8th Greek Raw Materials Community Dialogue: From Legacy to an Innovative Future
Η διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση των Ορυκτών Πρώτων Υλών, οι χρονοβόρες αδειοδοτικές διαδικασίες για τα εξορυκτικά έργα, η ανάγκη αύξησης της πρωτογενούς παραγωγής, η αξιοποίηση καινοτόμων πρακτικών, οι επενδυτικές ευκαιρίες αλλά και η αποδοτικότερη χρήση και βελτίωση των διαδικασιών και των τεχνολογιών ανακύκλωσης, ήταν μεταξύ των θεμάτων, που απασχόλησαν τη συζήτηση, στον 8ο Ελληνικό Κοινοτικό Διάλογο για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες (8th Greek Raw Materials Community Dialogue), που διοργανώθηκε από τον φορέα EIT RawMaterials-Regional Center Greece και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Ο 8ος Ελληνικός Κοινοτικός Διάλογος για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες τονίζει τη σημασία Ορυκτών Πρώτων Υλών ως προαπαιτούμενου για την μελλοντική κοινωνική ευημερία και πρόοδο. Τα κυριότερα συμπεράσματα περιλαμβάνουν:
- Κρίσιμες και στρατηγικές Ορυκτές Πρώτες Ύλες στην Ελλάδα: Τουλάχιστον 16 κοιτάσματα στρατηγικών ή/και κρίσιμων πρώτων υλών με σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, ως προς τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά, διαθέτει η Ελλάδα.
- Πρωτοβουλίες νομοθετικής παρέμβασης: Ελπίδες περαιτέρω ανάπτυξης στην εξορυκτική βιομηχανία της χώρα μας, δίνουν οι πρώτες πολιτικές πρωτοβουλίες νομοθετικής παρέμβασης.
- Η καινοτομία των startups ως καταλύτης: Η αξιοποίηση της καινοτομίας των νεοφυών επιχειρήσεων (startups) μπορεί να αποτελέσει παράγοντα αλματώδους ανάπτυξης για τις Ελληνικές επιχειρήσεις του εξορυκτικού κλάδου.
- Σημαντικές προκλήσεις της βιομηχανίας: Η χρονοβόρα διαδικασία των αδειοδοτήσεων, το κανονιστικό πλαίσιο και το κόστος παραγωγής είναι οι τρεις μεγάλες προκλήσεις για την εξορυκτική βιομηχανία στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
- Ανησυχίες για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ: Διαρκής πτώση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ παρατηρείται τα τελευταία 30 χρόνια στην παραγωγή Ορυκτών Πρώτων Υλών.
Ο Διευθυντής του Περιφερειακού Κέντρου Πρώτων Υλών του EIT RawMaterials HUB Greece, Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ, Ιωάννης Πασπαλιάρης, δήλωσε, μεταξύ άλλων: «Ένα από τα κύρια ζητήματα για την διευκόλυνση της πράσινης μετάβασης και της επίτευξης μιας κλιματικά ουδέτερης Ευρώπης έως το 2050, είναι η διασφάλιση της βιώσιμης προμήθειας Ορυκτών Πρώτων Υλών, κυρίως των κρίσιμων που απαιτούνται για ψηφιακές εφαρμογές και καθαρές τεχνολογίες όπως επίσης για τον τομέα των μεταφορών, με τη διαφοροποίηση των προμηθειών τόσο από πρωτογενείς όσο και δευτερογενείς πηγές. Η βιώσιμη εξόρυξη και διαχείριση των φυσικών πόρων και η μετάβαση προς μια πράσινη οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης της καινοτομίας και της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας των βασικών αλυσίδων αξίας της ΕΕ, είναι ουσιώδεις για την επίτευξη μιας αποδοτικής και ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής οικονομίας».
Ειδικοί εμπειρογνώμονες, υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων της εξορυκτικής και μεταλλουργικής βιομηχανίας, σημαντικοί εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας των Ορυκτών Πρώτων Υλών, ρυθμιστικές αρχές, υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής για τον κλάδο, Έλληνες και Ευρωπαίοι επενδυτές, σύμβουλοι επενδύσεων και εκπρόσωποι χρηματοδοτικών φορέων, παρευρέθηκαν και συμμετείχαν στο διάλογο που πραγματοποιήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2023, στην Αθήνα.
Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν τα επιτεύγματα, οι καινοτομίες καθώς επίσης οι ανάγκες και οι επενδυτικές ευκαιρίες στη βιομηχανία των Ορυκτών Πρώτων Υλών, καθώς διανύουμε την εποχή της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης και της κυκλικής οικονομίας, σύμφωνα με τη φιλόδοξη αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρώπης European Green Deal και την Πράξη για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες (Critical Raw Materials Act).
Όπως τόνισε ο επίτιμος Πρόεδρος της Euromines, Μαρκ Ραχωβίδης: «Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση ολοκληρώνει την πιο σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία της για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας, αυτή η συνάντηση σε υψηλό επίπεδο είχε ως στόχο να καταδείξει την ουσιώδη φύση των Πρώτων Υλών σε αυτό το φιλόδοξο σχέδιο. Η εκδήλωση παρείχε μια σειρά ρεαλιστικών συζητήσεων με το βλέμμα στραμμένο προς το μέλλον, δείχνοντας όχι μόνο τι χρειάζεται η Ελλάδα και η Ευρώπη, αλλά, κυρίως, τι μπορούν να κάνουν».
Οι επιχειρήσεις του εξορυκτικού κλάδου της χώρας μας, εδώ και χρόνια πρωτοπορούν, ενσωματώνοντας τεχνολογίες αιχμής, κι εφαρμόζοντας καινοτόμες μεθόδους για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, καθώς και καλές πρακτικές κυκλικής οικονομίας.
Για την ανάγκη σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου που θα προβλέπει σαφείς διαδικασίες αδειοδότησης, οι οποίες θα υλοποιούνται σε εύλογο χρονικό διάστημα, διασφαλίζοντας την προστασία του περιβάλλοντος και την ανταγωνιστικότητα, μίλησε μεταξύ άλλων ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ), Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου: «Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η καθυστέρηση των αδειοδοτήσεων που προκαλούν αβεβαιότητα στις εταιρείες του κλάδου. Επιπλέον, το κανονιστικό πλαίσιο, πολύπλοκο, ασαφές και σε πολλές περιπτώσεις ανεφάρμοστο, επιβαρύνει και το κόστος παραγωγής. Η συμμόρφωση σε τεχνικές απαιτήσεις που δεν ισχύουν σε άλλα μέρη του κόσμου μειώνει ακόμα περισσότερο την ανταγωνιστικότητα. Αποτέλεσμα; Η ΕΕ χάνει σε ανταγωνιστικότητα απέναντι στους κύριους ανταγωνιστές της σε Ανατολή και Δύση συστηματικά επί δεκαετίες και ο εξορυκτικός κλάδος σε Ελλάδα και ΕΕ συρρικνώνεται αντί να μεγαλώνει».
Στη εκδήλωση δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση, μεταξύ άλλων, στις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες επενδύσεων στη βιομηχανία Ορυκτών Πρώτων Υλών της ΕΕ, που μπορούν να συμβάλουν στην ασφάλεια των πόρων, την ανθεκτικότητα της αλυσίδας προμηθειών, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα του τομέα των Ορυκτών Πρώτων Υλών στην ΕΕ. Επιπλέον, μέσα από παραδείγματα εφαρμογής που παρουσιάστηκαν, αναδείχθηκαν πρωτοβουλίες που αποδεικνύουν τη δέσμευση του τομέα προς την αειφορία και ένα πιο πράσινο μέλλον, όπως η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις εξορυκτικές διαδικασίες, η ηλεκτροκίνηση βαρέων οχημάτων, κ.α. Επιπλέον συζητήθηκαν καινοτόμες λύσεις και στρατηγικές που προωθούν την απανθρακοποίηση του τομέα των Ορυκτών Πρώτων Υλών, ενώ αξιοσημείωτη ήταν και η συμμετοχή εκπροσώπων από μικρές και νεοφυείς επιχειρήσεις.
Ομιλητές και Εκπρόσωποι
Ιωάννης Πασπαλιάρης - Ομότιμος Καθηγητής, ΕΜΠ & Διευθυντής, EIT RawMaterials Hub Regional Center Greece, Krzysztof Kubacki - Γενικός Διευθυντής του EIT RawMaterials Eastern Co-Location Centre, Άννα-Μισέλ Ασημακοπούλου - Ευρωβουλευτής, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης - Γ.Γ. Ενέργειας και Ορυκτών Πόρων ΥΠΕΝ, Ιωάννης Χατζηγεωργίου - Αντιπρύτανης Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), Μαρκ Ραχωβίδης - Ομότιμος Πρόεδρος, Euromines, Daniel Cios - Policy Officer EC DG GROW, Ιωάννης Ζαφειράτος - Προϊστάμενος Διεύθυνσης Μεταλλευτικών, Ενεργειακών και Βιομηχανικών Ορυκτών, ΥΠΕΝ, Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου - Πρόεδρος, Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ) & CEO, GEOHELLAS S.A., Αντώνης Αντωνίου Λατούρος - Πρόεδρος, Aggregates Europe (UEPG), Γρηγόριος Πασχάλης - Διευθυντής Καινοτομίας, Τομέας Μεταλλουργίας, Όμιλος Μυτιληναίος, Αντώνης Πολίτης - Senior Business Development Manager, EIT RawMaterials, Antony Slotboom - Access to Finance Director, EIT RawMaterials, Natalia Lacorzana - Επικεφαλής Φυσικών Πόρων, Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη (EBRD), Κώστας Τρούλος - Senior Advisor, Τομέας Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Τεχνολογίας & Καινοτομίας, Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), Αθανάσιος Κεφαλάς - Γενικός Δ/ντής Bentonite & Perlite Intermediates, Imerys, Παναγιώτης Ξανθόπουλος - Ειδικός Ανακύκλωσης, Sunlight Group, Φωκίων Τασούλας - Διευθυντής Ομάδας Καινοτομίας, Titan Cement Company Α.Ε., Γιώργος Μαυραγάνης - Strategic Planning & Sustainability Senior Manager, Copper & Alloys Extrusion Division ElvalHalcor, Εμμανουήλ Κακαράς - Καθηγητής, Executive Vice President NEXT Energy Business at Mitsubishi Heavy Industries EMEA, Ltd., Αντώνης Πέππας - Επίκουρος Καθηγητής, Εργαστήριο Μεταλλουργίας ΕΜΠ, Jan Gustafsson - Global Strategic Programs & Alliances, Global R&D, Technology & Innovation, Στέφανος Κοκκορίκος - Συνιδρυτής, Διευθύνων Σύμβουλος, CORE Group, Νίκη Κάραλη - CIO Mantis – EIT RawMaterials RIS Incubator Greece.
Σχετικά με το EIT RawMaterials - Regional Centre Greece
Από το 2015, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο είναι μέλος της μεγαλύτερης κοινότητας καινοτομίας στην Ευρώπη που επικεντρώνεται στις Ορυκτές Πρώτες Ύλες, το EIT RawMaterials (EIT RM). Ως ενεργός εταίρος στην Κοινότητα Πρώτων Υλών του ΕΙΤ, το ΕΜΠ ξεκίνησε τις συζητήσεις για την ίδρυση Ελληνικού Κέντρου Υποστήριξης Ορυκτών Πρώτων Υλών το 2016. Η ιδέα έγινε δεκτή με μεγάλο ενδιαφέρον και ως αποτέλεσμα το ΕΙΤ RM αποφάσισε να ιδρύσει αρκετούς κόμβους εντός του δικτύου του.
Το Περιφερειακό Κέντρο Ελλάδος ιδρύθηκε τον Μάιο του 2018 από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και την υποστήριξη του EIT RawMaterials. Οι δραστηριότητες του Κέντρου διευθύνονται από το Εργαστήριο Μεταλλουργίας της Σχολής Μεταλλειολόγων-Μεταλλουργών ΕΜΠ και στόχος του είναι να κινητοποιήσει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στο λεγόμενο Τρίγωνο της Γνώσης (έρευνα και τεχνολογία/εκπαίδευση/επιχειρήσεις) και να υποστηρίξει το εθνικό οικοσύστημα με στόχο την ενίσχυση της καινοτομίας στη χώρα σε ευθυγράμμιση με τις ευρωπαϊκές στρατηγικές.