Η προαγωγή των θεμάτων υγείας και ασφάλειας αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας μιας σύγχρονης επιχείρησης

Η προαγωγή των θεμάτων υγείας και ασφάλειας (Υ&Α) αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας μιας σύγχρονης επιχείρησης. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια η αντιμετώπιση των ζητημάτων που αφορούν την προστασία των εργαζόμενων (και όχι μόνο αυτών) έναντι κινδύνων στους εργασιακούς χώρους έχουν ενσωματωθεί τόσο στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων όσο και στην καθημερινή πρακτική.

Ταυτόχρονα, γίνεται συνείδηση ότι εκτός της επίτευξης αυξημένου επιπέδου προστασίας των εργαζόμενων, προκύπτουν και έτερα οφέλη για την επιχείρηση όπως για παράδειγμα η βελτίωση της εταιρικής εικόνας τόσο σε επίπεδο συνεργατών, όσο και στην κοινωνία ευρύτερα ή η βελτίωση της αποδοτικότητας και της λειτουργικότητας άλλων διαδικασιών όπως αυτές που αφορούν την πιστοποίηση.

Τα τελευταία χρόνια, οι εξελίξεις σε διάφορα επίπεδα έχουν οδηγήσει σε μια διευρυμένη σειρά εργαλείων που διευκολύνουν την επίτευξη ασφαλέστερων συνθηκών εργασίας. Νέες τεχνολογίες ή ανάπτυξη υπαρχόντων, έχουν επιτρέψει την δημιουργία εργαλείων που διευκολύνουν σημαντικά την επίτευξη αναβαθμισμένων συνθηκών ασφάλειας.

Πιο συγκεκριμένα, η εξέλιξη των ηλεκτρονικών που οδηγεί σε μεγαλύτερες ταχύτητες και μικρότερο μέγεθος, σε συνδυασμό με την εξέλιξη τεχνολογιών όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οδήγησε σε εφαρμογές όπως το διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT) και άλλες. Έτσι συνδυάζοντας αισθητήρες, ασύρματα δίκτυα και εξελιγμένο λογισμικό, αναπτύχθηκαν και αναπτύσσονται εργαλεία για την σε πραγματικό χρόνο παρακολούθηση των συνθηκών εργασίας, τον εντοπισμό επικίνδυνων καταστάσεων και ορισμένες φορές ακόμα και αντιμετώπισής τους.

Ταυτόχρονα μπορεί να πραγματοποιηθεί έλεγχος της ορθής λειτουργίας των μέτρων προστασίας ή της χρήσης των μέσων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ). Τα ίδια τα ΜΑΠ, εξελίσσονται και μετατρέπονται σε σημεία συλλογής δεδομένων που με την κατάλληλη επεξεργασία μέσω σύγχρονου λογισμικού οδηγούν σε πρακτικά συμπεράσματα και προτεινόμενες ενέργειες. Το εύρος των παρεχόμενων εργαλείων είναι πλέον τεράστιο και συνεχώς διευρύνεται. Παράλληλα, το κόστος, παρότι σημαντικό, προοδευτικά μειώνεται καθιστώντας τα εργαλεία αυτά προσβάσιμα σε όλο και περισσότερους χρήστες.

Η ύπαρξη όμως όλων αυτών των επιλογών είναι άνευ ουσίας αν δεν ενσωματωθούν στις πραγματικές συνθήκες των χώρων εργασίας. Αυτό προϋποθέτει την συστηματική ανάπτυξη της κουλτούρας ασφάλειας σε όλους τους συντελεστές της εργασίας, από τους εργαζόμενους, τη διοίκηση, τους φορείς ελέγχου.

Κρίσιμο στοιχείο αποτελεί η εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα. Από την εκπαίδευση των εργαζομένων μέχρι την εισαγωγή με συστηματικό τρόπο την υγείας και ασφάλειας στο πρόγραμμα σπουδών των σχολείων. Στην κατεύθυνση αυτή, και πάλι η τεχνολογία προσφέρει σημαντικά εργαλεία όπως τα συστήματα εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας. Η χρήση τους ενισχύει τον βιωματικό χαρακτήρα των δράσεων καθιστώντας πιο άμεσα τα αποτελέσματα, ενώ ταυτόχρονα προσελκύουν το ενδιαφέρον των εκπαιδευόμενων σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό.

Εδώ, θα πρέπει να τονιστεί η ανάγκη συνεχούς εκπαίδευσης των ίδιων των θεσμών της υγείας και ασφάλειας όπως οι τεχνικοί ασφαλείας, οι ιατροί εργασίας και οι επιτροπές υγείας και ασφάλειας μεταξύ αυτών, καθώς αποτελούν τις θεμέλιες λίθους σε ένα σύστημα προστασίας και τους φορείς μετάδοσης γνώσεων και πληροφορίας στο σύνολο των συντελεστών της εργασίας.

Βασικό στοιχείο βέβαια για τον εντοπισμό των κινδύνων και την αντιμετώπισή τους αποτελεί ο προσδιορισμός τους. Το ποιοι είναι οι κίνδυνοι αποτελεί το πρωταρχικό ερώτημα και στο επίπεδο αυτό υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις. Για πολλά χρόνια κυριαρχούσε η έννοια του ατυχήματος και η εστίαση στους άμεσους κινδύνους όπως η χρήση μηχανημάτων, η πτώση από ύψος και άλλοι.

Μόλις τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει μια διεύρυνση του φάσματος με την μελέτη των ψυχοκοινωνικών κινδύνων επί παραδείγματι. Το εργασιακό άγχος, η παρενόχληση, σεξουαλική ή μη, η βία σε επαγγελματικούς χώρους αποτελούν κάποιους από τους κινδύνους αυτούς, η αντιμετώπιση των οποίων είναι αρκετά δύσκολη και απαιτεί συστηματική προσπάθεια και εξειδικευμένο προσωπικό. Βήματα προς την ολιστική προσέγγιση της εργασιακής υγείας γίνονται, ώστε προοδευτικά η εστίαση να μην είναι μόνο στα προφανή θέματα υγείας αλλά να επιδιώκεται η ευεξία των εργαζόμενων και όχι μόνο η σωματική υγεία.

Ο προσδιορισμός βέβαια των κινδύνων προϋποθέτει την σε βάθος γνώση του εργασιακού περιβάλλοντος. Όμως οι αλλαγές των τελευταίων ετών είναι ραγδαίες. Η εξέλιξη της τεχνολογίας σε συνδυασμό με έκτακτες αλλαγές και κρίσεις όπως η πανδημία και οι πολεμικές συγκρούσεις, ανέδειξαν νέες μορφές εργασίας όπως η τηλε-εργασία, οι ψηφιακοί νομάδες και άλλες.

Παράλληλα, φαινόμενα όπως η κλιματική αλλαγή ή γεγονότα όπως οι αυξημένες μεταναστευτικές ροές έχουν οδηγήσει σε τροποποίηση πάγιων αντιλήψεων καθώς και της εικόνας του εργασιακού περιβάλλοντος, το οποίο πλέον διαφοροποιείται σημαντικά.

Όλα αυτά τα στοιχεία θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν στην διαμόρφωση τόσο των πολιτικών, σε επίπεδο εθνικό αλλά και εταιρικό, ώστε αυτές να συμβαδίζουν με τις πραγματικές συνθήκες αλλά και να ενσωματώνουν τις επερχόμενες εξελίξεις. Σε όλα τα παραπάνω είναι περισσότερο από προφανές ότι η συμβολή της ερευνητικής και εκπαιδευτικής κοινότητας είναι περισσότερο από σημαντική. Από το επίπεδο των σχολείων, όπου διαμορφώνονται οι μελλοντικοί εργοδότες και εργαζόμενοι, μέχρι το επίπεδο των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και των ερευνητικών ινστιτούτων όπου διερευνώνται οι υπάρχουσες και μελλοντικές συνθήκες, δημιουργούνται τα εργαλεία που θα συντελέσουν στην βελτίωσή τους και δίνονται τα εργαλεία για την χάραξη πολιτικής.

Η συνεργασία, τόσο μεταξύ τους, όσο και με τις επιχειρήσεις, τους φορείς και την πολιτική ηγεσία είναι ιδιαίτερα σημαντική για την επίτευξη αναβαθμισμένων συνθηκών εργασιακής υγείας και ασφάλειας. 

Η κα Ρένα Μπαρδάνη είναι Πρόεδρος ΔΣ του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφαλείας της Εργασίας (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.). Επί σειρά ετών υπήρξε διευθυντικό στέλεχος σε επιχειρήσεις στον τομέα του ΗR. Έχει διατελέσει ειδικός Σύμβουλος του Δημάρχου Αθηναίων το 1990, υπεύθυνη Εργασιακών Σχέσεων και Κοινωνικής Πολιτικής καθώς και Διευθύντρια του Τομέα Ανθρώπινου Δυναμικού του ΣΕΒ για 15 χρόνια, όπως επίσης και εκπρόσωπος του ΣΕΒ σε διοικητικά συμβούλια, οργανισμούς και επιτροπές στην Ελλάδα και την Ε.Ε.

Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση, μερική ή ολική, του εν λόγω περιεχομένου. Το RAWMATHUB.GR διατηρεί το αποκλειστικό δικαίωμα δημοσίευσης και παροχής αδειών αναδημοσίευσης κατόπιν έγγραφης άδειας, επιφυλασσόμενο για την άσκηση κάθε νόμιμου δικαιώματος του. Εφόσον επιθυμείτε να χρησιμοποιήσετε το περιεχόμενο, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας στο Αυτή η διεύθυνση Email προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..