Η νέα έκδοση της Έκθεσης για τη Γαλάζια Οικονομία της ΕΕ κυκλοφόρησε πρόσφατα προσφέροντας μια εις βάθος ανάλυση των τομέων της ευρωπαϊκής γαλάζιας οικονομίας και των επιδόσεων τους με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα δεδομένα.
Η γαλάζια οικονομία περιλαμβάνει όλες τις οικονομικές δραστηριότητες που βασίζονται ή σχετίζονται με τον ωκεανό, τις θάλασσες και τις ακτές. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία οικονομικών τομέων όπως η αλιεία και οι υδατοκαλλιέργειες, ο παράκτιος τουρισμός, η ναυτιλία, τα λιμάνια και η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές που βρίσκονται σε θαλάσσια περιβάλλοντα.
Η γαλάζια οικονομία της ΕΕ βρίσκεται σε καλή κατάσταση συνολικά
Η γαλάζια οικονομία της ΕΕ βρίσκεται σε καλή κατάσταση, με αναδυόμενους τομείς όπως η παραγωγή ενέργειας από τη θάλασσα, η γαλάζια βιοτεχνολογία και η αφαλάτωση να πρωτοστατούν και να δημιουργούν νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες.
Τα τελευταία στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat και αναφέρονται στο 2021, δείχνουν ότι η γαλάζια οικονομία της Ε.Ε.:
- απασχολεί 3,6 εκατομμύρια άνθρωποι (+17% σε σύγκριση με το 2020)
- έχει κύκλο εργασιών σχεδόν 624 δισ. ευρώ (+ 21% σε σύγκριση με το 2020)
- αντιστοιχεί σε 171 δισ. ευρώ Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (+35% σε σύγκριση με το 2020)
Βασικές τάσεις
Η έκθεση υπογραμμίζει την εξέλιξη των τομέων της γαλάζιας οικονομίας από το 2009, με ιδιαίτερη έμφαση στις βασικές κοινωνικοοικονομικές τάσεις μεταξύ 2020 και 2021. Παρά τον αρνητικό αντίκτυπο της πανδημίας της COVID-19 και την άνοδο των τιμών της ενέργειας που προκλήθηκε από την απρόκλητη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι περισσότεροι από τους τομείς της γαλάζιας οικονομίας της ΕΕ βελτίωσαν την οικονομική τους επίδοση, εκτός από τον παράκτιο τουρισμό, ο οποίος εξακολουθούσε να βρίσκεται σε πορεία ανάκαμψης το 2021.
Μεταξύ 2015 και 2021 υπήρξε μια σημαντική αύξηση της ονομαστικής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας στους ακόλουθους τομείς:
- Υπεράκτια αιολική ενέργεια: + 326%
- Ναυπηγική και ναυπηγοεπισκευαστική: + 54%
- Θαλάσσιες μεταφορές: + 29%
- Θαλάσσιοι έμβιοι πόροι: +27%
- Λιμενικές δραστηριότητες: + 11%
Κορυφαίοι τομείς
Πιο αναλυτικά, ο παράκτιος τουρισμός παρέμεινε ο μεγαλύτερος τομέας της γαλάζιας οικονομίας που παράγει το 29% της ΑΠΑ (Gross Value Added) της γαλάζιας οικονομίας της ΕΕ το 2021.
Όσον αφορά στην απασχόληση, ο παράκτιος τουρισμός ήταν επίσης μακράν ο μεγαλύτερος κλάδος της γαλάζιας οικονομίας (54%). Ωστόσο, ήταν επίσης ο τομέας που επλήγη περισσότερο από την κρίση της COVID-19 και δεν ανέκαμψε πλήρως εντός του 2021.
Οι θαλάσσιες μεταφορές είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος κλάδος της γαλάζιας οικονομίας σε κύκλο εργασιών, δημιουργώντας σχεδόν το ένα τέταρτο της ΑΠΑ της γαλάζιας οικονομίας της ΕΕ το 2021.
Ο κλάδος της παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας από θαλάσσια περιβάλλοντα (κυρίως υπεράκτια αιολική ενέργεια) παρουσίασε επίσης αυξητικές τάσεις, με τα μικτά κέρδη να υπολογίζονται σε 2,4 δισ. ευρώ και την ΑΠΑ στα 3,3 δισ. ευρώ για το 2021, σημειώνοντας αύξηση 45% σε σύγκριση με το 2020.
Ο κλάδος των θαλάσσιων έμβιων πόρων (αλιεία, υδατοκαλλιέργειες, μεταποίηση και διανομή αλιευτικών προϊόντων), σημείωσε άνοδο 24% σε σύγκριση με το 2020, με τα μικτά κέρδη να αποτιμώνται στα 9,7 δισ. ευρώ το 2021.
Η ενεργειακή μετάβαση στο επίκεντρο
Η φετινή έκδοση της έκθεσης εμβαθύνει στη συμβολή όλων των τομέων της γαλάζιας οικονομίας στην ενεργειακή μετάβαση. Η έκθεση δείχνει τη σημαντική οικονομική σημασία τομέων όπως οι γαλάζιες βιοτεχνολογίες και η αφαλάτωση και δείχνει σημαντική ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας που προέρχεται από τη θάλασσα. Η ΕΕ πρωτοπορεί στην ανάπτυξη ενέργειας από τα κύματα, τις παλίρροιες και τον υπεράκτιο άνεμο. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός με σκοπό την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και των στόχων για το κλίμα.
Λιγότερο θετικά είναι τα νέα για τον αλιευτικό στόλο της ΕΕ, καθώς η έκθεση καταδεικνύει ότι, παρά τη μείωση κατά 25% της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών CO2 που καταγράφηκαν μεταξύ 2009 και 2021, η αποδοτικότητα των καυσίμων έχει επιδεινωθεί τα πιο πρόσφατα χρόνια λόγω της αύξησης των τιμών τους.
Από το 2023, η Σύμπραξη για την Ενεργειακή Μετάβαση για τον τομέα της Αλιείας και της Υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ, μια πρωτοβουλία υπό την ηγεσία της ΕΕ, υποστηρίζει τη μετάβαση του κλάδου σε καθαρότερες πηγές ενέργειας, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της τρέχουσας εξάρτησης του κλάδου από τα ορυκτά καύσιμα, η οποία δεν είναι μόνο περιβαλλοντικά μη βιώσιμη, αλλά και τον καθιστά ευάλωτο στις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας.
Ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής
Η νέα έκδοση της έκθεσης απεικονίζει τις πιθανές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γαλάζια οικονομία κατά μήκος των ακτογραμμών της ΕΕ.
Η ανάλυση δείχνει ότι εάν δεν αυξηθούν τα σημερινά επίπεδα προστασίας των ακτών, οι ετήσιες οικονομικές ζημιές από παράκτιες πλημμύρες θα μπορούσε να είναι μεταξύ 137 και 814 δισ. ευρώ έως το 2100 βάσει εναλλακτικών σεναρίων εκπομπών και μετριασμού των επιπτώσεων στο κλίμα, υπογραμμίζοντας την ευπάθεια των παράκτιων κοινοτήτων, ιδιαιτέρως εκείνων που ζουν στις μη κεντρικές περιφέρειες της ΕΕ.
Με πληροφορίες από oceans-and-fisheries.ec.europa.eu
