγή ενέργειας από αιολικά και ηλιακά τροφοδοτούμενες πηγές, και ιδιαίτερα από μπαταρίες, απαιτεί τεράστια αύξηση των αποθεμάτων χαλκού, νικελίου, αλουμινίου, γραφίτη, λιθίου και άλλων πρώτων υλών. Κάθε ηλεκτρικό όχημα περιέχει περίπου 180 κιλά περισσότερο αλουμίνιο και περίπου 65 κιλά περισσότερο χαλκό από ένα συμβατικό αυτοκίνητο. Αυτό το δεδομένο θα αυξήσει σημαντικά τις απαιτούμενες ποσότητες, ιδίως αν ληφθούν υπόψη τα σχεδιαζόμενα επίπεδα παραγωγής για ηλεκτρικά οχήματα τα επόμενα χρόνια.
Το ίδιο ισχύει για τα ορυκτά που είναι απαραίτητα για την κατασκευή των δεκάδων χιλιάδων ανεμογεννητριών και εκατομμυρίων ηλιακών μονάδων που απαιτούνται για την επέκταση της πράσινης ενέργειας. Δυστυχώς, όπως έχουν επισημάνει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ) και άλλοι, η προσφορά κρίσιμων ορυκτών δεν επεκτείνεται με την απαραίτητη ταχύτητα. Δεν είναι καν κοντά και αυτό δημιουργεί πληθωριστικές τάσεις.
Ενδεικτικά, στο Παρίσι στις 24 Μαρτίου, ο ΔΟΕ συγκάλεσε σύνοδο κορυφής των κρατών μελών για τη στρατηγική για την αντικατάσταση των ρωσικών προμηθειών πετρελαίου και φυσικού αερίου, επιβεβαιώνοντας παράλληλα τους στόχους «απανθρακοποίησης». Οι παρευρισκόμενοι εξέδωσαν δήλωση για την «επιτάχυνση» της μετάβασης στην πράσινη ενέργεια ως «ύψιστης προτεραιότητας» για την αντικατάσταση των υδρογονανθράκων. Ο πρόεδρος Μπάιντεν και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπερθεμάτισαν και οι δύο με τις δηλώσεις τους το θέμα του «διπλασιασμού» του ρυθμού μετάβασης προς την πράσινη ενέργεια.
Εκ πρώτης όψεως, αυτό φαίνεται λογικό. Οι τεράστιες αυξήσεις στη χρήση της ηλιακής και αιολικής ενέργειας, καθώς και στη χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων, θα μπορούσαν να εκτοπίσουν αρκετή χρήση ορυκτών καυσίμων για να μειώσουν τις τιμές του φυσικού αερίου και του πετρελαίου. Θα μπορούσαν επίσης να θωρακίσουν τις αγορές από τον πληθωρισμό που προκαλείται από την απώλεια ή τις κυρώσεις σε βάρος των ρωσικών προμηθειών. Η υπουργός Ενέργειας Jennifer Granholm είπε το ίδιο στην ομιλία της με την οποία άνοιξε η σύνοδος κορυφής του Παρισιού.
Είτε ρεαλιστική είτε όχι, η απλή επιδίωξη μιας τέτοιας στρατηγικής είναι πληθωριστική. Και θα διαρκούσε περισσότερο από τον πληθωρισμό των τροφίμων ή των καυσίμων. Οι οικονομολόγοι του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου εξέτασαν πέρυσι τα στοιχεία για τα βασικά ορυκτά προϊόντα που χρονολογούνται από το 1879. Υπολόγισαν τον πληθωριστικό αντίκτυπο από την προσπάθεια κάλυψης των απαιτήσεων σε ορυκτά για την κατασκευή αρκετού εξοπλισμού για το διπλασιασμό του ρυθμού μετάβασης στην πράσινη ενέργεια. Οι τιμές των μετάλλων θα έφταναν σε ιστορικά υψηλά σημείωσαν, φοβούμενοι, «για μια άνευ προηγουμένου, περίοδο πιέσεων που θα διαρκέσει περίπου μία δεκαετία». Το ΔΝΤ επεσήμανε επίσης ότι τα «μοντέλα ολοκληρωμένης αξιολόγησης» για την ενεργειακή μετάβαση «δεν περιλαμβάνουν την πιθανή αύξηση του κόστους των ορυκτών πρώτων υλών».
Η σημαντική κλιμάκωση του κόστους των ορυκτών θα δημιουργούσε επίσης ισχυρές αντικρουόμενες πιέσεις στις προσπάθειες της Federal Reserve να τιθασεύσει τον πληθωρισμό. Τα στοιχεία που υποστηρίζουν την προειδοποίηση του ΔΝΤ είναι ήδη διαθέσιμα.
Το λίθιο -γνωστό λόγω των μπαταριών αυτοκινήτων και δικτύου αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ- έχει δει τις τιμές του να αυξάνονται σχεδόν 1.000% τα τελευταία δύο χρόνια. Οι τιμές του χαλκού και του νικελίου, που χρησιμοποιούνται ευρέως, αυξήθηκαν κατά 200% και 300% αντίστοιχα την ίδια περίοδο. Το αλουμίνιο, το δεύτερο πιο χρησιμοποιούμενο μέταλλο στη γη μετά το σιδηρομετάλλευμα, σημειώνει άνοδο 200% και διαπραγματεύεται σε υψηλό 30 ετών.
Ενώ τα μέταλλα αποτελούν, ιστορικά, ένα μικρό μερίδιο του κόστους κατασκευής των περισσότερων προϊόντων, η εικόνα αλλάζει με τις τιμές πλέον στα ύψη. Ο πιθανός διπλασιασμός των τιμών του αλουμινίου θα προσέθετε κόστη εισροών που θα εξαφάνιζαν σχεδόν ολόκληρο το περιθώριο κέρδους για τους κατασκευαστές βαρέων οχημάτων στις ΗΠΑ, σύμφωνα με έγγραφο του Γεωλογικού Ινστιτούτου Ηνωμένων Πολιτειών του 2020, και προφανώς θα οδηγούμασταν σε υψηλότερες τιμές για αυτοκίνητα και φορτηγά.
Ο πληθωρισμός των βασικών πρώτων υλών έχει ήδη μειώσει εξαιρετικά τις προσδοκίες για την αναμενόμενη μακροπρόθεσμη μείωση του κόστους των μπαταριών, των ηλιακών μονάδων και των ανεμογεννητριών. Αυτό συμβαίνει επειδή τα ορυκτά από μόνα τους αποτελούν πάνω από το 50% του κόστους κατασκευής μπαταριών και ηλιακών μονάδων και περίπου 20% για τις ανεμογεννήτριες. Πολύ πριν από τις τελευταίες κλιμακώσεις των τιμών των ορυκτών, τα μοντέλα πρόβλεψης είδαν αύξηση του κόστους το 2022 κατά 5% για μπαταρίες, 10% για αναμογεννήτριες και 25% για ηλιακές μονάδες. Οι μεγαλύτεροι κινεζικοί και αμερικανικοί κατασκευαστές ηλεκτρικών οχημάτων, η BYD και η Tesla, επίσης ανακοίνωσαν αυξήσεις τιμών.
Η πιθανότητα για μεγαλύτερες πληθωριστικές πιέσεις είναι υπαρκτή. Παρά τη γρήγορη ανάπτυξη, ο κόσμος εξακολουθεί να λαμβάνει μόνο το 3% της ενέργειας του από τον άνεμο και τον ήλιο. Λιγότερο από το 1% όλων των αυτοκινήτων στους παγκόσμιους δρόμους είναι ηλεκτρικά με τη χρήση μπαταριών. Η ING υπολόγισε, στα τέλη του 2021, ότι ένας διπλασιασμός του στόχου παραγωγής και διάθεσης ηλεκτρικών οχημάτων, θα απορροφούσε το 50% της τρέχουσας παραγωγής αλουμινίου και χαλκού και περίπου το 80% της παγκόσμιας παραγωγής νικελίου.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι καταναλωτές θεωρούν ότι η αύξηση της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου μειώνει τον πληθωρισμό. Έχουμε δει επιβεβαίωση αυτής της πραγματικότητας και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού: Ευρωπαίοι ζητούν περισσότερα καύσιμα από την Αλγερία και το Κατάρ και η κυβέρνηση Μπάιντεν απελευθερώνει πετρέλαιο από το Στρατηγικό Αποθεματικό Πετρελαίου. Κανείς όμως στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ δεν μιλά για αύξηση της ικανότητας εξόρυξης, ούτε είναι καν εφικτό ένα Στρατηγικό Απόθεμα Ορυκτών Ενέργειας.
Οι υψηλές τιμές των μετάλλων οδηγούν σε τόνωση της παραγωγής αλλά οι αργές δυνατότητες επέκτασης της εξόρυξης στον πραγματικό κόσμο εξηγούν την πρόβλεψη του ΔΝΤ ότι ο πληθωρισμός των ορυκτών θα διαρκέσει «περίπου μια δεκαετία» μέχρι να εξισορροπηθεί η προσφορά.
Οι περισσότεροι αναλυτές επικεντρώνονται στο από πού θα προέλθουν οι γιγατόνοι νέων ορυκτών και στις γεωπολιτικές επιπτώσεις των νέων αλυσίδων εφοδιασμού. Κάτι τέτοιο, θα μετατόπιζε την κυρίαρχη εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία στην Κίνα και για τις ΗΠΑ από τις εγχώριες βιομηχανίες προς την Κίνα. Αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρόκειται να πληγούν πρώτα από τις γρήγορες και σημαντικές πληθωριστικές επιπτώσεις που θα επιφέρουν οι ανάγκες για επιπλέον ορυκτά.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν ένα εργαλείο με το οποίο είναι εξοικειωμένοι για να αποτρέψουν τον πληθωρισμό που θα φέρει η ζήτηση περισσότερων ορυκτών: μπορούν απλά να αντιστρέψουν τις πολιτικές που προωθούν την πράσινη ενέργεια τόσο εντατικά. Όπως είπε η Granholm στη σύνοδο κορυφής του IEA, οι «αποφάσεις που παίρνουμε σήμερα . . . θα διαμορφώσουν το ενεργειακό τοπίο του αύριο».
Με πληροφορίες από Wall Street Journal
