Ο πλανήτης οδεύει σε κοσμογονικές αλλαγές και η ναυτιλία, ως αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης δραστηριότητας, δε θα μπορούσε να μείνει απλός παρατηρητής των εξελίξεων. Με την απανθρακοποίηση της ναυτιλιακής βιομηχανίας να αποτελεί έναν σκόπελο που πρέπει να ξεπεραστεί, η ανάπτυξη βιοκαυσίμων, τα ηλεκτρικά πλοία και η χρήση αιολικής ενέργειας αποτελούν την πυξίδα για τη μετεξέλιξη του κλάδου.
Η ναυτιλία ευθύνεται για περίπου το 3% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και, όπως τονίζουν οι ειδικοί, ο στόχος της ουδετερότητας είναι δύσκολο να επιτευχθεί. Καθώς τα πλοία συνήθως λειτουργούν με βαρύ μαζούτ, ένα καύσιμο υψηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα, ο αντίκτυπος στο περιβάλλον είναι πολύ μεγάλος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση από τη ναυτιλία προκαλεί περίπου 60.000 πρόωρους θανάτους ετησίως, ειδικά γύρω από τις παράκτιες περιοχές.
Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) δεσμεύτηκε το 2018 να μειώσει στο μισό τις εκπομπές ρύπων του ναυτιλιακού τομέα έως το 2050, ενώ οι ηγέτες του κλάδου ζητούν την πλήρη απανθρακοποίηση έως τα μισά του αιώνα που διανύουμε.
Πράσινα καύσιμα
Η ναυτιλιακή βιομηχανία δοκιμάζει εναλλακτικά καύσιμα, όπως το βιοαέριο -ένα ανανεώσιμο καύσιμο που συνήθως προέρχεται από οργανικά απόβλητα. Παράλληλα, αναπτύσσονται και άλλα καύσιμα που μπορούν να παραχθούν χωρίς ή με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, όπως η αμμωνία και η μεθανόλη. Ο άνεμος, ο ήλιος και άλλες μορφές ανανεώσιμης ενέργειας μπορούν να αξιοποιηθούν για την πρόωση των πλοίων. Η σουηδική ναυπηγική εταιρεία Wallenius Marine και οι συνεργάτες της αναπτύσσουν το μεγαλύτερο ιστιοφόρο φορτηγό πλοίο που θα μπορεί να μεταφέρει πάνω από 7.000 αυτοκίνητα.
Το «Oceanbird» αναμένεται να καθελκυστεί το 2025 και φιλοδοξεί να επαναφέρει τα ιστιοφόρα στο προσκήνιο του παγκόσμιου εμπορίου. Άξια αναφοράς είναι και υβριδικά συστήματα πουσυνδυάζουν μπαταρίες και άλλα καύσιμα, με την εταιρεία Precious Shipping να εργάζεται για την ανάπτυξη ενός συστήματος πρόωσης με μπαταρίες που θα μπορεί να εκμεταλλεύεται επίσης αιολική και ηλιακή ενέργεια. Στη Γαλλία, η Brittany Ferries θα ναυπηγήσει σε δυόμισι χρόνια το μεγαλύτερο υβριδικό φέρι στον κόσμο με χωρητικότητα 1.400 επιβατών.
Η ακτοπλοϊα
Στις ακτοπλοϊκές γραμμές, μια πρωτοποριακή λύση για την απανθρακοποίηση είναι τα ηλεκτρικά σκάφη που λειτουργούν με μπαταρίες. Το 2023, ένα νέο ηλεκτρικό πορθμείο που θα ονομάζεται Candela Ρ-12 ξεκινά δοκιμαστικά δρομολόγια στο αρχιπέλαγος της Σουηδίας, ενώ και στην Ελλάδα η Saronic Ferries αναμένεται να δρομολογήσει το πρώτο ηλεκτρικό της πλοίο στη γραμμή του Αργοσαρωνικού.
Βέβαια, για την κάλυψη μεγαλύτερων αποστάσεων και με μεγαλύτερα πλοία -όπως αυτά που απαιτούνται συνήθως για τη μεταφορά φορτίου- οι συνθήκες και οι απαιτήσεις είναι διαφορετικές. «Η ηλεκτρική πρόωση είναι μια δύσκολη επιλογή για ποντοπόρα πλοία λόγω του μεγέθους των μπαταριών που θα απαιτούνταν», λέει η Γιοχάνα Κρίστενσεν του Παγκόσμιου Ναυτιλιακού Φόρουμ, όμως και σε αυτό το κομμάτι γίνονται δοκιμές και ήδη τα πρώτα ηλεκτρικά containerships κάνουν την εμφάνισή τους.
Στην πραγματικότητα, η πλήρης απανθρακοποίηση της ναυτιλίας αποτελεί ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα αν αναλογιστεί κανείς ότι μιλάμε για έναν κλάδο που μεταφέρει περίπου το 80% του παγκόσμιου εμπορίου. Ωστόσο, οι πρώτες κινήσεις δείχνουν ότι υπάρχει βούληση και αυτό που μένει είναι η επίλυση του πράσινου «παζλ».
