Στις αρχές Μαϊου 2023, οι ευρωβουλευτές εξέφρασαν τη στήριξη τους στη νομοθετική πρόταση για καλύτερη σήμανση και βιωσιμότητα των προϊόντων και την εξάλειψη παραπλανητικών ισχυρισμών.
Με 544 ψήφους υπέρ, 18 κατά και 17 αποχές, η ολομέλεια ενέκρινε τη θέση του Κοινοβουλίου για τις διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο, όσον αφορά την πρόταση οδηγίας για την ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση. Κύριος στόχος της νέας οδηγίας είναι να δώσει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να επιλέγουν προϊόντα πιο φιλικά προς το περιβάλλον και να παροτρύνει τις εταιρείες να προσφέρουν πιο ανθεκτικά και βιώσιμα προϊόντα.
Απαγόρευση των παραπλανητικών διαφημίσεων και των γενικόλογων περιβαλλοντικών ισχυρισμών
Το κείμενο με το οποίο θα προσέλθει στις διαπραγματεύσεις το Κοινοβούλιο προτείνει να μην επιτρέπεται να αναγράφονται στα προϊόντα περιβαλλοντικοί ισχυρισμοί, όπως «φιλικό προς το περιβάλλον», «φυσικό», «βιοδιασπώμενο», «κλιματικά ουδέτερο» ή «οικολογικό», εάν αυτοί οι ισχυρισμοί δεν είναι λεπτομερώς τεκμηριωμένοι. Ζητά επίσης να απαγορευτούν οι ισχυρισμοί που βασίζονται αποκλειστικά σε συστήματα αντιστάθμισης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Άλλες παραπλανητικές πρακτικές που θα επιδιώξει το Κοινοβούλιο να απαγορευτούν είναι οι ισχυρισμοί που αφορούν ένα προϊόν στο σύνολό του, όταν στην πραγματικότητα αληθεύουν μόνο για ένα τμήμα του, καθώς και οι ισχυρισμοί για τη διάρκεια ζωής ή την μέγιστη ένταση της χρήσης ενός προϊόντος, εάν δεν ισχύουν. Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης να γίνουν πιο απλές οι πληροφορίες που αναγράφονται σε κάθε προϊόν. Γι’ αυτό το λόγο, θεωρούν ότι πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σήματα βιωσιμότητας που βασίζονται σε επίσημα συστήματα πιστοποίησης ή θεσπίζονται από δημόσιες αρχές.
Καταπολέμηση της πρόωρης αχρήστευσης αγαθών
Για να αυξηθεί η διάρκεια ζωής των προϊόντων, το Κοινοβούλιο ζητά να απαγορευτούν στοιχεία στο σχεδιασμό τους που περιορίζουν την ανθεκτικότητα τους ή οδηγούν πρόωρα σε προβλήματα δυσλειτουργίας.
Επιπλέον, οι εταιρείες δε θα μπορούν να περιορίζουν τη λειτουργικότητα ενός προϊόντος, εάν ο καταναλωτής χρησιμοποιεί αναλώσιμα, ανταλλακτικά ή εξαρτήματα (π.χ. φορτιστές ή μελάνια) από άλλους κατασκευαστές. Εάν οι δυνατότητες επισκευής ενός προϊόντος είναι περιορισμένες, οι καταναλωτές θα πρέπει να ενημερώνονται πριν προβούν στην αγορά του. Θα μπορούν έτσι να επιλέγουν προϊόντα που διαρκούν περισσότερο και τα οποία είναι πιο εύκολο να επισκευαστούν.
Οι ευρωβουλευτές προτείνουν επίσης να αναγράφεται σε ετικέτα πάνω στο προϊόν όχι μόνο η διάρκεια της νόμιμης εγγύησης, αλλά και της ενδεχόμενης επέκτασης της από την κατασκευάστρια εταιρεία. Με αυτόν τον τρόπο θα αναδεικνύονται καλύτερα τα ποιοτικά αγαθά και οι εταιρείες θα έχουν κίνητρο να προσφέρουν πιο ανθεκτικά προϊόντα.
Μετά την ψηφοφορία, η εισηγήτρια Biljana Borzan από την Κροατία δήλωσε: «Οι εταιρείες δε θα επωφελούνται πλέον φτιάχνοντας προϊόντα που χαλάνε ακριβώς τη στιγμή που λήγει η περίοδος της εγγύησης. Θα έχουν υποχρέωση να ενημερώνουν τους καταναλωτές σαφώς σχετικά με τις επιλογές και το κόστος των επισκευών. Χάρη στις πληροφορίες που θα αναγράφονται στις ετικέτες, οι πολίτες θα γνωρίζουν ποια προϊόντα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Με αυτόν τον τρόπο θα ανταμείβονται οι εταιρείες που φτιάχνουν πιο ανθεκτικά προϊόντα. Θα μπει τέλος στη ζούγκλα των προϊόντων με ψευδοοικολογική ταυτότητα, καθώς θα επιτρέπονται πλέον μόνο πιστοποιημένοι και τεκμηριωμένοι οικολογικοί ισχυρισμοί.»
Το Συμβούλιο της ΕΕ ενέκρινε τη δική του διαπραγματευτική εντολή στις 3 Μαΐου 2023. Αυτό σημαίνει ότι θα ξεκινήσουν σύντομα οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Κοινοβουλίου και κρατών μελών σχετικά με το τελικό περιεχόμενο και τη διατύπωση του κειμένου της οδηγίας.
Η προτεινόμενη οδηγία αποτελεί μέρος της πρώτης δέσμης μέτρων για την κυκλική οικονομία, μαζί με τον κανονισμό για τον οικολογικό σχεδιασμό, τον κανονισμό για τα προϊόντα του τομέα των δομικών κατασκευών και την έκθεση πρωτοβουλίας σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για βιώσιμα και κυκλικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Ανοίγει το δρόμο για μια νέα οδηγία για τους οικολογικούς ισχυρισμούς, η οποία θα προσδιορίζει περαιτέρω τις προϋποθέσεις για τη διατύπωση περιβαλλοντικών ισχυρισμών στο μέλλον.
