Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Βραζιλίας κατέληξε την Παρασκευή 25 Οκτωβρίου σε μια συμφωνία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων με τις εξορυκτικές εταιρείες που ευθύνονται για την κατάρρευση ενός φράγματος τελμάτων εξόρυξης το 2015, γεγονός για το οποίο η κυβέρνηση δήλωσε ότι ήταν η χειρότερη περιβαλλοντική καταστροφή στην ιστορία της Βραζιλίας.
Σύμφωνα με τη συμφωνία, η Samarco - μια κοινοπραξία του βραζιλιάνικου γίγαντα εξόρυξης Vale και της αγγλοαυστραλιανής εταιρείας BHP - θα καταβάλλει 132 δισ. ρεάλ (23 δισ. δολάρια) σε 20 χρόνια. Οι πληρωμές έχουν σκοπό να αντισταθμίσουν τις επιπτώσεις στους τοπικούς πληθυσμούς, στο περιβάλλον και στις υποδομές που προκλήθηκαν από την απελευθέρωση μιας τεράστιας ποσότητας τοξικών εξορυκτικών αποβλήτων σε έναν μεγάλο ποταμό στη νοτιοανατολική πολιτεία Minas Gerais, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 19 ανθρώπων και την καταστροφή οικισμών.
«Επιδιορθώνουμε μια καταστροφή που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, αλλά δεν αποφεύχθηκε», δήλωσε ο πρόεδρος της Βραζιλίας Luiz Inácio Lula da Silva σε μια αίθουσα του προεδρικού μεγάρου, περιβαλλόμενος από κυβερνήτες των πληγεισών πολιτειών, μέλη της διοίκησης της χώρας, δημοσιογράφους και πληγέντες.
Η ομιλία του Lula, γεμάτη με επικρίσεις για την ανευθυνότητα που επέδειξαν οι εξορυκτικές εταιρείες και την προτεραιοποίηση του κέρδους έναντι της ασφάλειας, έγινε δεκτή με χειροκροτήματα από το κοινό.
Η τοξική λάσπη - αρκετή για να γεμίσει 13.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων - έρεε στον ποταμό Doce για 420 μίλια έως τον Ατλαντικό Ωκεανό, μολύνοντας πλωτές οδούς και παράκτιες περιοχές σε δύο γειτονικά κράτη.
Οι εταιρείες εξόρυξης είπαν στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων ότι είχαν ήδη καταβάλλει 38 δισ. ρεάλ (6,7 δισ. δολάρια) ως αποζημιώσεις. Σε δήλωση της, η Samarco είπε ότι η συμφωνία επέτρεψε την επίλυση αγωγών που σχετίζονται με τη κατάρρευση του φράγματος.
Ο Rodrigo Vilela, πρόεδρος της Samarco, δήλωσε ότι η κατάρρευση του φράγματος ήταν ένα ορόσημο στην ιστορία της εταιρείας, για την οποία «μετανιώνουν και δεν θα ξεχάσουν ποτέ».
«Η συμφωνία που υπογράφηκε σήμερα ενισχύει τη δέσμευση της Samarco και των μετόχων της για τους ανθρώπους, τις κοινότητες και το περιβάλλον, διασφαλίζοντας τη συνέχιση της πλήρους και οριστικής επανόρθωσης των ζημιών και τις καταβολής των απαραίτητων αποζημιώσεων», πρόσθεσε.
Ο διακανονισμός περιλαμβάνει αποζημίωση σε περισσότερους από 300.000 ανθρώπους, αν και ο αριθμός αυτός δεν αφορά όλους τους πληγέντες. Διπλάσιος αριθμός κατοίκων, περίπου 620.000 άτομα, πρόσφατα προσέφυγαν σε βρετανικό δικαστήριο μέσω ομαδικής αγωγής με σκοπό την καταβολή αποζημιώσεων.
Η ομαδική αγωγή στο Ανώτατο Δικαστήριο του Λονδίνου ζητά αποζημίωση από την BHP ύψους περίπου 36 δισ. λιρών (47 δισ. δολάρια). Η υπόθεση κατατέθηκε στη Βρετανία επειδή μία από τις δύο κύριες νομικές οντότητες της BHP είχε την έδρα της στο Λονδίνο εκείνη την εποχή.
Η μήνυση στο Λονδίνο ώθησε τον Πρωθυπουργό του Ανώτατου Δικαστηρίου της Βραζιλίας, Luís Roberto Barroso, να ζητήσει προσωπικά τη δέσμευση του Lula ώστε να διασφαλιστεί η επίλυση των σχετικών διαφορών εντός της Βραζιλίας. «Μίλησα με τον Lula και είπα, κ. Πρόεδρε, υπάρχει μια υπόθεση στο εξωτερικό και θα είναι πολύ επιζήμιο για τα δικαστήρια της Βραζιλίας εάν αυτό το ζήτημα επιλυθεί εκτός της χώρας», δήλωσε ο Barroso.
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Βραζιλίας είπε ότι τα θύματα θα λάβουν 35.000 ρεάλ (6.150 δολάρια) το καθένα, ενώ οι ψαράδες και οι αγρότες θα πληρωθούν συνολικά 95.000 ρεάλ (17.000 δολάρια) μέσω μηνιαίων δόσεων για τέσσερα χρόνια.
Ο Cristiano Sales, 42 ετών, γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Bento Rodrigues, μια από τις συνοικίες του δήμου Mariana που κατακλύστηκε από τη λάσπη πριν από εννέα χρόνια. Όταν επέστρεψε στα ερείπια του σπιτιού του τρεις μήνες αργότερα, το μόνο αντικείμενο που βρήκε ήταν μια φανέλα από την αγαπημένη του ποδοσφαιρική ομάδα, την Cruzeiro.
Ο Sales μένει σε ένα νέο σπίτι σε μια γειτονιά που έχτισαν οι μεταλλευτικές εταιρείες ως μέρος της αποζημίωσης προς τον πατέρα του. Μετά την υποβολή μήνυσης, έλαβε 100.000 ρεάλ (18.000 δολάρια) και εξακολουθεί να επιδιώκει πρόσθετες αποζημιώσεις μέσω της αγωγής που κατατέθηκε στη Βρετανία.
«Τα χρήματα δεν μπορούν να πληρώσουν για όσα περάσαμε εδώ. Παίρνουμε τα χρήματα γιατί είναι δικαίωμα μας. Αλλά το να πούμε ότι 100.000 ή ακόμα και 200.000 ή 300.000 ρεάλ θα μπορούσαν να επαναφέρουν τη ζωή που είχαμε, δεν νομίζω ότι είναι κάτι που τα χρήματα μπορούν να λύσουν».
Η BHP, με έδρα τη Μελβούρνη, ανέφερε σε σχετική δήλωση ότι πιστεύει ότι η αγωγή που κατατέθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι περιττή επειδή επαναλαμβάνει θέματα που καλύπτονται από προσπάθειες αποκατάστασης και νομικές διαδικασίες στη Βραζιλία. Τόνισε δε, ότι θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τον εαυτό της.
Η Pogust Goodhead, η δικηγορική εταιρεία που εκπροσωπεί τους ενάγοντες, δήλωσε ότι ο διακανονισμός στη Βραζιλία δεν πρέπει να έχει κανένα αντίκτυπο στην υπόθεση που κατατέθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και ότι δεν τίθεται θέμα διπλής αποζημίωσης. Η εταιρεία πρόσθεσε ότι οι πελάτες της αποκλείστηκαν από τις διαπραγματεύσεις και εξακολουθούν να επιδιώκουν πλήρεις αποζημιώσεις για ζημιές για τις οποίες δεν έχουν υπάρξει επανορθώσεις.
«Η συμφωνία που υπογράφηκε στη Βραζιλία καταδεικνύει ότι, μετά από 9 χρόνια αμέλειας, οι εξορυκτικές εταιρείες αποφάσισαν επιτέλους να αντιδράσουν στην πίεση της κοινής γνώμης και στην αγωγή που κατατέθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο», ανέφερε το δικηγορικό γραφείο σε σχετική δήλωση. «Ακόμα κι έτσι, τα ποσά που παρέχονται ως αποζημίωση, απέχουν πολύ από το να καλύψουν τις σημαντικές απώλειες που υπέστησαν τα θύματα, τα οποία συνεχίζουν να αγωνίζονται για δικαιοσύνη και πλήρεις αποζημιώσεις».
Με πληροφορίες από apnews.com