Οι κήποι της Εδέμ: Ένα παραδεισένιο νταμάρι

Οι κήποι της Εδέμ: Ένα παραδεισένιο νταμάρι

Γράφει ο Δημήτριος Κ. Κωνσταντινίδης, Διδάκτωρ Οικονομικής Γεωλογίας.

Ένα σημαντικό πρόβλημα της εξορυκτικής βιομηχανίας είναι το αποτύπωμα που αφήνει πίσω της, όταν δεν γίνει υπεύθυνα η αποκατάσταση του χώρου, μέσα στον οποίο γίνεται η εκμετάλλευση - κυρίως η επιφανειακή - αφού κάθε εκσκαφή αφήνει πίσω της μια μεγάλη τρύπα στο έδαφος. Στην καλύτερη περίπτωση προκαλεί αισθητική όχληση. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αποκαταστήσουμε την τρύπα, που «ξεχνιέται» στη γη μετά την εξόρυξη.

Πριν από 14 χρόνια η Post-Mining Alliance δημοσίευσε το βιβλίο της Georgina Pearman «Τα 101 πράγματα που μπορείς να κάνεις με μια τρύπα στη γη» [1], όπου περιγράφονται έξυπνες λύσεις για μια βιώσιμη αποκατάσταση τέτοιου χώρου. Από αυτό το βιβλίο άδραξα την ιδέα να γράψω για ένα από τα καλύτερα πρότυπα ανάπλασης ενός χώρου μετά την εκμετάλλευση, όπου από ένα «νταμάρι» αργιλοπυριτικού υλικού προέκυψαν οι Κήποι της Εδέμ, ένας γήινος «παράδεισος» και μια πραγματική κοινωνική και οικονομική επιτυχία.

Οι Κήποι της Εδέμ

Το λατομείο βρισκόταν 5 χλμ. μακριά από την πόλη St Austell της Κορνουάλης (Χάρτης 1).

Η γεωγραφική θέση των Κήπων της Εδέμ στη ΝΔ Αγγλία
Χάρτης 1: Η γεωγραφική θέση των Κήπων της Εδέμ στη ΝΔ Αγγλία [2]

Η ιδέα για δημιουργία ενός μεγάλου συγκροτήματος αφιερωμένου στη φύση άρχισε πριν ακόμα κλείσει το λατομείο, η εκμετάλλευση του οποίου διήρκεσε 160 χρόνια. Το νταμάρι έμοιαζε με αυτό που συνήθως αποκαλούμε σεληνιακό τοπίο, όπως φαίνεται στην Εικόνα 1 (σημείωση: όλες οι εικόνες προέρχονται από τον ιστότοπο https://search.creativecommons.org/).

Το σεληνιακό τοπίο του λατομείου πριν την έναρξη των εργασιών του Έργου της Εδέμ
Εικόνα 1ː Το σεληνιακό τοπίο του λατομείου πριν την έναρξη των εργασιών του Έργου της Εδέμ

Ο σχεδιασμός του έργου ξεκίνησε το 1996, ενώ η κατασκευή του δυο χρόνια αργότερα. Οι Κήποι της Εδέμ άνοιξαν τις πόρτες τους για το κοινό στις 17 Μαρτίου του 2001. Από τότε τους επισκέφθηκαν πάνω από 26 εκατ. άνθρωποι. Τον Αύγουστο του 2002 άρχισαν τα περίφημα μουσικά φεστιβάλ του με συναυλία του ροκ συγκροτήματος Pulp, ενώ στη συνέχεια φιλοξενήθηκαν, μεταξύ άλλων, και οι Oasis, η Amy Winehouse, ο Paolo Nutini και οι Muse.

Τα οικοδομήματα

Οι Κήποι της Εδέμ αποτελούνται από δύο τεράστια κτίσματα που συγκροτούνται από διασυνδεδεμένους κυψελοειδείς θόλους με προστατευτικά περιβλήματα (Εικόνα 2). Σε αυτά φιλοξενούνται 135.000 φυτά, που αντιπροσωπεύουν τα διάφορα οικοσυστήματα της παγκόσμιας χλωρίδας.

Εικόνα 2ː Πανοραματική άποψη των Κήπων της Εδέμ με τους κυψελοειδείς θόλους

Τα μεγαλύτερα οικοσυστήματα είναι:

  1. Το Τροπικό οικοσύστημα που καλύπτει 3,9 στρέμματα, ενώ έχει ύψος 55μ., πλάτος 100μ. και μήκος 200 μέτρα. Φιλοξενεί τροπικά φυτά, όπως μπανανόδενδρα, καφέ, καουτσούκ, γιγαντιαία μπαμπού και αμέτρητα άλλα είδη (Εικόνα 3), ενώ διατηρείται σε τροπική θερμοκρασία και υγρασία.
Μικρό τμήμα του τροπικού δάσους της Εδέμ με τα χαρακτηριστικά εξαγωνικά πάνελ
Εικόνα 3ː Μικρό τμήμα του τροπικού δάσους της Εδέμ με τα χαρακτηριστικά εξαγωνικά πάνελ
  1. Το Μεσογειακό «σπίτι» που καλύπτει 1,6 στρέμματα, ενώ έχει ύψος 35μ., πλάτος 65μ. και μήκος 135 μέτρα. Στεγάζει φυτά της Μεσογειακής ζώνης, όπως ελιές, αμπέλια, πορτοκαλιές, λεμονιές, κ.α., αλλά και διάφορες φιγούρες από μπρούντζο (Εικόνα 4).
Τμήμα του Μεσογειακού οικοσυστήματος, όπου μαινάδες χορεύουν μέσα στους αμπελώνες
Εικόνα 4ː Τμήμα του Μεσογειακού οικοσυστήματος, όπου μαινάδες χορεύουν μέσα στους αμπελώνες

Πρόκειται για τα μεγαλύτερα θερμοκήπια του κόσμου, μέσα στα οποία ο επισκέπτης θα συναντήσει τη χλωρίδα όλης της Γης. Οι υπαίθριοι κήποι (εκτός οικοδομημάτων) αντιπροσωπεύουν τις εύκρατες περιοχές της υφηλίου με φυτά όπως τσάι, λεβάντα, λυκίσκο, κάνναβη και ηλιοτρόπια, καθώς και τοπικά είδη χλωρίδας. Οι καλυμμένοι θόλοι κατασκευάστηκαν από σωληνοειδή χάλυβα με εξωτερική επένδυση. Η επένδυση από θερμοπλαστικό ETFE (Ethylene tetrafluoroethylene) έχει υψηλή αντοχή τόσο στη διάβρωση, όσο και σε μεγάλο εύρος θερμοκρασιών. Το θερμοπλαστικό υλικό προτιμήθηκε από το γυαλί, που θα ήταν πιο βαρύ και ιδιαίτερα επικίνδυνο σε περίπτωση ατυχήματος (σπασίματος).

Ο Πυρήνας

Ο λεγόμενος Πυρήνας είναι η τελευταία προσθήκη στις εγκαταστάσεις της Εδέμ που εγκαινιάσθηκε το Σεπτέμβρη του 2005. Πρόκειται για ένα Εκπαιδευτικό Κέντρο, που περιλαμβάνει αίθουσες διδασκαλίας και εκθεσιακούς χώρους, οι οποίοι έχουν σχεδιαστεί για να μεταδώσουν το κεντρικό μήνυμα της Εδέμ, δηλ. τη σχέση μεταξύ ανθρώπων, φυτών και φυσικών πόρων, στα πλαίσια της αειφόρου ανάπτυξης.

Η οροφή του Πυρήνα (Εικόνα 5) φτιάχτηκε από καθαρό χαλκό. Ο χαλκός είναι βέβαια σχετικά ακριβός για μια στέγη, αλλά είναι υλικό ανθεκτικό, ελαστικό, εντελώς αδιάβροχο και με μεγάλη διάρκεια ζωής. Επίσης, αυτό το κόκκινο μέταλλο είναι - εκτός από τον χρυσό - από τα πιο αναγνωρίσιμα μέταλλα. Επιπλέον, σταδιακά η στέγη θα γίνει πράσινη (λόγω της οξείδωσης του) και θα βρίσκεται σε αρμονία με το περιβάλλον, αφού η πράσινη σκεπή θα μοιάζει με τη φυλλωσιά ενός δέντρου.

Το Εκπαιδευτικό Κέντρο του «Πυρήνα» με στέγη από ατόφιο χαλκό
Εικόνα 5ː Το Εκπαιδευτικό Κέντρο του «Πυρήνα» με στέγη από ατόφιο χαλκό

Μαθαίνω πηγαίνοντας εκεί που πρέπει να πάω [3]

Εκτός από την καινοτομία στην αποκατάσταση μιας μεγάλης εξορυκτικής τρύπας, ο επισκέπτης των Κήπων της Εδέμ θα:

  1. Μάθει ότι τα τροπικά δάση καλύπτουν το 5% της επιφάνειας του πλανήτη και είναι ζωτικής σημασίας για τον έλεγχο της θερμοκρασίας της Γης, αφού απορροφούν το CO2, ενώ δημιουργούν και πολλές βροχές.
  2. Εξερευνήσει ένα χαμένο κόσμο, ανάλογο του Ιντιάνα Τζόουνς ή του Ιουρασικού Πάρκου, όπου θα δει μια απίστευτη ποικιλία φυτών και θα αισθανθεί, όσο πουθενά αλλού, τη σχέση του με αυτά.
  3. Περπατήσει πάνω σε γέφυρες δεμένες με σχοινιά, σε μονοπάτια με ατμούς από τη τροπική ζέστη και υγρασία, θα περιπλανηθεί γύρω από καλύβες από μπαμπού και έναν πραγματικό καταρράκτη (Εικόνα 6).
  4. Ανέβει στο Τροπικό Παρατηρητήριο (Εικόνα 7), όπου θα απολαύσει μια εντυπωσιακά πανοραμική θέα του τροπικού Δάσους της Εδέμ. Τα σκαλοπάτια μέχρι την πλατφόρμα του παρατηρητήριου είναι από πλέγμα για να βλέπει κανείς κάτω από τα πόδια του σε κάθε του βήμα. Η σκάλα του κουνιέται, αλλά είναι απόλυτα ασφαλής!
Ο καταρράκτης του Τροπικού Οικοσυστήματος
Εικόνα 6: Ο καταρράκτης του Τροπικού Οικοσυστήματος
Το Παρατηρητήριο του Τροπικού Οικοσυστήματος
Εικόνα 7: Το Παρατηρητήριο του Τροπικού Οικοσυστήματος

Μετά θα ακούσει και θα δει πώς φτιάχτηκαν 83.000 τόνοι εδάφους για να φιλοξενήσουν πάνω από 135.000 φυτά. Εάν είναι παιδί, θα ενθουσιασθεί πάνω στη γέφυρα με τα σύννεφα (από «εκρήξεις» ατμού). Ο επισκέπτης των Κήπων της Εδέμ σίγουρα θα απολαύσει ένα καφέ, με ή χωρίς σνακ, στα ξύλινα τραπέζια κάτω από τα δένδρα ή κάτω από τη στέγη από χαλκό και τέλος θα κοιτάξει για πολλή ώρα τον Άνθρωπο WEEE (Waste electrical and electronic equipment), μέχρι να συνειδητοποιήσει ότι είναι φτιαγμένος από απορρίμματα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών μηχανών, έχει ύψος 7 μέτρα και ζυγίζει 3,3 τόνους, που αντιστοιχούν στη μέση ποσότητα ηλεκτρονικών προϊόντων που κάθε ένας από εμάς πετάμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας (Εικόνα 8).

Θα βεβαιωθεί ότι το Συγκρότημα της Εδέμ έφερε τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές στην περιοχή, αφού η επισκεψιμότητα του ξεπερνά το ένα εκατομμύριο το χρόνο και αποτελεί την κινητήρια δύναμη του τουρισμού της.

Ο «άνθρωπος» από ανακυκλωμένα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά απόβλητα
Εικόνα 8: Ο «άνθρωπος» από ανακυκλωμένα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά απόβλητα

Γεωτουρισμός

Οι Κήποι της Εδέμ είναι από τα πιο χαρακτηριστικά έργα γεωτουρισμού, μιας μορφής προσέλκυσης ντόπιων και αλλοδαπών επισκεπτών που αρχίζει να διαδίδεται σε όλο τον κόσμο. Κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης του COVID-19, έκλεισε μόνο για τρεις μήνες, ενώ ξανάνοιξε τις πόρτες του για το κοινό από τις 4 Ιουλίου του 2020. Τέλος, αν είστε νέοι και ερωτευμένοι, μπορείτε να τελέσετε ακόμα και τον γάμο σας σε ένα αναμφισβήτητα ρομαντικό περιβάλλον.

Έργο Γεωθερμικής Ενέργειας

Οι Κήποι της Εδέμ συνεχίζουν την πρωτοποριακή τους πορεία με ένα έργο γεωθερμικής ενέργειας στην περιοχή τους με στόχο την αξιοποίηση της φυσικής βιώσιμης ενέργειας από πετρώματα γρανίτη που βρίσκονται βαθιά στο υπέδαφος. Με την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης, το γεωθερμικό πεδίο θα παρέχει θερμότητα και ηλεκτρική ενέργεια βοηθώντας τους Κήπους της Εδέμ να γίνουν ένα ουδέτερο από άποψη εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα Έργο το 2025 (ή να πλησιάσουν πολύ τον στόχο αυτό). Έχει ήδη ολοκληρωθεί η πρώτη γεώτρηση βάθους 4.900 μέτρων!!

Ωστόσο, το έργο της γεωθερμικής ενέργειας από μόνο του αξίζει ιδιαίτερης προσοχής και ενός νέου άρθρου.

Πηγές

[1] Georgina Pearman (2009): 101 things to do with a hole in the ground. Εκδότης Cornwall: Post-Mining Alliance

[2] https://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-7571129/Eden-Project-ahead-17m-geothermal-energy-revolution.html

[3] Theodore Roethke, Αμερικανός ποιητής, 1908-1963

[4] Eden Geothermal Energy Project | Eden Project 

foolwo rawmathub.gr on Google News
Image

Έγκυρη ενημέρωση για την αξιακή αλυσίδα των raw materials

NEWSLETTER