Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε αυστηρότερους κανόνες για την εξαγωγή αποβλήτων από χώρες της Ένωσης σε χώρες εκτός του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), μια ομάδα κυρίως πλούσιων χωρών.
Βάσει του νέου κανονισμού, οι εξαγωγές μη επικίνδυνων πλαστικών αποβλήτων σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ θα απαγορευθούν, ενώ και οι εξαγωγές στις χώρες του ΟΟΣΑ θα υπόκεινται σε αυστηρότερους όρους. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξαν αρχικά σε μια προσωρινή συμφωνία για τους νέους κανόνες το Νοέμβριο του 2023. Η απαγόρευση εξαγωγής πλαστικών αποβλήτων θα ξεκινήσει δυόμισι χρόνια μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού.
Οι νέοι κανόνες βασίζονται στις διατάξεις της Σύμβασης της Βασιλείας που ήδη απαγορεύει τις εξαγωγές επικίνδυνων αποβλήτων από την ΕΕ σε τρίτες χώρες. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ανέφερε σε δήλωση του ότι από την έγκριση του κανονισμού το 2006, οι εξαγωγές από την ΕΕ σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ έχουν «αυξηθεί σημαντικά». Σύμφωνα με το Δίκτυο Δράσης για τη Σύμβαση της Βασιλείας (Basel Action Network), οι εξαγωγές πλαστικών αποβλήτων της ΕΕ σε χώρες εκτός του ΟΟΣΑ αυξήθηκαν στα 50 εκατ. κιλά/μήνα το Μάιο του 2023 από 28,1 εκατ. κιλά/μήνα το Μάιο του 2022, ποσότητα που ισοδυναμεί με 303 εμπορευματοκιβώτια μεταφοράς την ημέρα.
Οι χώρες που δεν ανήκουν στον ΟΟΣΑ μπορούν να υποβάλουν αίτηση για εξαιρέσεις από την απαγόρευση εντός πέντε ετών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού, εάν επιδείξουν «αυστηρά» πρότυπα διαχείρισης των αποβλήτων. Εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκρίνει την αίτηση, μπορεί να άρει την απαγόρευση εξαγωγών με κατ' εξουσιοδότηση πράξη.
Ο κανονισμός απαιτεί επίσης να ψηφιοποιηθεί η ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων σχετικά με τις μεταφορές αποβλήτων εντός της ΕΕ, προκειμένου να «βελτιωθεί η υποβολή εκθέσεων και η διαφάνεια». Επιπλέον, η αποστολή αποβλήτων σε άλλη χώρα της ΕΕ για διάθεση, θα επιτρέπεται μόνο σε «εξαιρετικές περιπτώσεις». Οι εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων σε τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των χωρών του ΟΟΣΑ, θα υπόκεινται σε ελέγχους για να διασφαλιστεί ότι ακολουθούν την «περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση» των αποβλήτων.
«Ο αναθεωρημένος κανονισμός θα φέρει μεγαλύτερη βεβαιότητα στους Ευρωπαίους ότι τα απόβλητά μας θα τυγχάνουν κατάλληλης διαχείρισης, ανεξάρτητα από το πού μεταφέρονται», δήλωσε η εισηγήτρια Pernille Weiss από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. «Η ΕΕ θα αναλάβει επιτέλους την ευθύνη για τα πλαστικά της απόβλητα, απαγορεύοντας τις εξαγωγές τους σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ. Τα απόβλητα είναι πόρος όταν υφίστανται σωστή διαχείριση, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να προκαλούν βλάβη στο περιβάλλον ή στην ανθρώπινη υγεία».
Η Τουρκία, χώρα του ΟΟΣΑ, είναι ο μεγαλύτερος προορισμός για τις εξαγωγές πλαστικών αποβλήτων από την ΕΕ τα τελευταία χρόνια. Οι εξαγωγές της ΕΕ στην Τουρκία αυξήθηκαν από 4,5 εκατ. κιλά/μήνα τον Ιούνιο του 2021 σε 31,7 εκατ. κιλά/μήνα τον Μάιο του 2023.
Με πληροφορίες από sustainableplastics.com
