Στις 27 Αυγούστου του 1883 συνέβη ένα από τα σημαντικότερα και πιο βίαια γεωλογικά φαινόμενα στην ιστορία της Γης: η έκρηξη του ηφαιστείου Krakatau (Κρακατόα) που βρίσκεται στο Sunda Strait που συνδέει τη Θάλασσα της Ιάβας με τον Ινδικό Ωκεανό. Η έκρηξη του Krakatau είχε εκρηκτική δύναμη βόμβας 200 μεγατόνων, σκοτώνοντας περισσότερους από 36.000 ανθρώπους και ψύχοντας ολόκληρη τη Γη κατά μέσο όρο 0,6°C για τους επόμενους μήνες!
Η έκρηξη του Krakatau ήταν μια από τις πιο θανατηφόρες ηφαιστειακές εκρήξεις στη σύγχρονη ιστορία, δεύτερη μετά την έκρηξη του ηφαιστείου Tambora στην Ινδονησία το 1815, η οποία σκότωσε 60.000 ανθρώπους. Τα αποτελέσματα της έκρηξης έγιναν αισθητά σε όλη την υδρόγειο ακόμη και ως τη στρατόσφαιρα. Η έκρηξη απελευθέρωσε διοξείδιο του θείου και άλλα σωματίδια όπως τέφρα στον αέρα, τα οποία φιλτράρουν τα χρώματα του ηλιακού φωτός που έφτανε στη Γη.
Τα διαφορετικά χρώματα έχουν διαφορετικά μήκη κύματος, με το κόκκινο να είναι το μεγαλύτερο και τα υπόλοιπα να ακολουθούν τη σειρά του ουράνιου τόξου. Τα ηφαιστειακά σωματίδια ήταν μικρότερα από ένα 1μm, δηλαδή περίπου εκατό φορές μικρότερο από το πάχος μιας ανθρώπινης τρίχας, αλλά ελαφρώς μεγαλύτερα από το μήκος κύματος του κόκκινου φωτός, οπότε μόλις διασκορπίστηκαν, απορρόφησαν το κόκκινο φως ενώ επέτρεπαν σε άλλα χρώματα να περάσουν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση πολλών σουρεαλιστικών τοπίων και ενός μπλε φεγγαριού (Blue Moon), φαινόμενο το οποίο διήρκεσε για περισσσότερο από 1 έτος!
«Η έκρηξη του Krakatau είναι ένα εντυπωσιακό παράδειγμα της δύναμης της φύσης. Μέσα σε δευτερόλεπτα, οι ηφαιστειακές εκρήξεις μπορούν να αναδιαμορφώσουν ολόκληρο τον πλανήτη με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, με τα μπλε φεγγάρια να είναι πιθανώς τα πιο γραφικά και λιγότερο επικίνδυνα», εξηγεί ο Dr Martin Mangler, βοηθός ερευνητής στις Επιστήμες της Γης στο Natural History Museum στο Λονδίνο.
Ενώ η έκρηξη του Krakatau πριν από έναν αιώνα και πλέον επηρέασε το κλίμα και την χρωματική παλέτα του κόσμου για πολλά χρόνια, τα αποτελέσματα της έχουν σταματήσει. Γιατί λοιπόν βλέπουμε ακόμα μπλε φεγγάρια; Η απάντηση είναι ότι άλλα ηφαίστεια έχουν εκραγεί από τότε, και μερικές φορές απελευθερώνουν σωματίδια ίδιου μεγέθους με αυτά του Krakatau. Ορισμένες δασικές πυρκαγιές μπορούν να παράγουν τον ίδιο συνδυασμό διοξειδίου του θείου και τέφρας, με αποτέλεσμα να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα. Ανάλογα με το πόσο έντονη είναι η αιτία, τέτοια σωματίδια μπορούν να μεταφερθούν σε χώρες και να δημιουργήσουν μια μπλε Σελήνη για τους ανθρώπους στην άλλη άκρη του κόσμου.
Συγχρόνως, ο ήχος που προέκυψε από αυτή την ηφαιστειακή έκρηξη ήταν, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, τρομακτικός αφού πλησίασε τα 310dB. Το όριο που ο ήχος αρχίζει να γίνεται επίπονος είναι τα 140dB, ενώ το ανθρώπινο τύμπανο δεν αντέχει ήχους ανώτερους των 160dB. Υπολογίζεται ότι οποιοσδήποτε βρισκόταν σε ακτίνα 16km γύρω από την περιοχή θα έχανε για πάντα την ακοή του.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο πιο δυνατός ήχος που ακούστηκε από ανθρώπινο παράγοντα υπολογίστηκε στα 250dB και σχετίζεται με την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Πολλά χιλιόμετρα μακριά ο ήχος ισοδυναμούσε με την εκπυρσοκρότηση καραμπίνας δίπλα ακριβώς από το κεφάλι σου. Το ηχητικό κύμα της έκρηξης του Krakatau διέσχισε την υφήλιο 3 φορές μέχρι να ελαττωθεί αισθητά. Σε ένα κατοικημένο νησί κοντά στο ηφαίστειο, υπολογίζεται ότι αφανίστηκε ολόκληρος ο πληθυσμός (σχεδόν 2.000 άνθρωποι), όχι από την έκρηξη ή τη λάβα αλλά μόνο από το ηχητικό κύμα!
Με πληροφορίες από nhm.ac.uk
cover photo © Byelikova Oksana/Shutterstock
