Τη χειρότερη, με διαφορά, χρονιά στην ιστορία της, διανύει το 2022 η ευρωπαϊκή βιομηχανία μετάλλων, σε μια εποχή που η Ευρώπη «δεν έχει την πολυτέλεια να παραιτηθεί από τη στρατηγική της αυτονομία σε πρώτες ύλες και μέταλλα», δεδομένου ιδίως του στόχου για μετάβαση στην οικονομία μηδενικών ρύπων ως το 2050 (οι τεχνολογίες και ο εξοπλισμός για την οποία απαιτούν τη χρήση τέτοιων πόρων).
Την πεποίθηση αυτή εξέφρασε, μιλώντας στο 6ο Ενεργειακό Φόρουμ Νοτιοανατολικής Ευρώπης 2022 (Southeast Europe energy forum 2022), ο Νίκος Κεραμίδας, διευθυντής Διεθνών και Ρυθμιστικών Θεμάτων της Mytilineos. «Αυτό που βλέπουμε σήμερα, δεν το έχουμε ξαναδεί, και φαίνεται πως η κατάσταση (για τη βιομηχανία μετάλλων) θα γίνει χειρότερη προτού γίνει καλύτερη» εκτίμησε.
Πρόσθεσε δε ότι αν αυτό -η απώλεια της στρατηγικής αυτονομίας σε πρώτες ύλες και μέταλλα- αφεθεί να συμβεί, τότε όχι απλά ο αντίκτυπος στο ΑΕΠ και την ευρωπαϊκή αγορά εργασίας θα είναι τραγικός, αλλά θα επαναληφθεί το ίδιο λάθος, που εξαρχής οδήγησε την Ευρώπη στη σημερινή δεινή κατάσταση: η αύξηση της εξάρτησης από εισαγωγές, που προέρχονται από ασιατικές χώρες και, κατά κύριο λόγο, από την Κίνα.
«Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι κάθε μέρα ανακοινώνονται στην Ευρώπη λουκέτα ή περικοπές (παραγωγής) σε βιομηχανίες. Σίγουρα μεταξύ των βιομηχανιών πρωτόχυτου αλουμινίου (primary aluminium smelters), αλλά και σε aluminium refineries και σε βιομηχανίες λιπασμάτων, που είναι εξαιρετικά εκτεθειμένες στις τιμές αερίου. Ο αμυντικός μηχανισμός σε δύσκολες συνθήκες θα ήταν το hedging (αντιστάθμιση κινδύνου), που συχνά προτείνεται ως «ασημένια σφαίρα», αλλά η αλήθεια είναι πως, στις τρέχουσες συνθήκες, το hedging είναι στην πραγματικότητα αδύνατο» επισήμανε ο κ. Κεραμιδάς.
Πρόσθεσε ότι η τρέχουσα παραγωγή αλουμινίου στην Ευρώπη έχει κατακρημνιστεί στα επίπεδα της δεκαετίας του ‘70, όταν ήταν περί τους 10 εκατ. τόνους, τη στιγμή που προ της (ενεργειακής) κρίσης ήταν εγγύτερα στους 70 εκατ. τόνους. «Αυτό δείχνει τον καταστροφικό αντίκτυπο αυτής της ενεργειακής κρίσης και αναδεικνύει την ανάγκη για στοχευμένες λύσεις, γιατί οι λύσεις που προτάθηκαν, με ελάχιστο αντίκτυπο στις τιμές, δεν θα έλυναν τα μείζονα προβλήματα της βιομηχανίας».
Κληθείς να σχολιάσει την εκτίμηση υψηλόβαθμου στελέχους της CityGroup ότι θα χρειαστεί να φτάσουμε μέχρι και στο 2027, προτού οι τιμές αερίου στην Ευρώπη επανέλθουν στα επίπεδα του 2020-2021, ο κ. Κεραμιδάς επισήμανε ότι δεν είναι «φαν» των προβλέψεων, αλλά λαμβάνοντας υπόψη τα θεμελιώδη στοιχεία για την προσφορά και τη ζήτηση, είναι δύσκολο να είναι κάποιος πραγματικά αισιόδοξος για την εξέλιξη των πραγμάτων.
Η ευρωπαϊκή βιομηχανία και η οπισθοδρόμηση στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης
«Η πραγματικότητα είναι ότι χρειαζόμαστε σημαντικούς όγκους ανταγωνιστικά τιμολογημένου αερίου. Ανεξαρτήτως του πώς ορίζεται το πρόβλημα, το σημαντικό του στοιχείο είναι ότι δεν υπάρχει αρκετό αέριο που να ρέει προς την Ευρώπη, άρα οι τιμές παραμένουν υψηλές, καθώς και η ζήτηση είναι υψηλή» σημείωσε και συμπλήρωσε ότι μπορεί προς το παρόν να παρατηρείται λιγότερη ζήτηση από την Κίνα, αλλά όταν η κινεζική οικονομία ανακάμψει, κάτι που θα συμβεί μετά τα lockdown, η παγκόσμια ζήτηση θα γίνει ακόμα υψηλότερη. Η Ευρώπη χρειάζεται λοιπόν να έχει μεγαλύτερους όγκους αερίου κι αυτό πιθανότατα θα επιτευχθεί με διαφοροποίηση προμηθειών και multiplesourcing (προμήθειες από πολλαπλές πηγές).
«Στην καρδιά του ζητήματος βρίσκεται η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και οι «κανονικές» τιμές για τη βιομηχανία είναι οι παγκοσμίως ανταγωνιστικές τιμές. Αν δεν τις έχουμε, θα εξακολουθήσουμε να παρατηρούμε τον θάνατο της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, που ήδη συμβαίνει με πολύ δραματικό τρόπο. Είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε -το συντομότερο- παγκοσμίως ανταγωνιστικές τιμές για τη βιομηχανία μας», υπογράμμισε.
Αναφερόμενος στην υπογεγραμμένη από CEOs επιστολή, που πρόσφατα εστάλη στην επιτροπή «Eurometal», ο κ.Κεραμιδάς επισήμανε ότι σε αυτή επισημαίνεται μεταξύ άλλων ότι, πέραν των άλλων αρνητικών επιπτώσεων, αν η Ευρώπη «γυρίσει» σε εισαγωγές αντί να στηριχθεί στην εγχώρια παραγωγή (αλουμινίου), αυτό θα έχει εξαιρετικά αρνητικό αντίκτυπο και ως προς τους στόχους για την κλιματική κρίση, με επιβάρυνση του περιβάλλοντος με 10-20 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως. «Αυτό είναι κάτι που δεν εναρμονίζεται με τη στρατηγική μας (ως Ε.Ε).
Η ζήτηση για αλουμίνιο μέχρι το 2050 προβλέπεται να υπερτριπλασιαστεί, άρα έχει μηδενική λογική για την Ευρώπη να επιτρέψει στον εαυτό της να χάσει την παραγωγή» είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε ότι στην επιστολή περιλαμβάνονται συγκεκριμένες προτάσεις, μεταξύ άλλων για τη δημιουργία κοινοτικού ταμείου επείγουσας στήριξης της ενεργοβόρου βιομηχανίας στην Ευρώπη.
Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες
Ως προς τα μέτρα που μπαίνουν στο «τραπέζι» στην Ευρώπη «σαν ασημένιες σφαίρες ή η σωστή απάντηση», μέτρα όπως η επιβολή πλαφόν στις τιμές του αερίου, ο κ. Κεραμιδάς επισήμανε ότι ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες, κι ότι όταν κάτι τέτοιο σχεδιάζεται, είναι επιτακτικής σημασίας να βεβαιωθούμε ότι δεν θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια των προμηθειών στην Ευρώπη.
«Αν θέσεις τις τιμές σε χαμηλό επίπεδο, τότε θα έχεις να διαχειριστείς ελλείψεις, (το αέριο) δεν θα έρθει σε εσένα και δεν θα το αγοράσεις» σημείωσε και συμπλήρωσε ότι το πλαφόν στην αγορά ηλεκτρισμού, που το είδαμε να λειτουργεί στην Ελλάδα και στήριξε την ελληνική κυβέρνηση στις παρεμβάσεις της, θα μπορούσε να έχει κάποιο αναδιανεμητικό αποτέλεσμα, αλλά και πάλι, «θα μας πάει μέχρι ένα σημείο».
Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Κεραμίδας, η μέση τιμή της ενέργειας για ένα χυτήριο αλουμινίου, που το 2019 ήταν 40 ευρώ ανά μεγαβατώρα, σήμερα βρίσκεται εγγύτερα στα 400-500 ευρώ και αν αυτή η διαφορά πολλαπλασιαστεί με 3-4 εκατομμύρια μεγαβατώρες ετησίως, γίνεται αμέσως σαφής ο τεράστιος αντίκτυπος που έχει στη βιομηχανία η κατακόρυφη αύξηση στις τιμές. «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε άλλα λουκέτα σε βιομηχανίες, αν θέλουμε να προχωρήσουμε μπροστά ως ευρωπαϊκή οικονομία» κατέληξε, επισημαίνοντας πως δεν υπάρχει λεπτό για χάσιμο.
To 6ο Ενεργειακό Φόρουμ Νοτιοανατολικής Ευρώπης 2022 διοργάνωσαν το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο και η Ελληνική Ένωση Ενεργειακής Οικονομίας, με την υποστήριξη της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα και σε στρατηγική συνεργασία με το Ατλαντικό Συμβούλιο και το Παγκόσμιο Ενεργειακό Ινστιτούτου του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.
