Το vegan δέρμα φτιαγμένο από άχρηστα λουλούδια της Ινδίας

Το vegan δέρμα φτιαγμένο από άχρηστα λουλούδια της Ινδίας

Μια ινδική start-up βρήκε μια ασυνήθιστη χρήση για τους τόνους λουλουδιών που φράζουν τον Γάγγη: τους μετέτρεψε σε vegan δέρμα.

Disclaimer: Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος διαδικτυακού τόπου με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς αναφορά στο RAWMATHUB.GR (με ενεργό link) ή χωρίς την προηγούμενη γραπτή άδεια του RAWMATHUB.GR. 

Μέσα σε ένα σκονισμένο συγκρότημα κτιρίων στην πόλη Kanpur της βόρειας Ινδίας βρίσκεται ένα αποστειρωμένο εργαστήριο που περιέχει έναν incubator γεμάτο φιάλες. Κάθε μία από αυτές τις φιάλες περιέχει μια μικρή ποσότητα από κάτι που μοιάζει με προζύμι.

Σε διπλανό δωμάτιο στεγάζεται ένα γυαλιστερό μεταλλικό κυλινδρικό δοχείο που ονομάζεται βιοαντιδραστήρας, παρόμοιο με αυτό που θα περίμενε κανείς να βρει σε ένα εργαστήριο που παράγει φάρμακα. Ωστόσο εδώ δεν είναι φαρμακευτικό εργαστήριο – αυτό που κατασκευάζεται στον γεμάτο με σωλήνες βιοαντιδραστήρα δεν θα σας σώσει από μόλυνση. Θα μπορούσε όμως να βοηθήσει να γίνουν τα ποτάμια της Ινδίας λίγο πιο καθαρά. 

Ονομάζεται Fleather και είναι ένα νέο υλικό που αναπτύσσεται ως βιώσιμη εναλλακτική λύση στο δέρμα των ζώων. Είναι φίνο και απαλό στην αφή, μαλακό σαν δέρμα αρνιού, και το ταξίδι του ξεκινά από ένα απροσδόκητο μέρος - τα λουλούδια!

Το Fleather, που δημιουργήθηκε από την Phool, μια startup με έδρα το Kanpur, προέκυψε μέσα από την τάση της εποχής όπου εταιρείες παράγουν εναλλακτικές λύσεις δέρματος με βάση φυτά και μύκητες που στοχεύουν να διαταράξουν την παραδοσιακή βιομηχανία του δέρματος και να κεφαλαιοποιήσουν αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη «βίγκαν» μόδα.

Η παραγωγή δέρματος από ζώα εγκυμονεί αρκετούς περιβαλλοντικούς κινδύνους. Είναι έντασης ενέργειας και νερού και η επεξεργασία του δέρματος των ζώων με χημικές ουσίες για την παραγωγή κατάλληλης ποιότητας και χρώματος δέρματος απελευθερώνει τοξικά βαρέα μέταλλα που μπορούν να μολύνουν τους υδάτινους αποδέκτες.

Εν τω μεταξύ, η εκτροφή βοοειδών παράγει αέρια θερμοκηπίου και συμβάλλει στην αποψίλωση των δασών. Οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων καταδικάζουν επίσης το δέρμα, επικαλούμενοι κακές συνθήκες στα σφαγεία.

Το Fleather, από την άλλη πλευρά, κατασκευάζεται με την επαναχρησιμοποίηση των απορριμμάτων λουλουδιών που δημιουργούνται σε ναούς σε όλη την Ινδία.

Για να αποκτήσει όψη δέρματος, το Fleather είναι ανάγλυφο με μοτίβο από δέρμα κροκόδειλου (credit: Sushmita Pathak)

Το ταξίδι της startup ξεκίνησε ένα κρύο χειμωνιάτικο πρωινό του 2015, όταν ο Ankit Agarwal και ένας φίλος του πήγαν στην πολυσύχναστη όχθη του Γάγγη στη γενέτειρα Kanpur του Agarwal για να περιηγηθούν στα αξιοθέατα.

Ο Γάγγης θεωρείται από τους Ινδουιστές ως ο πιο ιερός από όλους τους ποταμούς. Αλλά το θέαμα που αντίκρυσαν οι δύο φίλοι διέψευσε αυτή την πίστη. Τα σκουπίδια επέπλεαν στο γκρίζο, εμφανώς μολυσμένο, νερό. Πάνω στο νερό επέπλεαν επίσης τόνοι λουλουδιών – κατιφέδες, τριαντάφυλλα και χρυσάνθεμα – που πετάχτηκαν από τους ναούς και τους πιστούς. Αυτά τα λουλούδια χρησιμοποιούνται σε ινδουιστικές τελετουργίες και θεωρούνται ιερά, γεγονός που σημαίνει ότι δεν μπορούν να απορριφθούν μαζί με άλλα απορρίμματα. 

Η εναπόθεση των λουλουδιών σε ένα ποτάμι είναι μερικές φορές μέρος του τελετουργικού και ως αποτέλεσμα τα λουλούδια απορρίπτονται σε υδάτινα σώματα καθημερινά, απελευθερώνοντας επιβλαβείς χημικές ουσίες από τα φυτοφάρμακα και τελικά διασπώνται σε σάπια φύλλα που μολύνουν το νερό. Απτόητοι από την προφανή ρύπανση, πολλοί κάνουν βουτιές στον Γάγγη ως μέρος τελετουργίας και χρησιμοποιούν τις παλάμες τους σαν φλυτζάνι για να πιουν «ιερές» γουλιές.

Το θέαμα ενόχλησε τον Agarwal ο οποίος ξεκίνησε μια προσπάθεια να βρει λύση στο ιδιαίτερο αυτό πρόβλημα που μαστίζει τον Γάγγη και αφορά στα απορρίμματα των λουλουδιών από τους ναούς. Το 2017 συνέλαβε την ιδέα να ανακυκλώσει τα λουλούδια σε μπαστούνια θυμιάματος και ίδρυσε την εταρεία Phool («λουλούδι» στη γλώσσα Hindi).

Η εταιρεία υποστηρίζεται από το διάσημο Indian Institute of Technology στο Κανπούρ και μεταξύ των επενδυτών της συγκαταλέγεται η σταρ του Bollywood Alia Bhatt. Κάθε πρωί τα φορτηγά της Phool ταξίδευαν γύρω από τους ναούς του Kanpur συλλέγοντας τα απορρίμματα λουλουδιών προτού πεταχτούν στον ποταμό.

Στο εργοστάσιο της Phool, οι εργάτες μαδούν τα πέταλα και αφήνουν να στεγνώσουν. Τα αποξηραμένα πέταλα στη συνέχεια λειοτριβούνται και γίνονται ζύμη στην οποία προστίθενται αιθέρια έλαια. Στη συνέχεια τα θυμιάματα, πλάθονταν από τις εργάτριες σε σχήμα ραβδιού. Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι υπήρχε μια πολύ πιο εντυπωσιακή και εκπληκτική χρήση για τα λουλούδια, την οποία η εταιρεία επρόκειτο να ανακαλύψει σύντομα.

Οι εργαζόμενοι στη Phool συλλέγουν άχρηστα λουλούδια που έχουν απορριφθεί μετά την προσφορά τους στις θεότητες σε έναν από τους μεγαλύτερους ναούς του Kanpur που βρίσκεται στις όχθες του Γάγγη (credit: Sushmita Pathak)

Μια τυχαία ανακάλυψη

Mια μέρα του 2018, ο Nachiket Kuntla, επικεφαλής έρευνας και ανάπτυξης στh Phool, και άλλοι επιστήμονες της εταιρείας παρατήρησαν ένα υπόλευκο στρώμα σε ένα σωρό από απορρίμματα λουλουδιών στο πάτωμα του εργοστασίου. Όταν κοίταξαν πιο κοντά, είδαν ένα λεπτό ινώδες δίκτυο.

Φαινόταν ότι κάποιο είδος μυκητιακού μικροοργανισμού προσπαθούσε να αναπτυχθεί στα λουλούδια, αντλώντας τροφή από την κυτταρίνη σε αυτά, εξηγεί ο Kuntla. Οι ερευνητές της Phool άρχισαν αμέσως να πειραματίζονται. Πήραν μικροοργανισμούς από τη ζούγκλα κοντά στην πανεπιστημιούπολη IIT Kanpur και τροφοδοτούσαν τα απόβλητα λουλουδιών σε διαφορετικά μικροβιακά στελέχη, τροποποιώντας τη θερμοκρασία και την υγρασία για να δουν πώς θα αναπτυσσόταν υπό ελεγχόμενες συνθήκες σε ένα εργαστήριο.

Τα αρχικά τους πειράματα κατέληξαν σε ένα παχύ υλικό τύπου φελιζόλ που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για συσκευασία. Αλλά οι ερευνητές σύντομα συνειδητοποίησαν ότι η υφή της μικροβιακής ανάπτυξης ήταν περίεργα οικεία.

«Κάποιος στην ομάδα ανέφεραι ότι η υφή του υλικού έμοιαζε δερματώδες», λέει ο Kuntla. «Τότε αναρωτηθήκαμε αν μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα υλικό που μοιάζει με ύφασμα. Αυτή ήταν η διαδικασία σκέψης». Η ερευνητική ομάδα συνέχισε να πειραματίζεται και καλλιέργησε μερικά είδη μαζί, λέει ο Kuntla. Για να βοηθήσουν τα μικρόβια να αντλήσουν θρεπτικά συστατικά πιο αποτελεσματικά και να αναπτυχθούν καλύτερα, οι ερευνητές άρχισαν να τα ταΐζουν σε υγρή μορφή, βράζοντας τα πέταλα λουλουδιών για να εξαγάγουν την κυτταρίνη και τη λιγνίνη από αυτά και προσθέτοντας μερικούς επιπλέον υδατάνθρακες.

«[Ο μικροοργανισμός] τρέφεται από αυτό και αναπτύσσεται», εξηγεί ο Aamen Talukdar, συνεργάτης ερευνητής στη Phool. «Παράγει μόρια παρόμοια με τα μόρια του δέρματος». Αυτή ήταν η αρχή του Fleather, το οποίο η Phool άρχισε να παράγει το 2021. Για να φτιάξει το υλικό σήμερα, η ομάδα ξεκινά με μικρούς όγκους μικροβίων σε φιάλες σε έναν επωαστήρα που μεγαλώνουν σταδιακά, τροφοδοτώντας τα με το πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά υγρό λουλουδιών.

Μόλις το υγρό μετατραπεί σε παχύρρευστο πολτό, υποδεικνύοντας ότι το μικρόβιο έχει ωριμάσει, το μείγμα χύνεται σε δίσκους για να ωθήσει την ινώδη ανάπτυξη να πάρει τη μορφή ενός συνεχούς φύλλου. Στη συνέχεια ο δίσκος αφήνεται σε ηρεμία για μερικές ημέρες κατά τις οποίες σχηματίζεται ένα διασυνδεδεμένο στρώμα που μοιάζει με τη φλούδα ενός τυριού μπρι. Στη συνέχεια σκουραίνει χρησιμοποιώντας διάλυμα σκόνης φλοιού δέντρου, ξηραίνεται, βάφεται και φέρει ανάγλυφο σχέδιο φιδιού ή κροκόδειλου.

Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα μαλακό, εύκαμπτο φύλλο που μοιάζει απίστευτα με το δέρμα από δέρμα ζώων. Μέχρι στιγμής η Phool έχει καταφέρει να φτιάξει πολλά πρωτότυπα Fleather – πορτοφόλια, τσάντες και σανδάλια – τα οποία, τουλάχιστον με πρώτη ματιά, φαίνονται αρκετά ικανοποιητικά.

Τσαντάκι από Fleather (credit: Phool)

Ωστόσο, το υλικό προς το παρόν υπολείπεται σε αντοχή για αντικείμενα όπως ζώνες που απαιτούν πιο σκληρό δέρμα, λέει ο Kuntla. Η αντοχή σε εφελκυσμό του δέρματος κυμαίνεται από 8 έως 25 megapascal, εξηγεί, ενώ του Fleather κυμαίνεται από 6 έως 10 megapascal.

«Ο τρέχων πειραματισμός μας επικεντρώνεται αποκλειστικά στο πώς μπορούμε να αυξήσουμε την πυκνότητα των ινών… για να αποκτήσουμε ένα ισχυρότερο υλικό», λέει ο Kuntla.

Ο Agarwal λέει ότι αισθάνεται ότι η εταιρεία απέχει «10% από την επίτευξη του τελικού στόχου της». «Μόλις τον επιτύχουμε, θεωρώ ότι αυτή θα είναι η σημαντική ανακάλυψη που προσφέρει η Ινδία στον κόσμο», λέει.

Το Fleather έχει ήδη συστηθεί στον κόσμο. Ήταν πρόσφατα φιναλίστ στο Βραβείο Earthshot 2022, το οποίο τιμά πρωτοποριακές περιβαλλοντικές λύσεις. Η Phool συνεργάζεται τώρα με την PVH, τη μητρική εταιρεία των Calvin Klein και Tommy Hilfiger, σε έναν πιλότο Fleather. Η PVH λέει ότι αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη φάση ανάπτυξης και δοκιμής υλικού για αυτό το έργο. Ένας Βρετανός κατασκευαστής πολυτελών αυτοκινήτων και ένας άλλος Αμερικανός λιανοπωλητής μόδας έχουν επίσης δείξει ενδιαφέρον για το Fleather, λέει ο Agarwal.

Ο Agarwal παραδέχεται ότι η ιδέα του Fleather ίσως είναι ενοχλητική, περισσότερο επειδή η γενέτειρα του Fleather, η Kanpur, είναι επίσης η Μέκκα της ινδικής βιομηχανίας δέρματος. Όμως, ενώ το Fleather μπορεί να είναι το μόνο φιλικό προς το περιβάλλον δέρμα στο Kanpur, στην παγκόσμια σκηνή, δεν είναι το μόνο.

Αφιέρωμα - Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος - Ο δρόμος προς την αειφορία

Η άνοδος του vegan δέρματος

Τα περισσότερα συνθετικά δέρματα είναι κατασκευασμένα από πλαστικό από ορυκτά καύσιμα, αλλά βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις δέρματος από βιο-υλικά έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους σε όλο τον κόσμο.

Πέρυσι, η Nike συνεργάστηκε με την εταιρεία Ananas Anam με έδρα το Λονδίνο για να λανσάρει μια σειρά αθλητικών παπουτσιών με πρώτη ύλη φύλλα ανανά. Στο Μεξικό, η Desserto φτιάχνει υλικό από κάκτο φραγκόσυκου, ενώ η ιταλική startup Frumat έχει δημιουργήσει δέρμα από δέρμα μήλου. Και νωρίτερα φέτος, η Stella McCartney κυκλοφόρησε μια σειρά τσαντών με πρώτη ύλη μύκητες μανιταριών.

Στο εργαστήριο της Phool στο Kanpur, κωνικές φιάλες περιέχουν μυκητιακούς μικροοργανισμούς που τρέφονται με τροφές που προέρχονται από απόβλητα λουλουδιών από ναούς (credit: Sushmita Pathak)

Όμως κανένα από τα εναλλακτικά υλικά δεν είναι η τέλεια λύση. «Οι συνθέσεις των περισσότερων άλλων εναλλακτικών φυτών χρησιμοποιούν πολυμερή ως συνδετικό υλικό στη διαδικασία παραγωγής που τα οδηγεί στο να είναι μερικώς μη βιοδιασπώμενα», λένε οι Charlotte Borst και Saatchi Doshi της Fashion For Good, μιας παγκόσμιας πρωτοβουλίας με βάση το Άμστερνταμ που εργάζεται για τη βιώσιμη μόδα. Το Fleather όμως είναι 100% βιοδιασπώμενο.

Η Phool, η οποία ήταν μέρος του προγράμματος καινοτομίας της Fashion For Good το 2020, ισχυρίζεται ότι το Fleather αποσυντίθεται εξ ολοκλήρου σε περίπου 90 ημέρες όταν θαφτεί στο χώμα. «Μια θετική τάση είναι ότι όλο και περισσότερες εταιρείες εργάζονται τώρα σε υλικά 100% φυτικής προέλευσης», αναφέρουν οι Borst και Doshi. Λένε ότι υλικά όπως το Fleather που προέρχονται από το μυκήλιο – τη ριζική δομή ενός μύκητα – «ξεχωρίζουν ως μοναδική κατηγορία». Τέτοια υλικά μπορούν να μιμηθούν το δέρμα βοοειδών, λένε, και έχουν παρόμοια απαλή και ελαστική αφή και αίσθηση.

Ωστόσο ακόμη και τα υλικά με τις πιο υψηλές επιδόσεις και οι βιοδιασπώμενες επιλογές δεν έχουν ακόμη αυξηθεί σε κλίμακα παραγωγής. Το μικρό εργαστήριο της Phool στο Kanpur έχει μέγιστη χωρητικότητα να κατασκευάζει περίπου 9.000 τετραγωνικά πόδια (840 τετραγωνικά μέτρα) Fleather κάθε μήνα, λέει ο Kuntla – αρκετά για να παράγει περίπου 2.250 πορτοφόλια.

Το μεγαλύτερο μεμονωμένο φύλλο που έχουν καλλιεργήσει μέχρι στιγμής είναι περίπου 9 τετραγωνικά πόδια (0,8 τετραγωνικά μέτρα). Η κλιμάκωση θα σημαίνει πως τα φύλλα Fleather θα πρέπει να μεγαλώσουμε διατηρώντας παράλληλα την ποιότητα τους. Η πρωτοπόρος στο δέρμα με βάση το μυκήλιο, σύμφωνα με τους Borst και Doshi, είναι η εταιρεία Ecovative με έδρα τη Νέα Υόρκη, της οποίας το υλικό μπορεί να καλλιεργηθεί σε φύλλα άνω των 450 τετραγωνικών ποδιών (41 τετραγωνικά μέτρα) – μέγεθος και κλίμακα που λένε ότι είναι «πρωτοφανή».

Ο Nachiket Kuntla, επικεφαλής έρευνας και ανάπτυξης στη Phool, κρατά ένα τελειωμένο φύλλο Fleather, το οποίο μοιάζει με λεπτό δέρμα αρνίσιου δέρματος (credit: Sushmita Pathak)

O Kuntla είναι πεπεισμένow ότι το μέγεθος του φύλλου δεν θα αποτελέσει περιορισμό για πολύ. Η πρώτη ύλη δεν είναι επίσης ανησυχητική, λέει. Μελέτες έχουν δείξει ότι ένας ναός μπορεί να δημιουργήσει εκατοντάδες κιλά απορριμμάτων λουλουδιών κάθε μέρα. Και αν αυτό δεν είναι αρκετό, λέει ο Kuntla, θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιήσουν γεωργικά καλαμάκια από τα οποία οι αγρότες συνήθως ξεφορτώνονται καίγοντας, προκαλώντας θανατηφόρα ατμοσφαιρική ρύπανση στη βόρεια Ινδία κάθε χειμώνα.

Μια άλλη πρόκληση είναι η απόδοση. Προκειμένου το Fleather ή οποιοδήποτε βιολογικό δέρμα να αποκτήσει θέση στον κόσμο της μόδας –ιδιαίτερα την αγορά πολυτελείας– η ανθεκτικότητα και η αντοχή είναι σημαντικά ζητήματα, λέει η ανεξάρτητη ερευνήτρια βιώσιμης μόδας Mukta Ramchandani από τη Ζυρίχη.

Τα είδη πολυτελείας, όπως οι δερμάτινες τσάντες Hermès, για παράδειγμα, περνούν από γενιά σε γενιά, λέει, αλλά είναι αμφίβολο αν θα μπορούσε να ειπωθεί το ίδιο για τις εναλλακτικές λύσεις που βασίζονται σε φυτά σε 20 χρόνια από τώρα. Ωστόσο, το Fleather είναι «μια πραγματικά καλή καινοτομία προς τη σωστή κατεύθυνση», λέει, και θα πρέπει να ενθαρρυνθεί περισσότερη έρευνα.

Παρόλο που αρκετές μεγάλες εταιρείες της μόδας έχουν λανσάρει πιλότους με εναλλακτικά δέρματα βασισμένα σε βιολογικά προϊόντα, ο Ramchandani λέει ότι είναι απίθανο το γνήσιο δέρμα να καταργηθεί πλήρως σύντομα. Ο Borst και ο Doshi από το Fashion for Good συμφωνούν ότι τα vegan δερμάτινα εναλλακτικά θα πρέπει να θεωρούνται «ως μια ξεχωριστή κατηγορία σε αντίθεση με μια παρόμοια αντικατάσταση του δέρματος βοοειδών».

Ο Agarwal ωστόσο παραμένει εξαιρετικά φιλόδοξος. «Θέλω να κάνω την αρχή για την ευρεία χρήση εναλλακτικών στο δέρμα των ζώων. Δεν είμαι σίγουρος αν αυτό θα συμβεί κατά τη διάρκεια της δικής μου ζωής, αλλά ναι, θα συμβεί σίγουρα».

Με πληροφορίες από BBC Future

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ RAWMATHUB.GR
foolwo rawmathub.gr on Google News
Image

Έγκυρη ενημέρωση για την αξιακή αλυσίδα των raw materials

NEWSLETTER