Σε καλό δρόμο η πρώτη εξόρυξη κοιτάσματος λιθίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Το έργο εξόρυξης, επεξεργασίας και διύλισης του κοιτάσματος λιθίου Keliber της Sibanye-Stillwater στη Φινλανδία [1] επιχορηγήθηκε με «πράσινη» χρηματοδότηση (όπως ονομάζεται) 500 εκατομμυρίων ευρώ [2], συμπληρωματικά προηγούμενης χρηματοδότησης για την ολοκλήρωση κατασκευής και περαιτέρω ανάπτυξης του.

Η χρηματοδότηση περιλαμβάνει ένα ποσό 150 εκατ. ευρώ που παρέχεται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων/ΕΤΕ (European Investment Bank, ΕIB), το οποίο σηματοδοτεί την πρώτη χρηματοδοτική στήριξη της ΕΤΕ για εξόρυξη κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών στην ΕΕ και αποτελεί σημαντικό βήμα προς τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Το έργο λαμβάνει επίσης 250 εκατ. ευρώ από τη Finnvera και 100 εκατ. ευρώ δάνειο από την Bank of America και την Natixis Investment Managers [3]. Μια θετική εξέλιξη που θα συμβάλλει καθοριστικά στην εφαρμογή του κανονισμού για τις κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες (Critical Raw Materials Act, CRMA/4).

Είναι γνωστό ότι βασική προϋπόθεση και καθοριστικός πυλώνας στην πορεία προς τη βιώσιμη ανάπτυξη και την «πράσινη» οικονομία είναι το ενεργειακό πέρασμα από τον περιορισμό εκμετάλλευσης και τη μείωση χρήσης υδρογονανθράκων, στην αύξηση παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (π.χ., αιολική, ηλιακή και γεωθερμική ενέργεια), ενώ σημαντική εξέλιξη παρατηρείται και στην προοπτική ενεργειακής χρήσης του υδρογόνου. 

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καλούνται πλέον να αντιμετωπίσουν σχεδόν από μόνες τους τις αλματώδεις ενεργειακές ανάγκες που προκύπτουν κυρίως από την αυτοκινητοβιομηχανία, η οποία βαδίζει ολοταχώς προς ένα μονοδιάστατο καθεστώς αποκλειστικής παραγωγής ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Συμβαίνει λοιπόν οι ανεμογεννήτριες, τα φωτοβολταϊκά και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, μαζί με τις τεχνολογίες μαγνητών νεοδυμίου και μπαταριών λιθίου που τα κινούν, να χρειάζονται μια νέα σειρά ορυκτών πρώτων υλών (π.χ., λίθιο, κοβάλτιο, γραφίτης, νικέλιο, χαλκός, μαγγάνιο, σπάνιες γαιές, κ.α), που λόγω της ανερχόμενης ζήτησης τους αλλά και της περιορισμένης προσβασης τους για την ευρωπαϊκη βιομηχανία, οι ορυκτές πρώτες ύλες αυτές χαρακτηρίζονται στρατηγικές και κρίσιμες για την ΕΕ.

Αυτή λοιπόν είναι η πραγματική εξέλιξη και η δεδομένη πλέον δομή της νέας τάξης πραγμάτων, όπως διαμορφώνεται σήμερα από την αξιακή αλυσίδα που υποστηρίζει την ενεργειακή μετάβαση, δηλαδή: Κατασκευή μπαταριών λιθίου και μαγνητών νεοδυμίου- Εγκατάσταση ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών- Παραγωγική αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας- Ηλεκτροκίνηση αυτοκινήτων και γενικότερη προώθηση και εφαρμογή μιας ηλεκτροκίνητης βιομηχανίας βασισμένης σε «καθαρή» ενέργεια. Προς τα εκεί βαδίζουμε χωρίς να κοιτάζουμε πίσω, ή αν θέλετε χωρίς οποιαδήποτε δυνατότητα πισωγυρίσματος, γιατί τόσο οι πολιτικές εξουσίες όσο και οι κοινωνίες ανά την Ευρώπη και την υφήλιο έχουν πλεοψηφικά πειστεί και ταυτιστεί με την συγκεκριμένη επιλογή.

Αυτό σημαίνει ότι οι διάφορες εμπλεκόμενες επιστημονικές ειδικότητες οφείλουν να συνδράμουν ώστε οι όποιες τεχνολογικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις να αντιμετωπιστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δεν έχει κανένα νόημα να υπάρχει «κομματικοποίηση» της όποιας καθόλα αντικειμενικής επιστημονικής προσέγγισης, αλλά αντίθετα η επιστημονική γνώση να καθοδηγεί την πολιτική και τις αποφάσεις της. Όπως είπε κάποτε και ο Αστροφυσικός Neil deGrasse Tyson «Το καλό με την επιστήμη είναι ότι είναι αληθινή είτε το πιστεύεις είτε όχι/ The good thing about science is that it's true whether or not you believe in it».

Πολλοί γεωλόγοι συμβαίνει να έχουμε μια διαφορετική γεωεπιστημονική ερμηνεία για τις διαχρονικές αλλαγές του κλίματος στον διάβα του «δισεκατομμυριούχου» και βάλε, γεωλογικού χρόνου. Κάτι που θα μπορούσαμε να το συζητήσουμε δεξιοδικά με μια άλλη ευκαιρία και στο πλαίσιο μιας άλλης σχετικής με το θέμα παρέμβασης. Το ζητούμενο τώρα είναι η άμεση και ουσιαστική γνωσιακή συνεισφορά μας στις επιλογές που έχουν κάνει οι κοινωνίες σε κάθε επίπεδο, για όλα τα θέματα και προκλήσεις της ενεργειακής μετάβασης, ώστε πρακτικές που δρομολογούνται και εφαρμόζονται να είναι αποτελεσματικές, βιώσιμες, και πάνω από όλα να υπηρετούν τον πολίτη.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίσης δρομολογήσει τη χρηματοδότηση των λεγόμενων στρατηγικών έργων, που θα επιλεγούν μέσα από μια ανταγωνιστική διαδικασία, σημαντικό κομμάτι της οποίας είναι η επιστημονική και τεχνική τους αξιολόγηση, στη βάση μιας τεκμηριωμένης ωριμότητας και ετοιμότητας σε κλίμακα βιομηχανικής παραγωγής. Στόχος των έργων αυτών είναι η ενίσχυση των αλυσίδων αξίας των στρατηγικών ορυκτών πρώτων υλών, καθώς και των σχετικών ενεργειακών τεχνολογιών (π.χ., ανεμογεννήτιες, φωτοβολταϊκά) που οι ορυκτές πρώτες ύλες αυτές υποστηρίζουν.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε λοιπόν 170 προτάσεις έως την προθεσμία της 22ας Αυγούστου για Στρατηγικά Έργα βάσει του Κανονισμού περί Κρίσιμων Πρώτων Υλών [5]. Αυτή η έντονη ανταπόκριση αντανακλά τη δέσμευση του ιδιωτικού τομέα να ενισχύσει την αυτάρκεια και τον εφοδιασμό της Ευρώπης σε στρατηγικές πρώτες ύλες. Οι εφαρμογές καλύπτουν πολλές από τις στρατηγικές ορυκτές πρώτες ύλες που προσδιορίζονται στο πλαίσιο του Κανονισμού, συμπεριλαμβανομένων των λιθίου, νικελίου, κοβαλτίου και γραφίτη για μπαταρίες, καθώς και σπάνιων γαιών για μόνιμους μαγνήτες. Καλύπτουν όλα τα στάδια της αλυσίδας αξίας, με 77 εφαρμογές που επικεντρώνονται στην εξόρυξη, 58 στην επεξεργασία, 30 στην ανακύκλωση και πέντε στην υποκατάσταση. Ενώ οι περισσότερες αιτήσεις (121) προέρχονται από την ΕΕ, είναι σημαντικό ότι 49 υποβλήθηκαν από χώρες εκτός ΕΕ.

Όπως προαναφέρθηκε όλες οι προτάσεις που θα παραληφθούν θα υποβληθούν σε έλεγχο πληρότητας, ακολουθούμενου από αξιολόγηση που θα διεξαχθεί από εξωτερικούς, ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες. Με βάση αυτές τις αξιολογήσεις, η Επιτροπή θα προετοιμάσει το προσχέδιο λίστας των επιλεγμένων στρατηγικών έργων για συζήτηση με τις χώρες της ΕΕ στη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου για τις κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες. Στόχος είναι να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί προς υλοποίηση η πρώτη λίστα στρατηγικών έργων πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους.

[1] Keliber Lithium Project https://www.sibanyestillwater.com/business/europe/keliber/

[2] Press Release https://lnkd.in/d5V5ct3a

[3] Sibanye-Stillwater’s Keliber lithium project https://www.linkedin.com/company/sibanye-stillwaters-keliber-lithium-project/posts/?feedView=all

[4] CRMA-Critical Raw Materials Act https://single-market-economy.ec.europa.eu/sectors/raw-materials/areas-specific-interest/critical-raw-materials/critical-raw-materials-act_en

[5] Commission receives high mumber of applications responding to Call For Strategic Projects Under The Critical Raw Materials Act (CRMA) https://single-market-economy.ec.europa.eu/news/commission-receives-high-number-applications-responding-call-strategic-projects-under-critical-raw-2024-08-23_en 

Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση, μερική ή ολική, του εν λόγω περιεχομένου. Το RAWMATHUB.GR διατηρεί το αποκλειστικό δικαίωμα δημοσίευσης και παροχής αδειών αναδημοσίευσης κατόπιν έγγραφης άδειας, επιφυλασσόμενο για την άσκηση κάθε νόμιμου δικαιώματος του. Εφόσον επιθυμείτε να χρησιμοποιήσετε το περιεχόμενο, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας στο Αυτή η διεύθυνση Email προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..