Τι είναι το κράμα;
Η λέξη «κράμα» είναι αρχαία και προέρχεται από το ρήμα «κεράννυμι» (μτφ. ανακατεύω, αναμειγνύω). Κράμα καλείται κάθε μεταλλικό σώμα το οποίο προκύπτει από την ανάμειξη δύο ή περισσοτέρων χημικών στοιχείων, από τα οποία τουλάχιστον το ένα είναι μέταλλο.
Για το σχηματισμό κραμάτων χρησιμοποιούνται διάφορα μέταλλα, αμέταλλα ή μεταλλοειδή, και κυρίως ο άνθρακας (C). Τα κράματα είναι κεντρικό αντικείμενο μελέτης της επιστήμης της μεταλλουργίας.
Τα κράματα ανάλογα με τον αριθμό των στοιχείων που περιλαμβάνουν διακρίνονται σε «διμερή» (δύο στοιχεία), «τριμερή» (τρία στοιχεία) ή «πολυμερή». Ειδικά τα διμερή κράματα διακρίνονται σε κράματα μετάλλου-μετάλλου, κράματα μετάλλου-μεταλλοειδούς και κράματα μετάλλου-αμετάλλου. Άλλη διάκριση είναι τα «ευτηκτικά» (που χαρακτηρίζονται εκείνα στα οποία η αναλογία των μετάλλων που τα συνθέτουν είναι τέτοια ώστε να παρουσιάζουν το χαμηλότερο δυνατό σημείο τήξης, από κάθε άλλη αναλογία) καθώς και τα «υπερελαφρά κράματα» (που είναι κράματα μαγνησίου με αργίλιο, ψευδάργυρο και άλλα μέταλλα).
Τα κράματα μετάλλων δημιουργούνται προκειμένου να συνδυαστούν ιδιότητες των βασικών συστατικών σε ένα νέο υλικό. Για παράδειγμα, ο χάλυβας (κράμα σιδήρου με άνθρακα) είναι πιο σκληρός και ανθεκτικός από τον σίδηρο. Βασικός λόγος, λοιπόν, παραγωγής κραμάτων είναι η βελτίωση σκληρότητας, αντοχής, βάρους, αντίστασης στη διάβρωση κ.λπ. των καθαρών (πρωτογενών) μετάλλων. Ένα χαρακτηριστικό των κραμάτων, σε αντίθεση με τα πρωτογενή μέταλλα, είναι ότι δεν έχουν καθορισμένο σημείο τήξης, συγκεκριμένη θερμοκρασία δηλαδή, στην οποία τήκονται, ενώ υπάρχει ένα εύρος θερμοκρασιών, μέσα στο οποίο τα κράματα βρίσκονται μεταξύ στερεάς και υγρής κατάστασης.
Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα κραμάτων είναι (α) ο χάλυβας (ή ατσάλι), ο οποίος είναι κράμα σιδήρου και άνθρακα, (β) ο μπρούντζος, ο οποίος είναι κράμα χαλκού και κασσίτερου ή αρσενικού και (γ) ο ορείχαλκος ο οποίος είναι κράμα χαλκού και ψευδαργύρου.
