Ένα εμπόδιο προς τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι η αυξημένη ανάγκη για εξόρυξη πρώτων υλών που απαιτούν οι σχετικές τεχνολογίες. Επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ερευνούν ένα νέο τρόπο εξόρυξης πολύτιμων μετάλλων, παγιδευμένων σε άλμες κάτω από ηφαίστεια, παράλληλα με την παραγωγή γεωθερμικής ενέργειας ως υποπροϊόν.
Η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι απαραίτητο να γίνει πολύ σύντομα αλλά δυστυχώς πολλές τεχνολογίες του είδους έχουν άλλους τύπους περιβαλλοντικών αποτυπωμάτων. Τα ηλιακά panel, οι ανεμογεννήτριες και τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας απαιτούν μέταλλα όπως ο χρυσός, ο χαλκός και το λίθιο. Η εξόρυξη αυτών των μετάλλων είναι ενεργοβόρα και παράγει τεράστιες ποσότητες στείρων υλικών και διοξειδίου του άνθρακα που διαφεύγει στην ατμόσφαιρα.
Για το λόγο αυτό, στο πλαίσιο μίας νέας μελέτης, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ερεύνησαν μια φυσική πηγή μετάλλων που παραμένει ανεκμετάλλευτη. Πολλά από τα κοιτάσματα μετάλλων που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος είναι ουσιαστικά τα στερεοποιημένα υπολείμματα της αρχαίας ηφαιστειακής δραστηριότητας. Ωστόσο, ίσως θα έπρεπε να αναζητούμε πιο πρόσφατες πηγές που βρίσκονται ακόμη σε υγρή μορφή.
«Τα ενεργά ηφαίστεια σε όλο τον κόσμο απελευθερώνουν στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες πολύτιμων μετάλλων», λέει ο Jon Blundy, συν-συγγραφέας της μελέτης. «Αρκετό από αυτό το απόθεμα μετάλλων δεν φτάνει στην επιφάνεια αλλά παγιδεύεται σε άλμες υγρής μορφής μέσα σε υψηλής θερμοκρασίας πετρώματα σε βάθος περίπου 2 km. Αυτά τα αποθέματα μετάλλων θα μπορούσαν να αποτελέσουν μία νέα μορφή «πράσινης» εξόρυξης, όπου εκτός από την ανάκτηση των μετάλλων θα αντλούνταν και γεωθερμική ενέργεια, με τρόπο που θα μείωνε δραματικά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της συμβατικής εξόρυξης».
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ομάδας μελέτης, αυτές οι θερμές άλμες θα μπορούσαν ενδεχομένως να περιέχουν εκατομμύρια τόνους χαλκού, καθώς και χρήσιμες ποσότητες άλλων σημαντικών μετάλλων όπως ο χρυσός, ο ψευδάργυρος, ο άργυρος και το λίθιο. Η ανάκτηση των μετάλλων από ένα ρευστό μέσο είναι λογικό να είναι φθηνότερη από την επεξεργασία στερεού μεταλλεύματος, να δημιουργεί λιγότερα απόβλητα και να απαιτεί λιγότερη ενέργεια. Ως επιπλέον πλεονέκτημα, η φυσική γεωθερμική ενέργεια στην περιοχή θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για να συμβάλει στην τροφοδοσία της διαδικασίας.
Η ομάδα επιβεβαίωσε ότι αυτές οι πλούσιες σε μέταλλα άλμες υπάρχουν κάτω από τα ηφαίστεια μέσω δοκιμαστικών γεωτρήσεων μικρής κλίμακας στην Ιαπωνία, την Ιταλία, το Μονσεράτ, την Ινδονησία και το Μεξικό. Από αυτήν και άλλες γεωφυσικές έρευνες, συμπεραίνεται ότι τέτοια κοιτάσματα πιθανώς υπάρχουν κάτω σχεδόν από κάθε ενεργό και αδρανές ηφαίστειο σε όλο τον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας ένα σημαντικό, αλλά αναξιοποίητο έως τώρα, μεταλλευτικό δυναμικό.
Φυσικά, η διαδικασία δεν είναι ελεύθερη προκλήσεων. Οι άλμες είναι διαβρωτικές, μπορούν να φτάσουν σε θερμοκρασίες έως και 450 °C και τείνουν να δημιουργούν αποθέσεις κατά μήκος των τοιχωμάτων μίας γεώτρησης, γεγονός που σημαίνει τα μέταλλα ότι θα είναι δύσκολο να εξαχθούν. Νέες επιστρώσεις και εργαλεία είναι απαραίτητα για την επίτευξη μίας αποδοτικής διαδικασίας ανάκτησης.
Υπάρχει ακόμη και μια πολύ μικρή πιθανότητα ότι οι απαραίτητες γεωτρήσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν ηφαιστειακές εκρήξεις. Η ερευνητική ομάδα λέει ότι αυτό είναι απίθανο επειδή οι γεωτρήσεις θα γίνουν σε μικρότερο βάθος από ότι βρίσκονται οι θάλαμοι μάγματος, αλλά ο κίνδυνος πρέπει να εκτιμηθεί. Οι ερευνητές λένε ότι έχουν περάσει τα τελευταία πέντε χρόνια αναλύοντας και ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους της διαδικασίας και τώρα είναι έτοιμοι να βρουν μια τοποθεσία για να πραγματοποιήσουν την πρώτη σχετική διερευνητική γεώτρηση.
Όσο ενδιαφέρουσα κι αν είναι η ιδέα, είναι σίγουρα ακόμα πολύ νωρίς. Η ομάδα προβλέπει ότι θα χρειαστούν από 5 έως 15 χρόνια μέχρι να τεθεί σε πλήρη λειτουργία ένα ηφαιστειακό ορυχείο άλμης.
«Η συνέχιση του ερευνητικού έργου για την εκτίμηση των σχετικών κινδύνων, την οποία επιδιώκουμε σε πολλά μέτωπα μέσω μιας διεθνούς συνεργασίας, είναι σημαντική», λέει ο Blundy. «Ομοίως, πρέπει να εντοπίσουμε το καλύτερο ηφαίστειο για τη μεγάλης κλίμακας δοκιμαστική μας γεώτρηση και αυτό παίρνει χρόνο».
Με πληροφορίες από newatlas.com
