Ποια κατηγορία αυτοκινήτων, τα συμβατικά ή τα ηλεκτρικά, απαιτεί περισσότερες Στρατηγικές και Κρίσιμες Πρώτες Ύλες (ΣΚΟΠΥ) για την κατασκευή του; Ο Δρ. Νικόλαος Αρβανιτίδης, Οικονομικός Γεωλόγος, απαντά σε αυτό το επίκαιρο ερώτημα που είναι σημαντικό για να κατανοήσουμε το πραγματικό ορυκτολογικό αποτύπωμα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Στην κατασκευή των ηλεκτρικών οχημάτων χρησιμοποιούνται ορυκτές πρώτες ύλες, οι οποίες είναι κρίσιμες για τη λειτουργία και την αποδοτικότητα τους. Σημαντικότερη είναι το λίθιο, που χρησιμοποιείται στις μπαταρίες ιόντων λιθίου, μαζί με το κοβάλτιο, το νικέλιο και το μαγγάνιο, τα οποία συμβάλλουν στην ενεργειακή πυκνότητα και τη διάρκεια ζωής της μπαταρίας. Επιπλέον, χρησιμοποιείται χαλκός για τα ηλεκτρικά κυκλώματα και τους κινητήρες, καθώς και σπάνιες γαίες όπως το νεοδύμιο, απαραίτητες για την παραγωγή ισχυρών μόνιμων μαγνητών.
Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA: The Role of Critical Minerals in Clean Energy Transitions, 2021) και άλλων σχετικών αναφορών:
- Ένα συμβατικό αυτοκίνητο με κινητήρα εσωτερικής καύσης χρειάζεται περίπου 200-250 κιλά ορυκτών πρώτων υλών (ΟΠΥ) και άλλων υλικών (κυρίως χάλυβα, αλουμίνιο, πλαστικά)
- Ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο χρειάζεται περίπου 350-500 κιλά ΟΠΥ.
Αυτό σημαίνει ότι ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο απαιτεί περίπου 2-3 φορές περισσότερες ΟΠΥ από ένα αντίστοιχο συμβατικό. Πού οφείλεται αυτή η διαφορά; Η κύρια επιπλέον κατανάλωση οφείλεται στην μπαταρία λιθίου. Συγκεκριμένα:
- Λίθιο: 6-10 κιλά
- Κοβάλτιο: 14-20 κιλά (ανάλογα με την τεχνολογία)
- Νικέλιο: 25-40 κιλά
- Χαλκός: 60-80 κιλά
- Γραφίτης: 50-70 κιλά
Συνολικά, οι μπαταρίες υψηλής χωρητικότητας (50-100 kWh) είναι ο μεγαλύτερος «καταναλωτής» αυτών των ΣΚΟΠΥ. Να σημειωθεί επίσης ότι ο μόνιμος μαγνήτης που ηλεκτροκινεί την μηχανή χρειάζεται περίπου 1,7 κιλά σπανίων γαιών. Στις Εικόνες 1 και 2 φαίνονται συγκριτικά οι ΣΚΟΠΥ και οι ποσότητες βασικών ορυκτών πρώτων υλών που απαιτούνται για την κατασκευή ενός ηλεκτρικού οχήματος σε σχέση με ένα συμβατικό (με κινητήρα εσωτερικής καύσης). Διευκρινίζεται ότι οι συγκρίσεις αφορούν ένα μέσο όχημα βάρους περίπου 1,5 τόνου.
Εικόνα 1: Μέσες ποσότητες ΟΠΥ που απαιτούνται για την κατασκευή ηλεκτρικών και συμβατικών αυτοκινήτων
Εικόνα 2: Σύγκριση ΟΠΥ ανά κατηγορία οχήματος
Γιατί όμως τα παραπάνω στοιχεία έχουν σημασία;
- Η αυξημένη ζήτηση ΟΠΥ και ΣΚΟΠΥ δημιουργεί γεωπολιτικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις (μεταλλεία λιθίου, κοβαλτίου, κ.λπ.)
- Κατά τη χρήση, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα έχουν πολύ χαμηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε σύγκριση με τα συμβατικά, και μεγάλο μέρος των ΣΚΟΠΥ και άλλων υλικών τους μπορεί να ανακυκλωθεί στο μέλλον.
Τα ηλεκτρικά οχήματα αποτελούν το μέλλον της βιώσιμης μετακίνησης, με διαρκώς αυαξανόμενη διείσδυση στην αγορά, προσφέροντας σημαντικά οφέλη για το περιβάλλον και την οικονομία. Η εξασφάλιση όμως των απαιτούμενων ποσοτήτων ΟΠΥ θα απαιτήσει ολιστική αξιοποίηση των ενδοευρωπαϊκών κοιτασμάτων ΚΟΠΥ, κάποια εκ των οποίων υπάρχουν και στην Ελλάδα.
