Για να κατασκευαστεί ο,τιδήποτε στη Σελήνη, απαιτείται ένα ορυκτό που εντοπίζεται στη Γροιλανδία, επομένως η NASA, η ESA και τα πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, αγοράζουν όλο και περισσότερο από αυτό. Η Lumina, η εταιρεία εξόρυξης που το εξάγει, ελπίζει τώρα ότι η σεληνιακή έρευνα θα αυξήσει τις απαιτήσεις για το ορυκτό.
Αν κοιτάξετε το φεγγάρι σε μια σκοτεινή νύχτα, θα παρατηρήσετε δύο ξεχωριστές αποχρώσεις του γκρι. Η σκοτεινή απόχρωση είναι η λεγόμενη «σεληνιακή maria», ένα απομεινάρι αρχαίας λάβας, ενώ το πιο ανοικτό γκρι, το οποίο καλύπτει το 83% της επιφάνειας της Σελήνης, είναι σεληνιακά υψίπεδα.
Αυτά τα υψίπεδα είναι φτιαγμένα από ένα χημικό σύνθετο γνωστό ως ανορθοσίτης (anorthosite). Από τότε που η NASA ξεκίνησε το πρόγραμμα Artemis το 2017, ένα πρόγραμμα με στόχο την εγκατάσταση μόνιμης ανθρώπινης παρουσίας στη Σελήνη, το ενδιαφέρον για τον ανορθοσίτη έχει αυξηθεί.
Και πώς σχετίζεται αυτό με τη Γροιλανδία;
Η συσχέτιση προκύπτει λόγω των δειγμάτων σεληνιακού εδάφους που έφεραν πίσω στη Γη ο Neil Armstrong και το πρόγραμμα Apollo πριν από περίπου 55 χρόνια. Ανάλυση αυτών των δειγμάτων, τα οποία ήταν στην ουσία σεληνιακοί βράχοι και χώμα συνολικού βάρους 382 κιλών, έδειξε ότι κανένα άλλο γνωστό κοίτασμα ανορθοσίτη δε μοιάζει περισσότερο με το σεληνιακό ανορθοσίτη από αυτό που βρέθηκε σε ορυχείο στο φιόρδ Kangerlussuaq στη Δυτική Γροιλανδία.
«Σε αντίθεση με τη Σελήνη, όλοι οι ανορθοσίτες στη Γη περιέχουν κάποια ποσότητα οξυγόνου και η σύνθεση του ορυκτού ποικίλλει ανάλογα με το πού στη Γη εντοπίζεται το ορυκτό», δήλωσε ο Bent Olsvig Jensen, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Lumina που εκμεταλλεύεται το ορυχείο Kangerlussuaq.
«Ο ανορθοσίτης εξορύσσεται επίσης στον Καναδά, τη Νορβηγία και τη Φινλανδία, αλλά η ESA (Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία) πήρε δείγματα από όλα αυτά τα μέρη και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο ανορθοσίτης μας είναι αυτός που μοιάζει περισσότερο με αυτόν στη Σελήνη. Γι' αυτό ξεκινήσαμε συνεργασία μαζί τους», δήλωσε ο Bent Olsvig Jensen.
100 φορές πιο ακριβός
Αρχικά, η Lumina άρχισε να εξάγει ανορθοσίτη για λόγους που δε σχετίζονται με τη Σελήνη. Το επιχειρηματικό τους μοντέλο, εξήγησε ο Bent Olsvig Jensen, βασίζεται στη χρησιμότητα του ορυκτού στην παγκόσμια μετάβαση στη βιώσιμη ενέργεια. Ορισμένα υλικά, όπως οι ίνες γυαλιού, μπορούν να κατασκευαστούν χρησιμοποιώντας ανορθοσίτη με πιο βιώσιμο τρόπο σε σχέση με άλλες εναλλακτικές λύσεις.
Αλλά σιγά-σιγά, όταν το 2018 άρχισαν να πωλούν ανορθοσίτη σε πελάτες σε όλο τον κόσμο, η Lumina ανακάλυψε ότι αυτός μεταπωλούνταν με υψηλά περιθώρια κέρδους. Οι νέες τιμές ήταν μερικές φορές 100 φορές υψηλότερες από ό,τι η Lumina είχε πουλήσει αρχικά τον ανορθοσίτη της και ο αγοραστής ήταν συνήθως η NASA.
«Θα ήμασταν κακοί επιχειρηματίες αν δεν αποφασίζαμε να αποκόψουμε τον μεσάζοντα σε εκείνο το σημείο», είπε ο Bent Olsvig Jensen. Και έτσι έκαναν.
Πρώτα, γύρω στο 2021, άρχισαν να πωλούν σε μεμονωμένους επιστήμονες που ήρθαν σε άμεση επαφή μαζί τους και το 2023 συνήψαν συμφωνία με την ESA για τακτικές παραδόσεις ανορθοσίτη. Επί του παρόντος, οι διαπραγματεύσεις με τη NASA για μια παρόμοια συμφωνία βρίσκονται σε εξέλιξη.
Η ESA, η NASA και μια σειρά πανεπιστημίων συνεργάζονται σε μια κοινή προσπάθεια να χτίσουν μια βάση στο φεγγάρι, και αυτό απαιτεί ανορθοσίτη για χρήση σε διαφορετικά ερευνητικά έργα.
Για παράδειγμα, αποκάλυψε ο Bent Olsvig Jensen, η ESA εργάζεται σε ένα έργο στην Κολωνία της Γερμανίας, όπου θα κατασκευάσει μια έκδοση 1:1 μιας πιθανής σεληνιακής βάσης. Όλος ο ανορθοσίτης για αυτό το έργο θα παραδοθεί από τη Γροιλανδία.
Ελπίζοντας να μάθουμε από τις σεληνιακές μεθόδους κατασκευής
Η Lumina έχει άδεια εξόρυξης 285.000 μετρικών τόνων ανορθοσίτη ετησίως, αλλά μόνο ένα μικρό μέρος αυτών πηγαίνει επί του παρόντος σε έργα που σχετίζονται με τη Σελήνη. «Είναι ακόμα πολύ ένα πολύ εξειδικευμένο αντικείμενο», εξηγεί ο Bent Olsvig Jensen.
Οι λόγοι που εξακολουθούν να επενδύουν χρόνο και ενέργεια σε συνεργασίες για την ανάπτυξη κατασκευών στη Σελήνη, είναι πιο μακροπρόθεσμοι. «Αν πρόκειται να κατασκευαστεί μια σεληνιακή βάση, θα χρειαστεί να γίνουν κατασκευαστικές εργασίες στη Σελήνη. Όλα τα υλικά που χρειάζονται για αυτήν την εργασία δεν μπορούν να μεταφερθούν εκεί με πυραύλους, αλλά θα πρέπει να κατασκευαστούν από ορυκτά που υπάρχουν ήδη εκεί. Και το πιο κοινό ορυκτό της Σελήνης είναι ο ανορθοσίτης», είπε.
Με αυτό κατά νου, η Lumina ποντάρει στη Σελήνη. Όχι επειδή ελπίζουν να συνεισφέρουν σε αυτό το κατασκευαστικό έργο – υπάρχει άφθονος ανορθοσίτης στη Σελήνη – ούτε επειδή ελπίζουν να βγάλουν πολλά χρήματα από την έρευνα στη Σελήνη.
Αντίθετα, η εταιρεία εξόρυξης θέλει οι μέθοδοι κατασκευής που εφαρμόζονται στη Σελήνη να γίνουν τόσο φθηνές ώστε να είναι βιώσιμες και στη Γη.
«Εάν η NASA και η ESA βρουν έναν αποτελεσματικό τρόπο χρήσης του ανορθοσίτη για την παραγωγή τσιμέντου ή άλλων δομικών υλικών, αυτό μπορεί να καταστήσει τον ανορθοσίτη ένα πολύ πιο πολύτιμο υλικό εδώ στη Γη. Αυτό είναι που ελπίζουμε», είπε ο Bent Olsvig Jensen. Το πρόγραμμα Artemis της NASA έχει στόχο να δημιουργήσει μια μόνιμη βάση στο φεγγάρι πριν από το 2040. «Δεν είχα συνειδητοποιήσει πόσο σύντομα ήταν προγραμματισμένα να πραγματοποιηθούν αυτά τα σχέδια», είπε ο Bent Olsvig Jensen.
Με πληροφορίες από polarjournal.ch
