Η πρακτική του Greenwashing αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Μέσω της παραπλάνησης του κοινού, ώστε να θεωρεί ότι μία επιχειρηματική ή άλλη οντότητα κάνει περισσότερα για την προστασία του περιβάλλοντος από ό,τι πραγματικά κάνει, η πρακτική του Greenwashing προβάλλει επίπλαστες λύσεις για την κλιματική κρίση που στρέφουν την προσοχή σε επουσιώδη πράγματα, καθυστερώντας τις ενέργειες που θα είχαν πραγματικά θετικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο.
Το Greenwashing εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους, με κάποιους να είναι πιο προφανείς από άλλους. Οι συνήθεις τακτικές περιλαμβάνουν:
- Ισχυρισμoύς ότι μία επιχείρηση βρίσκεται στο σωστό δρόμο για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με στόχο την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών σε κάποιο χρονικό σημείο στο μέλλον, όταν στην πραγματικότητα δεν υπάρχει αξιόπιστο σχέδιο.
- Οι ισχυρισμοί σχετικά με τη βιωσιμότητα μίας επιχείρησης είναι σκόπιμα ασαφείς ή μη συγκεκριμένοι σε σχέση με τις διαδικασίες, τις πρώτες ύλες και τα τελικά προϊόντα.
- Σκόπιμη χρήση παραπλανητικών λέξεων όπως «πράσινη» ή «φιλική προς το περιβάλλον», οι οποίες δεν υποστηρίζονται από σαφείς παραμέτρους και μπορούν εύκολα να παρερμηνευτούν.
- Η χρήση υπαινιγμών ότι μια μικρή βελτίωση έχει σημαντικό αντίκτυπο ή η προώθηση ενός προϊόντος που πληροί τις ελάχιστες κανονιστικές απαιτήσεις, έτσι ώστε το καταναλωτικό κοινό να πιστεύει ότι το προϊόν είναι σημαντικά πιο βιώσιμο από ό,τι πραγματικά είναι.
- Η έμφαση σε ένα μεμονωμένο περιβαλλοντικό χαρακτηριστικό, ενώ δεν αποκαλύπτονται οι λοιπές αρνητικές επιπτώσεις.
- Ισχυρισμοί σχετικά με την αποφυγή παράνομων ή μη τυποποιημένων πρακτικών που είναι άσχετες με ένα προϊόν.
- Κοινοποίηση των χαρακτηριστικών βιωσιμότητας ενός προϊόντος, π.χ. από ανακυκλωμένα υλικά, χωρίς να αναφέρεται η παραγωγική του διαδικασία, η οποία μπορεί να είναι ιδιαίτερα ρυπογόνα.
Γιατί μας επηρεάζει το Greenwashing και πώς σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή;
Η επιστήμη είναι ξεκάθαρη: οι ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, όπως ο άνθρακας και το μεθάνιο, περιβάλλουν τη Γη με ένα στρώμα ρύπανσης, το οποίο συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη και έχει οδηγήσει σε έντονα καιρικά φαινόμενα, όπως πιο έντονες καταιγίδες, ξηρασίες, πλημμύρες και πυρκαγιές.
Για να περιοριστεί η κλιματική αλλαγή και να διατηρηθεί η βιωσιμότητα του πλανήτη, οι εκπομπές πρέπει να μειωθούν σχεδόν στο μισό έως το 2030 και να μηδενιστούν μέχρι το 2050. Η παραμικρή αύξηση της θερμοκρασίας έχει σημασία και, όπως είπε η πρώην πρόεδρος της ομάδας High-Level Expert για τις δεσμεύσεις μη κρατικών οντοτήτων για το μηδενισμό των εκπομπών, «ο πλανήτης δεν μπορεί να αντέξει καθυστερήσεις, δικαιολογίες ή περισσότερο Greenwashing».
Το Greenwashing υπονομεύει τις αξιόπιστες προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Μέσω του παραπλανητικού marketing και των ψευδών ισχυρισμών σχετικά με τη βιωσιμότητα, η πρακτική του Greenwashing παραπλανά τους καταναλωτές, τους επενδυτές και το κοινό, βλάπτοντας την εμπιστοσύνη, τη φιλοδοξία και τη δράση που απαιτούνται για την επίτευξη παγκόσμιας αλλαγής και τη διασφάλιση ενός βιώσιμου πλανήτη.
Πώς αντιμετωπίζει ο ΟΗΕ το Greenwashing;
Από την υιοθέτηση της συμφωνίας του Παρισιού το 2015, ένας αυξανόμενος αριθμός εταιρειών έχουν δεσμευτεί να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε ένα επίπεδο όπου τυχόν εναπομείνασες εκπομπές θα απορροφώνται από τα δάση, τους ωκεανούς ή άλλες «δεξαμενές άνθρακα». Ωστόσο, αυτοί οι ισχυρισμοί βασίζονται συχνά σε αμφισβητήσιμα σχέδια, συμπεριλαμβανομένης της αντιστάθμισης εκπομπών και των επενδύσεων σε περιβαλλοντικά έργα, αντί για πραγματικές περικοπές εκπομπών. Ως εκ τούτου, η διαφάνεια και η ακεραιότητα τέτοιων αξιώσεων, παραμένει κρίσιμα χαμηλή και ενισχύει τον κίνδυνο αποτυχίας υλοποίησης επείγουσας δράσης για το κλίμα.
Σε απάντηση στην αύξηση της πρακτικής του Greenwashing όσον αφορά σε δεσμεύσεις για μηδενισμό των εκπομπών, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δημιούργησε την ομάδα High-Level Expert, η οποία είναι επιφορτισμένη με την ανάπτυξη ισχυρότερων και σαφέστερων προτύπων σε σχέση με τις δεσμεύσεις για καθαρές μηδενικές εκπομπές που γίνονται από εταιρείες, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, πόλεις και περιφέρειες και την επιτάχυνση της εφαρμογής τους. Η ομάδα μέσω της έκθεσης Integrity Matters, κατέγραψε δέκα συστάσεις για αξιόπιστες και υπεύθυνες δεσμεύσεις για τον μηδενισμό των εκπομπών, ενώ ανέλυσε με λεπτομέρεια τις απαραίτητες παραμέτρους για κάθε στάδιο για την επίτευξη του μηδενισμού των εκπομπών και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Μετά την έκθεση, η πρωτοβουλία του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή δημοσίευσε ένα Πλαίσιο Αναγνώρισης και Λογοδοσίας και Σχέδιο Εφαρμογής για την έναρξη χρήσης λειτουργίας των συστάσεων της ομάδας εμπειρογνωμόνων, τη βελτίωση της διαφάνειας και τη μεγιστοποίηση της αξιοπιστίας των δεσμεύσεων, των σχεδίων και της προόδου της μετάβασης στις απαραίτητες δράσεις για το κλίμα.
Τι μπορείς να κάνει ο καταναλωτής;
- Υψηλότερο επίπεδο κατανόησης: Ως καταναλωτής, η κατανόηση των κοινών τακτικών Greenwashing και του τι συνιστά βιώσιμες πρακτικές και προϊόντα, είναι ζωτικής σημασίας για την αναγνώριση και την αποφυγή του Greenwashing.
- Προχωρήστε σε βιώσιμες αγορές: Διερευνήστε και επιλέξτε προϊόντα από εταιρείες που χρησιμοποιούν τους πόρους με υπευθυνότητα και δεσμεύονται να μειώσουν τις εκπομπές και τα απόβλητά τους.
- Εξετάστε τον κύκλο ζωής ενός προϊόντος: Κατά την αξιολόγηση ενός προϊόντος, είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη το σύνολο του κύκλου ζωής, ξεκινώντας από την εξόρυξη των πρώτων υλών μέχρι την τελική διάθεσή του, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις περιβαλλοντικές συνέπειες που συνδέονται με τα υλικά και τη συσκευασία του.
- Ψάξτε για διαφάνεια και υπευθυνότητα: Είναι συχνά δύσκολο να γνωρίζουμε εάν οι εταιρείες βρίσκονται στο σωστό δρόμο για να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους για καθαρές μηδενικές εκπομπές και η απουσία τυποποιημένων και συγκρίσιμων δεδομένων καθιστά δύσκολη την αξιολόγηση της προόδου. Τα υποστηριζόμενα από τον ΟΗΕ Πρότυπα Αξιοπιστίας και τα σχετικά κριτήρια, καθιστούν δυνατή την επιβράβευση επιχειρηματικών ή άλλων οντοτήτων που έχουν επιλέξει πραγματικά να τηρήσουν τις περιβαλλοντικές τους δεσμεύσεις.
Με πληροφορίες από un.org