Καϊμακλί: Ένα προάστιο από πουρόπετρα

Το λένε Καϊμακλί και βρίσκεται δίπλα στην Ομορφίτα (ή «Κουτσιούκ Καϊμακλί»), που κατοικείται από Τουρκοκύπριους. Στα χωράφια ανάμεσα στα δυο προάστια - που ονόμασαν Βόρειος Πόλος - άρχισαν να κτίζονται πολυκατοικίες. Για να μην μπερδευτούμε, αυτός ο Βόρειος Πόλος είναι χωρίς Εσκιμώους και παγετώνες. Από τον Βόρειο Πόλο περνούσε το παλιό τραίνο της Κύπρου μήκους 122 χλμ., όπου υπήρχε και ένας από τους 10 σταθμούς του (Εικόνες 1-2).

Η πουρόπετρα ή πωρόλιθος είναι το πέτρωμα, το οποίο οι γεωλόγοι αποκαλούν ασβεστολιθικός ψαμμίτης. Βρίσκεται σε πολλές περιοχές της Κύπρου, προσφέροντας κάποιες φορές μαγικές εικόνες της μάνας φύσης (Εικόνα 3).

Η πουρόπετρα αποτέλεσε τον «θεμέλιο λίθο» τόσο αρχαίων κλασικών κατασκευών, όσο και των μεσαιωνικών τειχών της Λευκωσίας [1]. Στη νεότερη εποχή υπήρξε - μαζί με το αργιλόχωμα - το πιο συνηθισμένο υλικό για την κατασκευή κατοικιών.

Το όνομα του είναι τούρκικο ή, για την ακρίβεια, προέρχεται από την τούρκικη λέξη kaymak (καϊμάκκιν), που δεν είναι τίποτε άλλο από τον περίφημο αφρό που σχηματίζεται στην επιφάνεια του ελληνικού, κυπριακού ή τούρκικου καφέ (διαλέξτε εσείς πώς θέλετε να τον λέτε), όταν αυτός σιγοβράζει στο μπρίκι ή τζισβέ. Και αυτή η λέξη με τούρκικη ρίζα.

Μπορεί το Καϊμακλί να μετατράπηκε σήμερα επίσημα σε ένα απλό οικισμό του Δήμου Λευκωσίας, αλλά όσοι κατάγονται, ή έζησαν κάποτε εκεί, περηφανεύονται ακόμα για τα πολλά παραδοσιακά του σπίτια από πωρόλιθο που ευτυχώς έχουν ανακηρυχθεί διατηρητέα. Στην ίδια τη γεωλογική δομή του Καϊμακλιού επικρατούν οι ασβεστολιθικοί ψαμμίτες και άμμοι του λεγόμενου σχηματισμού της Αθαλάσσας. Ως εκ τούτου η πρώτη ύλη για τις κατασκευές των πατροπαράδοτων οικιών ήταν κάτω από τα πόδια των κτιστών! Πρώτο ανάμεσα σε εφάμιλλα κτίσματα είναι το Δημοτικό Σχολείο, όπου είχα τη χαρά να μάθω τα πρώτα μου γράμματα (Εικόνα 4). Κτισμένο ολοκληρωτικά από πουρόπετρα, εκτός από τα σκαλοπάτια που είναι από λευκό μάρμαρο.

Στην είσοδο του Καϊμακλιού, εκεί όπου ενώνονται πέντε δρόμοι, βρισκόταν το σπίτι της Λουκίας και του Μιχαλάκη Ζαμπέλα, επιχειρηματία και Δημάρχου Λευκωσίας από 2001 μέχρι το 2006. Ήδη πριν από τον θάνατο του Μιχαλάκη Ζαμπέλα το 2019, το σπίτι είχε μετατραπεί σε Μουσείο Τεχνών (Εικόνα 5).

Σχεδόν απέναντι του, στην οδό Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ΙΙΙ, δεσπόζει ακόμα ένα σπίτι/φρούριο που κτίστηκε το 1951. Αποτελείται από σκληρό ψαμμίτη, για αυτό και το αποκαλώ το «Αέναον Καϊμακλίου» (Εικόνα 6).

Ακριβώς δίπλα του δύο σπίτια που κάνουν αγώνα επιβίωσης (Εικόνα 7).

Σπίτια και αρχοντικά από πωρόλιθο βρίσκονται παντού στο παλιό Καϊμακλί (Εικόνες 8-10).

Αλλά και ολόκληρες γειτονιές κατοικιών, με λίγη συντήρηση, αντιστέκονται στον χρόνο (Εικόνες 11-15).

Το ίδιο μαρτυρούν οι πόρτες με επιγραφές που φανερώνουν πως έχουν ξεπεράσει ένα αιώνα παρουσίας (Εικόνα 16).

Για πάνω από 50 χρόνια το Καϊμακλί είναι μοιρασμένο με μια «πράσινη γραμμή», περικυκλωμένη από κάθε λογής όπλα (Εικόνα 17).

Οι κάτοικοι του ωστόσο ζητούν ειρήνη για όλο τον πλανήτη (πράγμα πολύ δύσκολο στις μέρες μας), όπως καταδεικνύουν και οι επιγραφές στο πάρκινγκ του Μορφωτικού τους Συλλόγου (Εικόνες 18-20) με συνθήματα «Σταματήστε τους πολέμους», «Μακριά από τον φασισμό», «Ειρήνη στη Μέση Ανατολή» και όχι μόνο! 

Μάλιστα, κάθε Σεπτέμβρη οργανώνουν μια ετήσια γιορτή που φέρνει κοντά, μαζί με ντόπιους και ξένους καλλιτέχνες, παλιούς και νέους φίλους, στα πλαίσια ενός φεστιβάλ που ονομάζουν «Πάμε Καϊμακλί».

Δεν έχει σημασία αν είσαι Ρωμιός, Τούρκος, Ρώσος, Ουκρανός, Λιβανέζος ή Ισραηλίτης. Οι φιλόξενοι Καϊμακλιώτες σε περιμένουν.

Έλα και εσύ λοιπόν για να θαυμάσεις τις γειτονιές και τα σπίτια από πουρόπετρα, αλλά και να αισθανθείς πως δίπλα από τα χαλάσματα που προκάλεσαν οι μακελλάρηδες υπάρχουν και οι απλοί άνθρωποι της φιλίας και της ειρηνικής συνύπαρξης, ανεξάρτητα από «θρησκεία, πατρίδα και οικογένεια».

Όλες οι φωτογραφίες είναι από το αρχείο του συντάκτη.

[1] https://scarinou.blogspot.com/2022/10/blog-post.html

Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση, μερική ή ολική, του εν λόγω περιεχομένου. Το RAWMATHUB.GR διατηρεί το αποκλειστικό δικαίωμα δημοσίευσης και παροχής αδειών αναδημοσίευσης κατόπιν έγγραφης άδειας, επιφυλασσόμενο για την άσκηση κάθε νόμιμου δικαιώματος του. Εφόσον επιθυμείτε να χρησιμοποιήσετε το περιεχόμενο, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας στο Αυτή η διεύθυνση Email προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..