Καθώς η κρίση στην Ουκρανία εκθέτει την εξάρτηση της Ευρώπης από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ανησυχούν και για έναν άλλο διαφαινόμενο κίνδυνο: την εξάρτηση της ΕΕ από τρίτες χώρες για τις πρώτες ύλες που είναι απαραίτητες για την πράσινη μετάβαση.
Αλλά ενώ ορισμένες χώρες βλέπουν θετικά την ιδέα της εξόρυξης των πρώτων υλικών εντός Ευρώπης, άλλες -όπως η Γερμανία- εξακολουθούν να είναι διστακτικές και επιφυλακτικές σκεπτόμενες τις αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο αλλά και από περιβαλλοντικές ομάδες.
Σε συνέντευξή της στο POLITICO, η Γερμανίδα υπουργός Περιβάλλοντος Steffi Lemke αναγνώρισε ότι «η τρέχουσα κρίση έχει δείξει ότι δεν έχει νόημα να αντικατασταθεί μια εξάρτηση με μια άλλη», αλλά τόνισε ότι «η πλήρης αυτάρκεια δεν είναι ένα ρεαλιστικό σενάριο για τη Γερμανία». Η εστίαση της, είπε, θα είναι να διασφαλίσει ότι οι πρώτες ύλες θα επαναχρησιμοποιούνται όσο το δυνατόν περισσότερο και να εργαστεί για την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας ώστε οι πρώτες ύλες να χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά, τομείς όπου το υπουργείο της έχει «σημαντική επιρροή».
Εκπρόσωπος του Υπουργείου Κλίματος και Οικονομίας της Γερμανίας είπε ότι το Βερολίνο υποστηρίζει πρωτοβουλίες, πέραν εκείνων που προτείνουν οι Βρυξέλλες, για την ενίσχυση της προμήθειας πρώτων υλών εντός ΕΕ. «Η εγχώρια παραγωγή ή εξόρυξη λιθίου μπορεί να συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές και στη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού», ανέφερε. Ερωτηθείς εάν η Γερμανία θα ξεκινήσει νέα έργα εξόρυξης, είπε ότι η ευθύνη για την έκδοση αδειών για συγκεκριμένα έργα ανήκει στις περιφερειακές αρχές της Γερμανίας.
Η προσεκτική προσέγγιση της Γερμανίας έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη θέση της Γαλλίας, η οποία υπερασπίζεται το άνοιγμα νέων ορυχείων στην Ευρώπη ως τρόπο ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ. «Ό,τι βρίσκεται στο ευρωπαϊκό έδαφος, πρέπει να το ερευνήσουμε και να το εκμεταλλευτούμε», είπε σε συνέντευξή της η Γαλλίδα υπουργός Οικολογίας Barbara Pompili, γνωστή για την προθυμία της να δράσει εναντίον της κλιματικής αλλαγής. «Δεν πρέπει να αγνοούμε την πιθανότητα να ανοίξουν νέα ορυχεία».
Η κρίση στην Ουκρανία ανέδειξε την επείγουσα ανάγκη απεξάρτησης της Ευρώπης από τα ορυκτά καύσιμα και προώθησης της πράσινης μετάβασης — μια προσπάθεια που θα απαιτήσει την εξασφάλιση πρόσβασης στις πρώτες ύλες που απαιτούνται για την κατασκευή πράσινων τεχνολογιών όπως οι μπαταρίες και η τεχνολογία καθαρής ενέργειας.
Οι εκτιμήσεις της Γαλλίας αντικατοπτρίζουν μια τάση στην ΕΕ να επανεξετάσει εάν το να βασίζεται κανείς σε ρυπογόνα ορυχεία στο εξωτερικό για την προμήθεια πρώτων υλών ήταν «καλό πράγμα», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ. Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στη βελγική εφημερίδα L'Echo, η υπουργός Περιβάλλοντος του Βελγίου, Zakia Khattabi, κάλεσε την ΕΕ να ενισχύσει τις επενδύσεις στην «καινοτομία για την παραγωγή αυτών των σπάνιων μετάλλων στην Ευρώπη» και να αναπτύξει μια «φιλόδοξη» κυκλική οικονομία.
Επί του παρόντος, η Γερμανία παραμένει σχετικά σιωπηλή. Ο δισταγμός της οφείλεται, εν μέρει, στους φόβους μιας λαϊκής αντίδρασης. Η τοπική αντιπολίτευση έχει ήδη καθυστερήσει τα σχέδια εξόρυξης λιθίου στην πεδιάδα του Άνω Ρήνου, ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα της ηπείρου, ανέφερε το Tagesschau. Πολλοί φοβούνται ότι οι εξορυκτικές δραστηριότητες θα μπορούσαν να βλάψουν τα σπίτια τους, ενώ περιβαλλοντικές οργανώσεις προειδοποιούν ότι η εξόρυξη μπορεί να οδηγήσει σε ρύπανση του εδάφους και των υδάτων.
Παρόμοιες ανησυχίες εμπόδισαν επίσης το άνοιγμα νέων ορυχείων στη Σουηδία και την Πορτογαλία, η οποία έχει φιλόδοξα σχέδια να εξορύξει τα τεράστια αποθέματα λιθίου που διαθέτει ως μέρος μιας προσπάθειας να γίνει ευρωπαϊκός ενεργειακός κόμβος. Η ασυμβατότητα μεταξύ των τοπικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και των ευρύτερων κλιματικών φιλοδοξιών είναι γνωστή στο Βερολίνο, το οποίο σχεδιάζει να ενισχύσει τα έργα αιολικής ενέργειας για να επιτύχει τους κλιματικούς στόχους εν μέσω αντίθεσης των κατοίκων της περιοχής και των περιβαλλοντικών ομάδων που ανησυχούν ότι θα βλάψουν την άγρια ζωή. Η Γαλλία υποστηρίζει ότι η προστασία του περιβάλλοντος και η επίτευξη των κλιματικών στόχων δεν χρειάζεται να έρχονται σε σύγκρουση.
Σε μια συνέντευξη στο Les Echos που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα, η Pompili είπε ότι η εξόρυξη «στρατηγικών πρώτων υλών» όπως το λίθιο στην επικράτειά της θα επιτρέψει στη Γαλλία να διασφαλίσει ότι τηρούνται αυστηρά περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα. Νωρίτερα φέτος, είπε ότι αυτά τα πρότυπα θα μπορούσαν να καθοριστούν στο δεύτερο μέρος της EU taxonomy, η οποία αναμένεται να δημοσιευτεί αργότερα φέτος και θα καλύπτει τομείς όπως η βιοποικιλότητα, η ρύπανση και η κυκλική οικονομία. Αυτή η πιθανότητα έπεισε ορισμένους περιβαλλοντολόγους να υιοθετήσουν επίσης την ιδέα.
«Η αλήθεια είναι ότι θα χρειαστεί να προμηθευτούμε νέα υλικά για μπαταρίες και δεν μπορούμε να προμηθευτούμε όλα αυτά τα υλικά από την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία, την οποία πρέπει να μεγιστοποιήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο», δήλωσε ο Jean-Pierre Schweitzer, υπεύθυνος πολιτικής στο European Environmental Bureau, μια ΜΚΟ. «Νομίζω ότι πρέπει να δώσουμε στους πολίτες και τις τοπικές κοινότητες το δικαίωμα να αμφισβητήσουν και να πουν όχι σε αυτά τα έργα», πρόσθεσε ο Schweitzer. Αλλά το κύριο ερώτημα θα είναι: «Πώς θα εξισορροπήσουμε τους διαφορετικούς στόχους που έχουμε;»
Με πληροφορίες από politico.eu
