Οι αεροπορικές πτήσεις είναι μία από τις δραστηριότητες με τη μεγαλύτερη ένταση άνθρακα, υπεύθυνες για το 2,5% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα, αποτελώντας έναν από τους τομείς με τις μεγαλύτερες προκλήσεις για απανθρακοποίηση.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας υπογραμμίζει τη σημασία των αεροπορικών μεταφορών για την παγκόσμια βιωσιμότητα, σημειώνοντας ότι: «Παρά τη μείωση των πτήσεων κατά την πανδημία της Covid-19, η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί ταχέως έως το 2030. Τα νέα αεροσκάφη μπορεί να είναι έως και 20% πιο αποτελεσματικά όσον αφορά στις εκπομπές ρύπων από τα μοντέλα που αντικαθιστούν, αλλά η αύξηση του αριθμού των αεροσκαφών θα ξεπεράσει κατά πολύ την αύξηση της περιβαλλοντικής απόδοσης».
Τα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα (sustainable aviation fuels, SAF) είναι κρίσιμα για την απαλλαγή των αερομεταφορών από τις εκπομπές άνθρακα. Πολλές κυβερνήσεις ήδη υποστηρίζουν τη χρήση τους μέσω κατάλληλων πολιτικών επιδοτήσεων, αλλά και μέσω νομοθετικών πρωτοβουλιών που καθιστούν τη χρήση τους υποχρεωτική. Συγχρόνως, οι καταναλωτές δέχονται αντικρουόμενες πληροφορίες. «Αν θέλουμε υπεύθυνους καταναλωτές, πρέπει να τους παρέχουμε ακριβείς πληροφορίες», λέει η Věra Jourová, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Αξίες και τη Διαφάνεια.
«Όλο και περισσότεροι ταξιδιώτες ενδιαφέρονται για το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα και επιλέγουν προϊόντα και υπηρεσίες με καλύτερες περιβαλλοντικές επιδόσεις. Τους αξίζουν ακριβείς και επιστημονικές απαντήσεις, όχι ασαφείς ή ψευδείς ισχυρισμοί. Η Επιτροπή έχει δεσμευτεί πλήρως να ενισχύσει τη διαφάνεια για τους καταναλωτές όσον αφορά στην πράσινη μετάβαση και να καταπολεμήσει τις πρακτικές του greenwashing. Αναμένουμε από τις αεροπορικές εταιρείες, καθώς και από κάθε άλλο φορέα του κλάδου των αερομεταφορών, να κάνουν υπεύθυνη χρήση ισχυρισμών που αφορούν στο περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα».
Πώς εμποδίζει λοιπόν η ΕΕ τις αεροπορικές εταιρείες να χρησιμοποιούν την περίπλοκη ορολογία γύρω από τη βιωσιμότητα του κλάδου των αερομεταφορών ως εργαλείο greenwashing για την παραπλάνηση των καταναλωτών;
Είκοσι αεροπορικές εταιρείες βρίσκονται στο μικροσκόπιο της Επιτροπής και των εθνικών αρχών προστασίας των καταναλωτών, αφού οι συγκεκριμένες αεροπορικές εταιρείες συνηθίζουν να διατυπώνουν ισχυρισμούς ότι οι εκπομπές CO2 που προκαλούνται από μια πτήση θα μπορούσαν να αντισταθμιστούν από κλιματικά έργα ή μέσω της χρήσης βιώσιμων καυσίμων, στα οποία οι καταναλωτές θα μπορούσαν να συμβάλουν πληρώνοντας πρόσθετα τέλη.
Οι φορείς που ηγούνται της κίνησης είναι η Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών (BEUC), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Δίκτυο Συνεργασίας για την Προστασία των Καταναλωτών.
Οι συγκεκριμένοι φορείς έχουν επισημάνει δυνητικά παραπλανητικούς ισχυρισμούς περιβαλλοντικού περιεχομένου προς τις αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες έχουν στη διάθεση τους 30 ημέρες για να ευθυγραμμίσουν τις πρακτικές τους με το δίκαιο της ΕΕ για τους καταναλωτές. Και τι θα γίνει αν δεν συμμορφώνονται με τους κανονισμούς; Το Δίκτυο Συνεργασίας για την Προστασία των Καταναλωτών μπορεί να αποφασίσει να λάβει περαιτέρω μέτρα επιβολής, συμπεριλαμβανομένων και κυρώσεων.
Ποια είναι η μορφή του greenwashing στις αερομεταφορές;
Η ΕΕ έχει περιγράψει ορισμένους τρόπους με τους οποίους οι αεροπορικές εταιρείες μπορούν να παραπλανήσουν τους καταναλωτές προβάλλοντας ψευδείς ισχυρισμούς γύρω από θέματα βιωσιμότητας. Αυτοί περιλαμβάνουν:
- Αντιστάθμιση άνθρακα: Αφορά σε ισχυρισμούς ότι οι καταναλωτές μπορούν να αντισταθμίσουν ή να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα των πτήσεων, πληρώνοντας ένα πρόσθετο τέλος για τη χρηματοδότηση έργων για το κλίμα ή για την υποστήριξη της χρήσης εναλλακτικών αεροπορικών καυσίμων
- SAF: Η χρήση του όρου «βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα» (SAF) χωρίς να αιτιολογείται σαφώς ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος τέτοιων καυσίμων
- Ορολογία: Η χρήση των όρων «πράσινοι», «βιώσιμοι», «υπεύθυνοι» ή άλλοι ασαφείς όροι σχετικά με τη βιωσιμότητα με απόλυτο τρόπο
- Μη υποστηριζόμενες αξιώσεις βιωσιμότητας: Αφορά σε ισχυρισμούς ότι η αεροπορική εταιρεία προσπαθεί να επιτύχει στο μέλλον καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) ή οποιοσδήποτε άλλος μελλοντικός ισχυρισμός, χωρίς σαφείς και επαληθεύσιμες δεσμεύσεις, στόχους και ανεξάρτητο σύστημα παρακολούθησης
- Υπολογιστής εκπομπών: Η παρουσίαση στους καταναλωτές ενός υπολογισμού για τις εκπομπές CO2 μιας συγκεκριμένης πτήσης, χωρίς την παροχή επαρκών επιστημονικών αποδείξεων σχετικά με το κατά πόσον αυτός ο υπολογισμός είναι αξιόπιστος και χωρίς τις πληροφορίες για τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται για τον εν λόγω υπολογισμό
- Σύγκριση εκπομπών: Η παρουσίαση στους καταναλωτές μιας σύγκρισης πτήσεων όσον αφορά στις εκπομπές CO2, χωρίς να παρέχονται επαρκείς και ακριβείς πληροφορίες για τα στοιχεία στα οποία βασίζεται η σύγκριση
Με πληροφορίες από sustainabilitymag.com