Η αειφόρος ανάπτυξη θα παραμείνει απρόσιτη εκτός εάν η ανθρωπότητα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο εκτιμά τη φύση, υποστηρίζει η επιστημονική συμβουλευτική επιτροπή του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα. Σε έκθεση του, ο Οργανισμός προειδοποιεί ότι μια παγκόσμια οικονομία επικεντρωμένη στο βραχυπρόθεσμο κέρδος, καταστρέφει τον πλανήτη και ζητά μια δραστικά διαφορετική προσέγγιση ως προς το πώς εκτιμούμε τη φύση.
Χωρίς αυτή τη μεταστροφή, οι παγκοσμίως αποδεκτοί στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης και μεγαλύτερης δικαιοσύνης θα παραμείνουν ακατόρθωτοι, σύμφωνα με την επιστημονική συμβουλευτική επιτροπή του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα, γνωστή ως IPBES. «Ο τρόπος που κατανοούμε την οικονομική ανάπτυξη είναι στον πυρήνα της κρίσης βιοποικιλότητας» αναφέρει ο Unai Pascual, Οικονομολόγος της οικολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, και συμπρόεδρος μιας συνάντησης 139 εθνών στη Βόννη που ενέκρινε τη σχετική έκθεση. «Τα συμπεράσματα της έκθεσης έχουν ως στόχο να αναδείξουν διαφορετικούς τύπους αξιών που αποτελούν τη βάση των αποφάσεων που θα μας οδηγήσουν σε μετασχηματιστικές αλλαγές».
Περίπου 80 ειδικοί διερεύνησαν περισσότερες από 13.000 μελέτες, εξετάζοντας πώς οι αξίες που βασίζονται στις αύγχρονη αντίληψη για την οικονομική ανάπτυξη, συνέβαλαν στην καταστροφή των οικοσυστημάτων που μας συντηρούν και ποιες άλλες αξίες θα μπορούσαν να ενισχύσουν καλύτερα τη βιωσιμότητα.
Μία σύνοψη 34 σελίδων για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής θα είναι διαθέσιμη, καθώς τα Ηνωμένα Έθνη προωθούν μια διεθνή διαδικασία για να σταματήσει η απώλεια βιοποικιλότητας και να ενισχυθεί η προστασία της φύσης. Το Δεκέμβριο 2022, τα έθνη θα συγκεντρωθούν για να οριστικοποιήσουν μια συνθήκη που έχει ως στόχο να σταματήσει την απώλεια της βιοποικιλότητας και να θέσει την ανθρωπότητα σε μια πορεία, η οποία θα διασφαλίσει ότι μέχρι τα μέσα αυτού του αιώνα «θα ζει σε αρμονία με τη φύση».
«Η φύση είναι αυτή που μας συντηρεί όλους», σχολίασε η Ίνγκερ Άντερσεν, επικεφαλής του Προγράμματος του ΟΗΕ για το περιβάλλον. «Μας δίνει τροφή, φάρμακα, πρώτες ύλες, οξυγόνο, ρύθμιση του κλίματος και πολλά άλλα. Αλλά μια πενταπλάσια αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ από το 1950 έχει ουσιαστικά καταρρακώσει το φυσικό περιβάλλον, το οποίο κατέστησε δυνατή μια τέτοια ανάπτυξη. Ένα εκατομμύριο είδη, συμπεριλαμβανομένου αναμφισβήτητα του δικού μας, απειλούνται με εξαφάνιση και η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι καθ’ οδόν στο να καταστήσει μεγάλες περιοχές του πλανήτη μη βιώσιμες».
«Δεν πρόκειται να είναι εύκολο»
Δύο σημαντικές εκθέσεις του ΟΗΕ -η μία για την κλιματική αλλαγή το 2018 και μια άλλη για τη βιοποικιλότητα το 2019, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μόνο ένας ριζικός μετασχηματισμός του τρόπου παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης σχεδόν των πάντων, μπορεί να αποτρέψει τη ανεξέλεγκτη υπερθέρμανση του πλανήτη και την κατάρρευση των οικοσυστημάτων.
Το ήδη εξαιρετικά δυσκολο έργο, γίνεται σχεδόν αδύνατο, προειδοποιεί η έκθεση του IPBES, εκτός κι αν η ανθρωπότητα αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται και εκτιμά τη φύση. «Αν σκέφτεστε τη φύση ως ένα εργοστάσιο στην υπηρεσία σας, είναι λογικό η έμφαση να δίδεται στην εξαγωγή των υψηλότερων δυνατών αποδόσεων», δήλωσε η Patricia Balvanera, Οικολόγος στο National Autonomous University του Μεξικού και υπεύθυνη έκδοσης της έκθεσης.
Πολλοί εξακολουθούν να φοβούνται ότι η βιωσιμότητα μπορεί να επιτευχθεί μόνο σε βάρος της ευημερίας, ενώ στην πραγματικότητα ένας φυσικός κόσμος που μπορεί να αναγεννηθεί, είναι το θεμέλιο για υγιείς κοινωνίες στο μέλλον, υποστηρίζουν οι επιστήμονες.
Διαφοροποιημένες αποτιμήσεις της φύσης θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καλύτερες επιλογές πολιτικής, συμπεραίνουν οι συντάκτες του IPBES. Για παράδειγμα, μια ανάλυση κόστους-οφέλους αναπτυξιακών έργων όπως το Grand Renaissance Dam κατά μήκος του Γαλάζιου Νείλου της Αιθιοπίας ή το έργο του Τρένου των Μάγια στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού, στάθμισε την αξία της ηλεκτρικής ενέργειας, του τουρισμού ή των θέσεων εργασίας έναντι του κόστους κατασκευής ή εκτόπισης πληθυσμών, θέτοντας επί τάπητος αυτές τις νέες αξίες που πρέπει να υιοθετηθούν για μία βιώσιμη συμβίωση με το φυσικό περιβάλλον.
Μια προοπτική «ζωής από τη φύση» μπορεί ακόμη και να ποσοτικοποιήσει την οικονομική αξία της ζημίας στα οικοσυστήματα, όπως ένα δάσος ή υγρότοποι που απορροφούν CO2 ή η απώλεια πληθυσμών εντόμων που γονιμοποιούν τις καλλιέργειες. «Αν η φύση είναι μέρος του εαυτού μου, μέρος της οικογένειάς μου, τότε -όπως σε μια οικογένεια- η προτεραιότητα είναι να φροντίζουμε ο ένας τον άλλον», είπε η Balvanera. «Είναι μια εντελώς διαφορετική νοοτροπία».
Πολλοί από τους αντιπροσώπους και τους επιστήμονες στο IPBES -τη Διακυβερνητική Πλατφόρμα Επιστήμης-Πολιτικής για τη Βιοποικιλότητα και τα Οικοσυστήματα- είναι επίσης μέλη της Συνέλευσης για τη Βιοποικιλότητα (CBD), η οποία περιλαμβάνει 196 έθνη και η οποία προσπάθησε να επιτύχει συναίνεση σχετικά με το σχέδιο συνθήκης που θα υποβληθεί το Δεκέμβριο.
«Πιστεύουμε ότι αυτή η αξιολόγηση των αξιών μπορεί να βοηθήσει τις διαπραγματεύσεις, πολιτικά μιλώντας, προς την εξεύρεση λύσης», σημείωσε ο Pascual, ο οποίος είπε ότι αρκετοί εκπρόσωποι χαρακτήρισαν τη συνθήκη «ως σημαντικό παράγοντα αλλαγής των κανόνων του παιχνιδιού». «Αυτή τη στιγμή, υπάρχει η αίσθηση ότι το μέλλον δε θα είναι καθόλου εύκολο».
Με πληροφορίες από Phys.org
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ RAWMATHUB.GR
