Σύμφωνα με την έκθεση Circularity Gap 2021, η παγκόσμια οικονομία είναι μόνο κατά 8,6% κυκλική ενώ το 2018 ο αριθμός αυτός ήταν υψηλότερος (9,1%).
Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) σχετίζονται άμεσα με τις εξορυκτικές δραστηριότητες, τι προϊόντα παράγουμε και πως τα καταναλώνουμε. Επομένως, η βασική ιδέα είναι ότι εάν εφαρμόσουμε κυκλικές στρατηγικές για τα υλικά και τις εκπομπές σε καίρια σημεία του κύκλου εξαγωγής-παραγωγής-κατανάλωσης, ο κόσμος θα μπορούσε να μειώσει τις εκπομπές που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.
Οι αρχές της κυκλικής οικονομίας υιοθετούνται σιγά σιγά από τις επιχειρήσεις, τους κυβερνητικούς φορείς και τους καταναλωτές, ως τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος των αποβλήτων και της ρύπανσης, της επιτάχυνσης της δράσης για το κλίμα και διατήρησης μιας βιώσιμης και ευημερούσας οικονομίας.
Είναι όμως αυτό αρκετό για να επιτευχθούν σημαντικά αποτελέσματα;
Ο Hasan Shafi, συνεργάτης στην Arthur D. Little, λέει ότι οι εταιρείες και οι οργανισμοί θα πρέπει να βασίζονται σε ψηφιακές τεχνολογίες, όπως προηγμένα συστήματα ανάλυσης δεδομένων, drones και το διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT) για τη μέτρηση, ανάλυση και παρακολούθηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη διασύνδεση πολύπλοκων συστημάτων.
«Οι ψηφιακές τεχνολογίες και οι τομείς βιωσιμότητας θα δουν περισσότερη σύγκλιση και συνεργιστική καινοτομία στο μέλλον, επιταχύνοντας έτσι την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα. Πολλά νέα επιχειρηματικά μοντέλα θα αναπτυχθούν και θα είναι διαθέσιμα μέσω ψηφιακών/τεχνολογικών πλατφορμών, όπως η απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα τύπου DaaS (Decarbonization-as-a-Service)». Ο Shafi λέει ότι οι επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες και η αποδοχή τους από τις αγορές, μπορούν να συμβάλλουν σε ένα καλύτερο μέλλον για τους ανθρώπους και το περιβάλλον.
Ο Tony Fadell, Διευθυντής στο Future Shape, ιδρυτής και πρώην διευθύνων σύμβουλος της Nest Labs, υποστηρίζει ότι οι αγορές καταλαβαίνουν όλο και περισσότερο ότι τα υλικά είναι πεπερασμένα. «Οι αξιακές αλυσίδες μπορούν να διαρκέσουν μόνο εάν βασίζονται στην επαναχρησιμοποίηση και την κυκλικότητα. Για παράδειγμα, οι αλυσίδες αξίας που καταλήγουν σε εξορυκτικά απόβλητα θα χάσουν την αξία τους και τελικά θα καταστούν παρωχημένες, οπότε οι επενδυτές το καταλαβαίνουν αυτό. Πιστεύω και ελπίζω ότι αυτό είναι μόνο η αρχή για να προχωρήσουμε με την κυκλική οικονομία προς τα εμπρός», δήλωσε ο Fadell. «Βλέπω ότι οι επενδύσεις στην κυκλική οικονομία κατευθύνονται σε μία παροχή υλικών και προϊόντων με τη μορφή MaaS (Materials-as-a-Service)».
Κυκλικότητα μέσω δράσης
Η BIYU είναι μια ολλανδική νεοφυής επιχείρηση με το σύνθημα «Κάτεχε λιγότερα, κάνε περισσότερα». Ο Martijn Tjho, ιδρυτής της εταιρείας, λέει ότι η BIYU παρέχει σε εταιρείες μια πλατφόρμα κυκλικότητας, ενώ οι καταναλωτές έχουν πρόσβαση στην προσωρινή ιδιοκτησία προϊόντων, αντί να τα αγοράζουν. Στο τέλος του κύκλου ζωής του προϊόντος, η BIYU τα ανακυκλώνει.
«Θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα μοντέλο όπου θα συνεργαζόμαστε μόνο με τις καλύτερες εταιρείες που δημιουργούν τα καλύτερα προϊόντα. Προσφέρουμε μια πλατφόρμα με στόχο την κυκλικότητα και οι καταναλωτές αποκτούν προσωρινή ιδιοκτησία, μόνο όταν χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν το προϊόν».
Αλλά ο Tjho είπε ότι πιστεύει ότι οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να κατέχουν πράγματα που συνδέονται άμεσα με τον πλούτο τους και τον τρόπο με τον οποίο επιδεικνύουν αυτό τον πλούτο. «Όλοι είμαστε εθισμένοι στην κατανάλωση, οπότε η αλλαγή αυτής της συμπεριφοράς δεν πρόκειται να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη», είπε ο Tjho. «Επιπλέον αυτής της αλλαγής συμπεριφοράς, υπάρχει και το γεγονός ότι πολλά προϊόντα έχουν δημιουργηθεί για να χάνουν σημαντικό μέρος της αξίας τους με την απόκτησή τους, τακτική η οποία θα πρέπει να αλλάξει».
Ο Tjho λέει ότι μπορεί να πλησιάσουμε πιο κοντά σε μια βιώσιμη, κυκλική αγορά όταν οι κυβερνήσεις δημιουργήσουν νόμους και φορολογικά συστήματα που «τιμωρούν» την παραγωγή αποβλήτων και τη ρύπανση. «Πιστεύω ότι όταν οι συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη γίνουν τρομακτικές, οι άνθρωποι θα αναλάβουν οι ίδιοι την ευθύνη και η κυκλικότητα θα επιταχυνθεί μέσω της μαζικής και άμεσης υιοθέτησής της».
Κυκλικότητα μέσω της τρισδιάστατης εκτύπωσης
Ένα παράδειγμα κυκλικής οικονομίας θα μπορούσε να είναι η τρισδιάστατη εκτύπωση. Η ολλανδική startup Aectual εκτυπώνει έπιπλα από ανακυκλωμένα κουτιά αναψυκτικών. Σύμφωνα με την Hedwig Heinsman, Chief Creative Officer και συνιδρυτή της εταιρείας, σχεδόν 200 δισεκατομμύρια κουτιά αναψυκτικών κατασκευάστηκαν το 2021 και υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου πέντε δισεκατομμύρια κτίρια παγκοσμίως. Ακούγεται περίεργη σύγκριση; Όχι για την Aectuel.
«Σκεφτήκαμε, τι θα γινόταν αν μετατρέπαμε αυτά τα κουτιά αναψυκτικών σε αρχιτεκτονικό υλικό υψηλής αξίας, μειώνοντας την ανάγκη για πρωτογενή υλικά που χρησιμοποιούνται για την επίπλωση του καθημερινού μας περιβάλλοντος», είπε η Heinsman.
Και αυτό έκανε η εταιρεία. Πάνω από το 75% μιας συσκευασίας αναψυκτικού μπορεί να είναι από χαρτόνι και το υπόλοιπο 25% είναι μείγμα πολυμερούς-αλουμινίου. Το υλικό αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την τρισδιάστατη εκτύπωση προϊόντων υψηλής ποιότητας ως έπιπλα εσωτερικών χώρων, όπως σκαμπό και ζαρντινιέρες. και εσωτερικά συστήματα, όπως ακουστική επένδυση τοίχων και διαχωριστικοί τοίχοι.
«Με την ανακύκλωση υλικών, πιστεύω ότι μπορούμε να σταματήσουμε τη χρήση πρωτογενών υλικών και να συμβάλουμε σε έναν πιο υγιή πλανήτη», ανέφερε η Heinsman. «Είμαστε αφοσιωμένοι στο να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο χρήσης των υλικών και να εισαγάγουμε μια πλήρως κυκλική λύση σε θέματα δομικών και διακοσμητικών λύσεων για κτίρια», είπε η Heinsman.
Η εταιρεία παρέχει επίσης δωρεάν υπηρεσία επιστροφής για όλα τα αντικείμενα και τα συστήματα που παράγει. Όπως και η BIYU, ο πελάτης μπορεί να λάβει κάποια αμοιβή εάν επιστρέψει ένα προϊόν μετά τη χρήση. Η προσέγγισή τους αφορά τεμαχισμό αυτών των υλικών και εκτύπωση εκ νέου σε νέα αντικείμενα, γεγονός που μειώνει τις εκπομπές CO2 σε κάθε κύκλο.
«Αυτό που δε γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι ότι η τρισδιάστατη εκτύπωση και η κυκλική παραγωγή μπορούν να ταιριάξουν τέλεια», είπε η Heinsman. «Στην περίπτωση μας, συνδέουμε έναν βρόχο ανάδρασης που βασίζεται σε δεδομένα αλγορίθμων έξυπνου σχεδιασμού με έναν βρόχο ανάδρασης υλικού. Τα αντικείμενά μας μπορούν να διαμορφωθούν ψηφιακά στο διαδίκτυο, να εκτυπωθούν τρισδιάστατα, να χρησιμοποιηθούν, να τεμαχιστούν και στη συνέχεια να εκτυπωθούν ξανά σε πιο «έξυπνα» αντικείμενα που γίνονται ακόμη πιο έξυπνα με κάθε παραγωγικό κύκλο».
Αειφορία και βιωσιμότητα σε όλο τον κύκλο ζωής
Η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (Environmental Protection Agency, EPA) αναφέρει ότι τα αστικά στερεά απόβλητα από έπιπλα και άλλα αντικείμενα εσωτερικής διακόσμησης κτιρίων, ήταν 12,1 εκατομμύρια τόνοι το 2018, από 2,2 εκατομμύρια τόνους το 1960. Το ξύλο ήταν το κύριο απόβλητο όσον αφορά στα έπιπλα. Μικρή ποσότητα (19,5%) των επίπλων και των αντικειμένων εσωτερικής διακόσμησης κάηκε για ανάκτηση ενέργειας το 2018, αλλά η πλειονότητα των αντικειμένων, το 80,1%, κατέληξε σε χώρους υγειονομικής ταφής και χωματερές.
Η ιδέα της τρισδιάστατης εκτύπωσης επίπλων από ανακυκλώσιμα υλικά δημιουργεί μια ολοκληρωμένη λύση βιωσιμότητας. Η Heinsman λέει ότι η εταιρεία της συνεργάζεται με την Tetra Pak για να παρέχει κυκλικές λύσεις που είναι συνεχώς προσαρμόσιμες και προσθέτουν μακροπρόθεσμη αξία.
Η Heinsman λέει ότι η βιωσιμότητα από άκρο σε άκρο έχει μεγάλη εμβέλεια. «Τα γραφεία και τα ξενοδοχεία αλλάζουν την εσωτερική τους διακόσμηση περίπου κάθε τρία χρόνια. Αυτή η αλλαγή στις απαιτήσεις των χρηστών έχει ως αποτέλεσμα τεράστιες ποσότητες αποβλήτων. Τα υψηλής ποιότητας τρισδιάστατα εκτυπωμένα προϊόντα κατασκευασμένα από ανακυκλώσιμα υλικά, προσφέρουν έναν εύκολο τρόπο εφαρμογής κυκλικής χρήσης επίπλων και αντικειμένων εσωτερικής διακόσμησης χωρίς συμβιβασμούς στην ποιότητα», τονίζει η Heinsman.
Με πληροφορίες από Forbes.com