Όταν κάποιος κοιτάζει τα στενά σοκάκια της Taipei μπορεί να μην αντιληφθεί τις πολλές ευκαιρίες για ανάκτηση πολύτιμων πρώτων υλών. Ωστόσο, τα παλιά κτίρια, στη θέση των οποίων ανεγείρονται πλέον σύγχρονοι ουρανοξύστες, περιέχουν σημαντικές ποσότητες χαλκού και ψευδαργύρου οι οποίες δύνανται να ανακτηθούν, ανακυκλωθούν και μετατραπούν σε σε πρώτες ύλες βιομηχανική καθαρότητας για επαναχρησιμοποίηση μέσω της αστικής εξόρυξης (urban mining).
Αλλά αυτό ακριβώς αναζητούν δύο εταιρείες στην Ταϊβάν στις πόλεις και τις βιομηχανίες του νησιού. Με τις ανησυχίες για το βιώσιμο εφοδιασμό με κρίσιμες πρώτες ύλες, όπως το νικέλιο και το κοβάλτιο, με σκοπό τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια να αυξάνονται, η παλαιότερη εγκατάσταση επεξεργασίας πολύτιμων και σπάνιων μετάλλων της Ταϊβάν και ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ανακυκλωμένου χάλυβα, μειώνουν τις ανάγκες για την πρωτογενή εξόρυξη ορυκτών, μετατρέποντας το νησί σε αστικό ορυχείο.
Η αστική εξόρυξη, ουσιαστικά η ανάκτηση πρώτων υλών από ανθρωπογενείς πηγές όπως οι υποδομές και τα απόβλητα, είναι μια προσέγγιση ανακύκλωσης που ξεπερνά την κλασική ανακύκλωση πλαστικών μπουκαλιών και δοχείων αλουμινίου. Πρώτες ύλες όπως ο χαλκός και ο ψευδάργυρος από κατεδαφισμένα κτίρια και ο χρυσός και ο άργυρος από παλιά smartphone ανακτώνται, ανακυκλώνονται και μετατρέπονται σε πρώτες ύλες βιομηχανική καθαρότητας για επαναχρησιμοποίηση.
Από τα ηλεκτρονικά έως τις κατασκευές, η παραγωγή πρώτων υλών είναι απαραίτητη για τη λειτουργία της σύγχρονης βιομηχανίας. Αλλά η εξόρυξη είναι ένας τομέας έντασης άνθρακα και τα ακατέργαστα ορυκτά και μέταλλα που προέρχονται από τη Γη είναι πεπερασμένα. Η παγκόσμια εξόρυξη πρώτων υλών έχει αυξηθεί από 30 δισεκατομμύρια μετρικούς τόνους το 1970 σε 106,6 δισεκατομμύρια μετρικούς τόνους το 2024. Και η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια - η οποία απαιτεί λίθιο για μπαταρίες και άργυρο για ηλιακούς συλλέκτες - θα απαιτήσει συνολικά 3 δισεκατομμύρια μετρικούς τόνους μετάλλων και πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται σε ανάλογες ενεργειακές εφαρμογές.
Ως ένας από τους κορυφαίους κατασκευαστές ημιαγωγών και εξαρτημάτων για συσκευές επικοινωνίας στον κόσμο, η Ταϊβάν είναι ένα κρίσιμο μέρος της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας, αλλά διαθέτει λίγους φυσικούς πόρους. Ωστόσο, η Solar Applied Materials Technology Corporation της Ταϊβάν και η Tung Ho Steel Enterprise Corporation έχουν δημιουργήσει η καθεμία το δικό της σύστημα συνεργασιών με πελάτες και ανταγωνιστές για να επιτύχουν την κυκλικότητα των πρώτων υλών, σε μια κυκλική διαδικασία όπου τα υλικά συλλέγονται, ανακυκλώνονται, επεξεργάζονται και στη συνέχεια επαναπωλούνται στη βιομηχανία. «Περίπου το 80% των δικών μας πρώτων υλών προέρχεται από την ανακύκλωση», λέει ο πρόεδρος της Solar Tech, C.F. Huang. «Γι’ αυτό αποκαλούμε τους εαυτούς μας μια εταιρεία κυκλικής οικονομίας».
Ως ένας από τους κορυφαίους κατασκευαστές λεπτών μεμβρανών μαγνητικών υλικών που χρησιμοποιούνται για ψηφιακές οθόνες, ημιαγωγούς και αποθήκευση δεδομένων, η Solar Tech είναι επίσης γνωστή για την επεξεργασία ανακυκλωμένου χρυσού και αργύρου σε καθαρότητα 99,99%.
«Μία από τις βασικές δυνατότητες μας είναι ότι μπορούμε να κάνουμε επεξεργασία υψηλής καθαρότητας. Στην Ταϊβάν, δεν είναι μόνο η Solar που μπορεί να κάνει την ανακύκλωση», εξηγεί ο Huang. Στην πραγματικότητα, η Ταϊβάν διαθέτει 1.700 εταιρείες ανακύκλωσης βιομηχανικών αποβλήτων. «Αλλά όταν είναι αναγκαίο η πρώτη ύλη να χρησιμοποιηθεί εκ νέου σε βιομηχανικές εφαρμογές, πρέπει να διαθέτει υψηλή καθαρότητα. Και κάθε πρώτη ύλη απαιτεί τις δικές της τεχνολογίες και διαδικασίες».
Τα τελευταία 40 χρόνια, η εταιρεία έχει αναπτύξει μια εσωτερική διαδικασία ανακύκλωσης και επεξεργασίας για οκτώ κύρια στοιχεία, συμπεριλαμβανομένου του γαλλίου, που χρησιμοποιείται σε συσκευές WiFi και Bluetooth, και του ινδίου για οθόνες αφής και ηλιακούς συλλέκτες. Η διαδικασία αυτή αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό από την ανάγκη για σταθερές πηγές προμήθειας πρώτων υλών.
«Η Ταϊβάν είναι ένα μικρό νησί. Δεν έχουμε μεγάλες εξορυκτικές εκμεταλλεύσεις. Έτσι, όλες οι πρώτες ύλες ήταν απαραίτητο να προέρχονται από το εξωτερικό», λέει ο Ben Hong, αντιπρόεδρος της Solar Tech. «Αν δεν μπορούμε να ανακυκλώσουμε τις πρώτες ύλες, τότε πρέπει να στραφούμε στην πρωτογενή παραγωγή».
Το 2022, η εταιρεία ανακύκλωσε 247 μετρικούς τόνους πρώτων υλών και μείωσε, αντιστοίχως, τις εκπομπές άνθρακα κατά περισσότερους από 440.000 μετρικούς τόνους εκείνο το έτος. Οι περισσότερες από τις πρώτες ύλες τους, προέρχονται από απόβλητα, συμπεριλαμβανομένων των γκοφρετών (wafers) ημιαγωγών, των χρησιμοποιημένων μαγνητικών μεμβρανών και των πλακετών τυπωμένων κυκλωμάτων. Τα απόβλητα αυτά προέρχονται κυρίως από τους πελάτες της εταιρείας που χρησιμοποιούν τα προϊόντα της. «Η ροή υλικών γίνεται μεταξύ της Solar Tech και των πελατών της», λέει ο Huang. «Όταν εμφανίστηκε αυτή η ιδέα της αστικής εξόρυξης, είπαμε ότι αυτός θα μπορούσε να είναι ένας από τους τρόπους, ακόμα και ο κύριος, για να έχουμε μία σταθερή ροή πρώτων υλών».
Ωστόσο, η προμήθεια βιομηχανικών και ηλεκτρονικών αποβλήτων από τους πελάτες της σημαίνει ότι η Solar Tech δεν έχει αναπτύξει την ικανότητα να συγκεντρώσει πόρους από μόνη της και ο Huang γνωρίζει ότι η επιχείρηση του εξαρτάται από τους συνεργάτες της. Ένα σφάλμα ή εμπόδιο στην εφοδιαστική αλυσίδα, μία έλλειψη ή αλλαγή στα επίπεδα ζήτησης, μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα εφοδιασμού για την εταιρεία.
«Σήμερα στον κόσμο, δεν υπάρχει ούτε μία εταιρεία που να μπορεί να κάνει αυτού του είδους την ανακύκλωση μόνη της», λέει ο Huang. «Υπάρχουν τόσοι πολλοί διαφορετικοί παράγοντες σε αυτή τη διαδικασία, οπότε οι εταιρείες πρέπει πραγματικά να συνεργαστούν».
Σε ένα άλλο παράδειγμα, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ανακυκλωμένου χάλυβα της Ταϊβάν, η Tung Ho Steel, έχει αναπτύξει ένα διαφορετικό σύστημα κυκλικότητας πρώτων υλών, όχι με τη συμμετοχή των πελατών της, αλλά με τους ανταγωνιστές της. Η συνεργασία της εταιρείας με τις άλλες μεγάλες χαλυβουργίες του κλάδου είναι γνωστή ως Ένωση Χάλυβα Ταϊβάν (TSU).
«Το να φέρεις στο ίδιο τραπέζι ανταγωνιστικές εταιρείες και να επιτύχεις να συνεργαστούν, δεν ήταν εύκολη υπόθεση, αλλά το κάναμε», λέει ο γενικός διευθυντής της TSU, Sean Lin.
Γνωστή για τον αντισεισμικό της χάλυβα, περισσότερο από το 90% των πρώτων υλών της Tung Ho Steel προέρχονται από scrap. Όπως το γυαλί και άλλα μέταλλα, ο χάλυβας μπορεί να ανακυκλωθεί επ' αόριστον χωρίς απώλεια της ποιότητας του.
Αλλά η κατασκευή χάλυβα δημιουργεί επικίνδυνα απόβλητα. Η διαδικασία τήξης των βασικών πρώτων υλών απελευθερώνει σκόνη που περιέχει βαρέα μέταλλα. Αυτή η σκόνη μπορεί να μολύνει τους υδάτινους πόρους και το έδαφος. Στα μέσα της δεκαετίας του '90, το θέμα τράβηξε την προσοχή όταν η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος της Ταϊβάν ανακάλυψε μολυσμένα αυγά πάπιας κοντά σε μια τοποθεσία παραγωγής χάλυβα. Ως απάντηση, ο τότε Διευθύνων Σύμβουλος της Tung Ho Steel προσέγγισε τους ανταγωνιστές του και το 1999 ένωσαν τις δυνάμεις για να κατασκευάσουν μια κοινή μονάδα ανακύκλωσης για την επεξεργασία των αποβλήτων προκειμένου να μειωθεί η ρύπανση. «Η TSU είναι ένα από τα μεγαλύτερα αστικά ορυχεία στον κόσμο», λέει ο Lin, «με άδεια επεξεργασίας έως και 200.000 τόνων αποβλήτων ετησίως».
Η διαδικασία όχι μόνο αποτρέπει την απόρριψη των επικίνδυνων υλικών στο περιβάλλον, αλλά αποδίδει έναν χρήσιμο πόρο: το οξείδιο του ψευδαργύρου. Ο ψευδάργυρος που χρησιμοποιείται συνήθως για την πρόληψη της σκουριάς, μπορεί επίσης να είναι μία εναλλακτική πρώτη ύλη μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα. Ως το τέταρτο πιο χρησιμοποιούμενο μέταλλο στη γη, η παγκόσμια παραγωγή ψευδαργύρου ανήλθε σε 13 εκατομμύρια μετρικούς τόνους το 2022, αλλά μόνο 30% του ψευδαργύρου που παράγεται παγκοσμίως ανακυκλώνεται. Το οξείδιο του ψευδαργύρου που ανακυκλώνει η TSU πωλείται σε μεταλλουργεία ψευδαργύρου σε όλο τον κόσμο και υπόκειται σε επεξεργασία για να καταστεί κατάλληλο για βιομηχανική χρήση, πριν μεταπωληθεί στη βιομηχανία χάλυβα της Ταϊβάν.
Σύμφωνα με την έκθεση βιωσιμότητας της TSU για το 2021, το εργοστάσιό της ανακύκλωσε περισσότερους από 51.000 τόνους οξειδίου του ψευδαργύρου και μείωσε τις εκπομπές άνθρακα κατά περισσότερους από 47.000 τόνους εκείνο το έτος. Αν και οι αριθμοί αντιπροσωπεύουν μόνο ένα κλάσμα του παγκόσμιου συνόλου, προέρχονται από μια εταιρική σχέση της οποίας η κύρια δραστηριότητα βρίσκεται εκτός της ίδιας της βιομηχανίας ψευδαργύρου, ουσιαστικά μια ομάδα ανταγωνιστικών εταιρειών που εργάζονται για τη δημιουργία πρόσθετων εσόδων από τη διαχείριση των αποβλήτων και την ανακύκλωση των φυσικών πόρων.
Καθώς η παγκόσμια κοινότητα αναζητά λύσεις για το κλίμα, οι επιχειρήσεις και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορεί να χρειαστεί να αναζητήσουν απροσδόκητες συνεργασίες. Παρόλο που οι πρακτικές αστικής εξόρυξης στην Ταϊβάν μπορεί να μην είναι εντελώς κλειστού βρόχου, αποτελούν ωστόσο μια πρόταση. Είναι μια πραγματική μελέτη περίπτωσης σε ένα περιβάλλον που ήδη αντιμετωπίζει το πρόβλημα των πεπερασμένων πόρων και τις άμεσες επιπτώσεις της ρύπανσης. Και όλο αυτό αποδεικνύει ότι όταν οι πρωτογενείς πόροι γίνουν πολύ περιορισμένοι, τότε η αστική εξόρυξη μπορεί να αποτελέσει τον τρόπο για να προμηθευόμαστε τις κρίσιμες πρώτες ύλες που έχουν ανάγκη οι σύγχρονες τεχνολογίες.
Με πληροφορίες από time.com
