REPowerEU: Επιτάχυνση της αδειοδότησης των ΑΠΕ για πράσινη μετάβαση και απομάκρυνση από το ρωσικό φυσικό αέριο

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μειώνουν τη ζήτηση της Ε.Ε για ορυκτά καύσιμα στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας, της θέρμανσης και της ψύξης, της βιομηχανίας και των μεταφορών, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Καθώς το λειτουργικό κόστος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι χαμηλό, μεγαλύτερο μερίδιο τους στο ενεργειακό σύστημα της Ε.Ε μπορεί να συμβάλει στη μείωση των λογαριασμών ενέργειας.

Η συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση απαιτεί άμεση και στοχευμένη δράση για την επιτάχυνση του σχεδίου REPowerEU. Στις 20 και 21 Οκτωβρίου 2022, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε να επισπευσθούν οι διαδικασίες αδειοδότησης προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το REPowerEU πρότεινε ήδη μέτρα για την αντιμετώπιση των χρονοβόρων και πολύπλοκων διοικητικών διαδικασιών που αποτελούν εμπόδιο στην ταχύτητα και το εύρος των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σε συναφείς υποδομές. Ωστόσο, η κατάσταση στις αγορές ενέργειας έχει επιδεινωθεί έκτοτε, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη να ληφθούν επείγοντα μέτρα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή προτείνει νέα δράση με τη μορφή κανονισμού του Συμβουλίου βάσει του άρθρου 122 της Συνθήκης.

Η πρόσφατη πρόταση συμπληρώνει προηγούμενα μέτρα έκτακτης ανάγκης ώστε να αντιμετωπιστεί η εξαιρετική κατάσταση στις αγορές ενέργειας και να επιταχυνθεί η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας. Θα ισχύει για ένα έτος, καλύπτοντας τον χρόνο που απαιτεί η έγκριση και η μεταφορά της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η οποία, επί του παρόντος, αποτελεί αντικείμενο συζήτησης από τους συννομοθέτες σε όλα τα κράτη μέλη. Στοχεύει σε συγκεκριμένες τεχνολογίες και είδη έργων που έχουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες ταχείας ανάπτυξης και τον μικρότερο αντίκτυπο στο περιβάλλον, συμβάλλοντας στην ενεργειακή μας ασφάλεια ενόψει της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και της χρήσης, εκ μέρους της, των ενεργειακών προμηθειών ως όπλου.

Σύμφωνα με την πρόταση, οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα θεωρείται ότι εξυπηρετούν υπέρτερο δημόσιο συμφέρον. Αυτό θα επιτρέψει σε νέες διαδικασίες αδειοδότησης να επωφεληθούν άμεσα από απλουστευμένη αξιολόγηση όσον αφορά συγκεκριμένες παρεκκλίσεις που προβλέπονται στην περιβαλλοντική νομοθεσία της Ε.Ε. Επιπλέον, η πρόταση αποσαφηνίζει το πεδίο εφαρμογής ορισμένων κανόνων που προβλέπονται στις οδηγίες της Ε.Ε για τα πτηνά και τους οικοτόπους, προκειμένου να εξαλειφθούν τα σημεία συμφόρησης στη διαδικασία αδειοδότησης για ορισμένα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η ηλιακή ενέργεια είναι μια χαμηλού κόστους ανανεώσιμη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας και θέρμανσης, η οποία μπορεί να αναπτυχθεί γρήγορα, προς άμεσο όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων. Υπό το πρίσμα της τρέχουσας αστάθειας των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, οι σημαντικά ταχύτερες διαδικασίες αδειοδότησης θα επιταχύνουν τον ρυθμό εγκατάστασης ηλιακού εξοπλισμού σε τεχνητές δομές, όπως τα κτίρια. Συνεπώς, η Επιτροπή προτείνει μέγιστη προθεσμία ενός μηνός για τη διαδικασία αδειοδότησης εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας και των συστεγαζόμενων εγκαταστάσεων αποθήκευσης, καθώς και των συνδέσεων δικτύου, όταν αυτός δε βρίσκεται σε φυσικό έδαφος.

Ο προτεινόμενος κανονισμός του Συμβουλίου εξαιρεί επίσης τις εγκαταστάσεις αυτές από την ανάγκη διενέργειας ορισμένων περιβαλλοντικών εκτιμήσεων. Η εισαγωγή της έννοιας της «σιωπηρής διοικητικής συγκατάθεσης» στις σχετικές διαδικασίες αδειοδότησης αποσκοπεί στην προώθηση και στην επιτάχυνση της ανάπτυξης εγκαταστάσεων μικρής κλίμακας.

Η ανανέωση των υφιστάμενων σταθμών καθαρής ενέργειας έχει σημαντικές δυνατότητες για ταχεία αύξηση της παραγωγής ενέργειας από όλες τις ανανεώσιμες πηγές. Μειώνει την κατανάλωση φυσικού αερίου, καθώς και την ανάγκη ορισμού νέων εγκαταστάσεων. Η πρόσφατη πρόταση εξορθολογίζει τη διαδικασία αδειοδότησης που εφαρμόζεται στην ανανέωση έργων τα οποία αφορούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβάνοντας όλες τις σχετικές περιβαλλοντικές εκτιμήσεις στη νέα μέγιστη προθεσμία των έξι μηνών.

Η πρόταση διευκρινίζει επίσης ότι οι περιβαλλοντικές εκτιμήσεις θα πρέπει να περιορίζονται στις δυνητικές επιπτώσεις αλλαγής ή επέκτασης σε σύγκριση με το αρχικό έργο. Επιπλέον, εισάγει απλουστευμένη διαδικασία για τις συνδέσεις με το δίκτυο σε περιπτώσεις στις οποίες η ανανέωση δεν υπερβαίνει την αύξηση της συνολικής δυναμικότητας κατά 15% σε σύγκριση με το αρχικό έργο.

Οι αντλίες θερμότητας αποτελούν βασική τεχνολογία για την παραγωγή ανανεώσιμης θέρμανσης και ψύξης από πηγές ενέργειας του περιβάλλοντος και μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη χρήση αερίου στην παροχή θέρμανσης, τόσο στη βιομηχανία όσο και στα κτίρια. Προκειμένου να επισπευστεί η ανάπτυξη της τεχνολογίας αυτής, η πρόταση επιταχύνει τις διαδικασίες αδειοδότησης καθώς θεσπίζει τρίμηνη μέγιστη προθεσμία και απλουστευμένη διαδικασία για τη σύνδεση μικρότερων αντλιών θερμότητας με το δίκτυο.

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι η μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή στρατηγική της Ε.Ε για να καταστεί η Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050 και να τεθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο επίκεντρο του ενεργειακού συστήματος. Στις 18 Μαΐου 2022, η Επιτροπή ενέκρινε, στο πλαίσιο του σχεδίου REPowerEU, πρόταση τροποποίησης της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (REDII) σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση και της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, προκειμένου να επιταχυνθεί η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας και να αυξηθεί η ενεργειακή απόδοση.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εργάζονται επί του παρόντος για την έγκριση της αναθεωρημένης οδηγίας REDII. Ωστόσο, μετά τη δημοσίευση του σχεδίου REPowerEU, η ενεργειακή κρίση επιδεινώθηκε. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λάβει διάφορα μέτρα για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και έχει παρέμβει στις αγορές ενέργειας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης στους καταναλωτές της Ε.Ε.

Ωστόσο, η κατάσταση παραμένει δύσκολη, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια του εφοδιασμού της Ευρώπης. Ως εκ τούτου, απαιτείται στοχευμένη δράση για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη εγχώριων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ώστε να δοθεί γρήγορα συνέχεια στην εντολή των ηγετών της Ε.Ε να επισπευστεί η απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης σχετικά με έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.