Η ζωή μετά το λιγνίτη: Το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Η ζωή μετά το λιγνίτη: Το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας πλήττεται από το γεγονός ότι η κύρια πηγή εισοδήματος της, ο λιγνίτης, θα καταργηθεί σταδιακά μέχρι το 2028. Πάνω από το 40% του τοπικού ΑΕΠ προέρχεται από δραστηριότητες που σχετίζονται με τους λιγνιτικούς σταθμούς. Σε αυτό το πλαίσιο, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας είναι μεταξύ των στρατηγικών εταίρων που έχουν αναλάβει το έργο της οικοδόμησης ενός μέλλοντος στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας χωρίς λιγνίτη.

«Το Πανεπιστήμιο πρέπει να δώσει το παράδειγμα, με το να γίνει το πρώτο Πράσινο Πανεπιστήμιο (Green University) μεταξύ όλων των άλλων Ελληνικών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων», λέει στο Greek Business File ο Πρύτανης Θεόδωρος Θεοδουλίδης. «Αυτό σημαίνει ότι θα καλύψουμε τις ανάγκες μας σε φυσικούς πόρους, δίνοντας έμφαση στην ενέργεια, άρα θα μηδενίσουμε τις εκπομπές CO2 με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την προώθηση φιλικών προς το περιβάλλον μεταφορών, την ενεργειακή ανακαίνιση κτιρίων και τη μεγιστοποίηση της ανακύκλωσης. Φυσικά, πρέπει επίσης να εισαγάγουμε και να εκπαιδεύσουμε τους μαθητές μας σε θέματα αειφορίας, τόσο μέσω των σπουδών τους όσο και μέσω των εξωσχολικών τους δραστηριοτήτων».

Ο φιλόδοξος στόχος της κάλυψης του συνόλου των απαιτούμενων ενεργειακών αναγκών του Πανεπιστημίου για θέρμανση, ψύξη, ηλεκτρισμό και μεταφορές μέσω ΑΠΕ, είχε γεννηθεί πριν από περίπου δύο χρόνια. «Σήμερα, η πρωτοβουλία «μηδενικές εκπομπές άνθρακα» είναι ένας από τους κύριους στόχους μας», τονίζει ο κ. Θεοδουλίδης. «Σημειώστε ότι το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας είναι ένα αρκετά νέο Πανεπιστήμιο. Απέκτησε τη σημερινή του μορφή πρόσφατα, μετά τη συγχώνευση με ένα άλλο Ινστιτούτο Ανώτατης Εκπαίδευσης και περιλαμβάνει 7 σχολές και 22 τμήματα, απλωμένα στις 5 μεγάλες πόλεις της περιοχής, σε 7 πανεπιστημιουπόλεις με εκτεταμένη υποδομή. Η απόφαση να οργανωθούν τα πάντα από την αρχή και να γίνει μια νέα αρχή συνέπεσε με τη δημοσίευση του National Energy and National Plan (NECP) και την απόφαση για απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα».  

Ηλεκτρικό ποδήλατο που χρησιμοποιείται από το προσωπικό του Πανεπιστημίου

Ηλεκτρικό όχημα, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Ποια είναι τα πρώτα βήματα που έχετε κάνει προς αυτή την κατεύθυνση; Από πού προέρχεται η χρηματοδότηση;

«Τα πρώτα βήματα περιλαμβάνουν:

  1. Έργο ενεργειακής ανακαίνισης του κεντρικού μας κτιρίου στην Πανεπιστημιούπολη της Κοζάνης. Η εγκεκριμένη χρηματοδότηση ύψους 1,2 εκατ. ευρώ προέρχεται από το Local Operation Program (χρηματοδότηση της ΕΕ) και εκτός από την ανακαίνιση, αφορά την παραγωγή ενέργειας από εγκατεστημένα φωτοβολταϊκά.
  2. Συμμετοχή του Πανεπιστημίου μας στην πρόσφατα ιδρυθείσα «Ενεργειακή Κοινότητα» με μέλη την Τοπική Περιφέρεια και τους 13 Δήμους της Δυτικής Μακεδονίας. Αυτή η Ενεργειακή Κοινότητα θα αναπτύξει και θα εφαρμόσει δράσεις που στοχεύουν στην προώθηση της ενεργειακής βιωσιμότητας προκειμένου τα μέλη της: (α) να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια με αυτοπαραγωγή ενέργειας και συμψηφισμού παραγόμενης - καταναλισκόμενης ενέργειας (net-metering), (β) να καταπολεμήσουν την ενεργειακή φτώχεια των οικονομικών ευάλωτα ατόμων και ομάδων.

Παρεμπιπτόντως, το 2014, το Πανεπιστήμιο ήταν η πρώτη περιφερειακή οντότητα που απέκτησε και χρησιμοποίησε ηλεκτρικά οχήματα για τις ανάγκες μετακίνησης του προσωπικού της (δύο ηλεκτρικά οχήματα, ένα e-Scooter και ένα e-bike). Ταυτόχρονα, ένας σταθμός φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων εγκαταστάθηκε στην κεντρική πανεπιστημιούπολη, ενώ, μετά από λίγους μήνες, το Πανεπιστήμιο κατασκεύασε τους δικούς του σταθμούς φόρτισης.

Αργότερα, το 2019, ήταν ο κύριος εταίρος του έργου Interreg Inter-e-mobility, το οποίο είχε ως στόχο την κατασκευή τεσσάρων σταθμών φόρτισης με βάση τις ΑΠΕ σε τέσσερις δήμους στην Ελλάδα και τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας και την απόκτηση 8 ηλεκτρικών οχημάτων (mini-bus και αυτοκίνητα) για τις ανάγκες αστικών συγκοινωνιών.»  

Ηλιακά panels στην οροφή ενός κτιρίου του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Ηλιακά panels, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Ποια έργα βρίσκονται στο στάδιο που θα βοηθήσουν στην επίτευξη του στόχου μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας (net zero energy consumption); Ποιος είναι ο προϋπολογισμός και το χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση των έργων;

«Σύντομα θα ξεκινήσουν τα ακόλουθα έργα:

  1. Δύο έργα έχουν αναληφθεί για τις κτιριακές μας υποδομές στις πόλεις των Γρεβενών και της Καστοριάς. Η σχετική χρηματοδότηση των 2 εκατ. ευρώ προέρχεται από το Local Operation Program (χρηματοδότηση της ΕΕ) και αφορά ανακαίνιση κτιρίων της πανεπιστημιούπολης, καθώς και παραγωγή ενέργειας από εγκατεστημένα φωτοβολταϊκά. Για την πόλη της Φλώρινας εκπονείται μελέτη για έργο πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Η μελέτη προετοιμασίας χρηματοδοτείται από το λεγόμενο Πράσινο Ταμείο στην Ελλάδα, ενώ το έργο θα λάβει χρηματοδότηση από την ΕΕ από το Ταμείο Just Transition.
  2. Ένα άλλο έργο με τίτλο «Αναβάθμιση Ενεργειακής Απόδοσης στην Πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στα Κοίλα Κοζάνης», εγκρίθηκε πρόσφατα για χρηματοδότηση ύψους 3,5 εκατομμυρίων ευρώ. Το έργο θα πραγματοποιηθεί με τη συγχρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ). Περιλαμβάνει την αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου Διοίκησης του Πανεπιστημίου στην πανεπιστημιούπολη στα Κοίλα Κοζάνης και την εγκατάσταση και λειτουργία συστήματος παραγωγής και διανομής θερμικής ενέργειας με χρήση δικτύων βιομάζας και τηλεθέρμανσης. Θα αποκτηθεί επίσης και ένα ηλεκτρικό όχημα για κάλυψη μεταφορικών αναγκών.
  3. Ενεργειακό Κέντρο Ικανοτήτων. Το Πανεπιστήμιο συμμετέχει στο πρώτο Ενεργειακό Κέντρο Ικανοτήτων που λειτουργεί στην Ελλάδα ως spin-off εταιρεία, μαζί με άλλους δώδεκα συνεργαζόμενους φορείς, μεταξύ των οποίων το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ως συντονιστή, το Ινστιτούτο Επικοινωνιών και Συστημάτων Υπολογιστών, ΔΕΠΑ Εμπορική Α.Ε. Motor Oil Hellas Διυλιστήρια Κορίνθου Α.Ε., ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α.Ε., ΕΥΔΑΠ Α.Ε., ΟΑΣΑ Α.Ε., ΔΑΝΑΟΣ Σύμβουλοι Διαχείρισης Α.Ε., HYDRUS ENGINEERING LTD, Αναπτυξιακός Οργανισμός Τρικάλων Α.Ε., Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και Μηχανικοί Προστασίας Περιβάλλοντος Α.Ε. Στόχος είναι η υποστήριξη και προώθηση της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας και της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον ενεργειακό τομέα.
  4. Εμβληματικό έργο στο πλαίσιο του Just Transition της περιοχής μας είναι το Green Data Center που θα κατασκευαστεί στη νέα πανεπιστημιούπολη της Κοζάνης, το οποίο θα καλύπτει όλες τις υπολογιστικές και αποθηκευτικές ανάγκες της ακαδημαϊκής μας κοινότητας, καθώς και ανάλογες ανάγκες άλλων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. Οι ανάγκες σε ενέργεια θα καλυφθούν από ένα φωτοβολταϊκό πάρκο 3MW που θα κατασκευαστεί επίσης στην πανεπιστημιούπολη μας».  

Η νέα πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Η νέα πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Πώς συμμετέχει η ακαδημαϊκή κοινότητα στα έργα; Υπάρχουν σχετικά ερευνητικά προγράμματα που αναλαμβάνονται από Σχολές του Πανεπιστημίου;

«Όλα τα προαναφερθέντα έργα αναλαμβάνονται από ερευνητικές ομάδες καθηγητών και συνεργαζόμενων μηχανικών με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού φοιτητών που εισάγονται σε θέματα έρευνας και ενεργειακής βιωσιμότητας.

Ενδεικτικά σχετικά ερευνητικά έργα είναι:

  1. «Ανάπτυξη νέων καινοτόμων ενεργειακών τεχνολογιών χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα για την ενίσχυση της αριστείας στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας» στο πλαίσιο της πρόσκλησης «Περιφερειακή Αριστεία».
  2. «BERLIN – Οικονομική αποκατάσταση δημόσιων κτιρίων σε έξυπνα και ανθεκτικά νανοδίκτυα ενέργειας με χρήση τεχνολογιών αποθήκευσης» σε συνεργασία με τον δήμο Κοζάνης για την ενεργειακή μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή.
  3. EVIDENT, στην πρόσκληση H2020-LC-SC3-EC-4-2020, η οποία χρηματοδοτείται με συνολικό προϋπολογισμό σχεδόν 2 εκατ. €, εκ των οποίων χορηγούνται στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 277.000 €. Το EVIDENT στοχεύει στην παροχή νέων γνώσεων σχετικά με την αλλαγή της πολιτικής για την ενεργειακή απόδοση στην Ευρώπη και παγκοσμίως. 

Πώς θα συμβάλουν οι πρωτοβουλίες για μηδενικό ισοζύγιο κατανάλωσης ενέργειας του Πανεπιστημίου στη συνολική προσπάθεια αλλαγής του ενεργειακού μείγματος και αντικατάστασης του άνθρακα στην παραγωγή ενέργειας;

«Δεν είναι τόσο η συμβολή στην εξοικονόμηση ενέργειας σε απόλυτους αριθμούς, αλλά το παράδειγμα που θέτει το Πανεπιστήμιο για άλλους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Τα παραπάνω έργα θα συμβάλλουν στην οικονομική αναζωογόνηση της περιοχής και στη στήριξη της αστικής οικονομίας και της οικονομίας της αγοράς, που με τη σειρά τους θα αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης για τη μεταλιγνιτική εποχή. Για παράδειγμα, σε όλα τα κτίρια του Πανεπιστημίου θα χρειαστεί να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας για τη συντήρηση και επίβλεψη της εύρυθμης λειτουργίας όλων των συστημάτων που θα εγκατασταθούν σε όλες τις πόλεις.

Επιπλέον, τα έργα αυτά θα δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία στο Πανεπιστήμιο σε αυτόν τον τομέα, προσελκύοντας νέους φοιτητές στην περιοχή, οι οποίοι θα επιλέξουν το Πανεπιστήμιο για να ενημερωθούν και να εκπαιδευτούν στα καινοτόμα συστήματα. Η εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών παραγωγής και εξοικονόμησης ενέργειας καθώς και τα δεδομένα από τη λειτουργία των κτιρίων θα αξιοποιηθούν και θα καταστήσουν το σύνολο του κτιριακού δυναμικού του Πανεπιστημίου, ένα μοναδικό, «ζωντανό» εργαστήριο, στο οποίο θα παρουσιαστεί η αιχμή της τεχνολογίας στο πεδίο της εξοικονόμησης ενέργειας.

Επιπλέον, το Πανεπιστήμιο θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης για φοιτητές άλλων πανεπιστημίων ή ομάδων από ξένα πανεπιστήμια προκειμένου να εξοικειωθούν με τη λειτουργία του Green University, με οφέλη στην αγορά και τον τουρισμό της περιοχής και να ενίσχυση του προσανατολισμού της ως μία καινοτόμος Περιφέρεια όσον αφορά στην αειφόρο ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος».

Με πληροφορίες από www.economia.gr

Αφιέρωμα - Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος - Ο δρόμος προς την αειφορία
foolwo rawmathub.gr on Google News
Image

Έγκυρη ενημέρωση για την αξιακή αλυσίδα των raw materials

NEWSLETTER