Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις επιβολής περιορισμών στην εξαγωγή πρώτων υλών από τη Ρωσία;

Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις επιβολής περιορισμών στην εξαγωγή πρώτων υλών από τη Ρωσία;

Ο Vladimir Putin απειλεί να προχωρήσει σε περιορισμό των εξαγωγών προς τη Δύση για κρίσιμες πρώτες ύλες όπως το ουράνιο, το τιτάνιο και το νικέλιο. Στην περίπτωση αυτή θα επηρεαστεί σημαντικά το παγκόσμιο εμπόριο και η βιομηχανική παραγωγή.

Disclaimer: Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος διαδικτυακού τόπου με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς αναφορά στο RAWMATHUB.GR (με ενεργό link) ή χωρίς την προηγούμενη γραπτή άδεια του RAWMATHUB.GR. 

«Οι προμήθειες ενός αριθμού αγαθών από τη Δύση προς εμάς αναμένεται να είναι περιορισμένες και ίσως θα πρέπει να σκεφτούμε κι εμείς ορισμένους αντίστοιχους περιορισμούς, για παράδειγμα, όσον αφορά στο ουράνιο, στο τιτάνιο και στο νικέλιο», ανέφερε ο Ρώσος πρόεδρος στα μέσα Σεπτεμβρίου 2024, δίνοντας εντολή στην κυβέρνηση του να εξετάσει τον περιορισμό των εξαγωγών.

Το Κρεμλίνο ήδη προσπάθησε να πιέσει την Ευρώπη όσον αφορά τις προμήθειες φυσικού αερίου το 2022. Ο στόχος ήταν να υπονομεύσει την υποστήριξη της Δύσης προς την Ουκρανία. Η τελευταία απειλή του Ρώσου προέδρου είναι σημαντική, καθώς οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση εισάγουν αυτές τις πρώτες ύλες από τη Ρωσία σε μεγάλες ποσότητες.

Ο ρόλος του ρωσικού ουρανίου

Δεν είναι τυχαίο που ο Πούτιν ανέφερε πρώτο στη λίστα το ουράνιο. Η κρατική ρωσική εταιρεία Rosatom κατέχει πάνω από το 40% της παγκόσμιας αγοράς για το εμπλουτισμένο ουράνιο που απαιτείται για τη λειτουργία πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής. Επίσης, καμία άλλη χώρα δεν προσφέρει τόσο υψηλής ποιότητας ουράνιο χαμηλού εμπλουτισμού για αντιδραστήρες νέας γενιάς. Η αμερικανική εταιρεία Centrus Energy ήταν η πρώτη που ξεκίνησε το δικό της εμπλουτισμό ουρανίου στα τέλη του περασμένου έτους, αλλά οι όγκοι παραγωγής θα παραμείνουν χαμηλοί για το άμεσο μέλλον. Η κύρια δραστηριότητα της Centrus Energy είναι στην πραγματικότητα η διακίνηση εμπλουτισμένου ουρανίου που αγοράζει από τη Rosatom.

Συνολικά, το μερίδιο της Rosatom στην αγορά των ΗΠΑ είναι περισσότερο από 20% και περίπου 30% στην ΕΕ. Ως ο μεγαλύτερος αγοραστής εμπλουτισμένου ουρανίου από τη Ρωσία, οι ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 50% των εξαγωγών της Rosatom, οι οποίες ανέρχονται σε περίπου 2 δισ. δολάρια (1,8 δισ. ευρώ) ετησίως. Οι παραδόσεις ουρανίου της Rosatom στην ΕΕ ανέρχονται σε περίπου 500 εκατ. δολάρια (455 εκατ. ευρώ).

Η Rosatom προμηθεύει επίσης τελικό καύσιμο και υπηρεσίες για πυρηνικούς σταθμούς σοβιετικής και ρωσικής σχεδίασης. Σύμφωνα με τα δικά της στοιχεία, το 2023 πάνω από 3,64 δισ. ευρώ του συνολικού παγκόσμιου κύκλου εργασιών της εταιρείας (ύψους 14,9 δισ. ευρώ) αφορούσαν συναλλαγές με δυτικές χώρες.

Πώς η Ρωσία παρακάμπτει τις κυρώσεις

Η διακοπή των πωλήσεων θα ήταν επώδυνη και για τις δύο πλευρές, γι' αυτό μέχρι πρόσφατα η Rosatom ήταν μια από τις λίγες ρωσικές εταιρείες που δεν υπόκεινταν στις δυτικές κυρώσεις. Ωστόσο, για τις Δυτικές χώρες είναι πλέον σαφές ότι οι εξαρτήσεις του τομέα της πυρηνικής ενέργειας από τη Ρωσία πρέπει να μειωθούν. Μόνο ο Ούγγρος πρόεδρος Viktor Orbán έχει διαφορετική άποψη.

Εκτός από τη Rosatom, δύο ευρωπαϊκές εταιρείες, η Urenco και η Orano, εμπλουτίζουν επίσης ουράνιο σε μεγάλες ποσότητες. Και οι δύο επεκτείνουν την παραγωγική τους ικανότητα για να εξυπηρετήσουν τη σημαντική αγορά των ΗΠΑ. «Εάν αυτό πετύχει, οι ΗΠΑ πιθανά δε θα χρειάζονται την προμήθεια ουρανίου από τη Ρωσία σε περίπου πέντε χρόνια, και η ΕΕ λίγο αργότερα», λέει ο Dmitry Gorchakov, ειδικός σε θέματα πυρηνικής ενέργειας στη Bellona, ​​μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που υποστηρίζει τη βιώσιμη περιβαλλοντική πολιτική σε διάφορους βιομηχανικούς τομείς. 

Οι αμερικανικές εταιρείες εισήγαγαν επίσης πρόσφατα περισσότερο εμπλουτισμένο ουράνιο από την Κίνα. Ωστόσο, είναι πολύ πιθανόν ότι αυτό το ουράνιο προέρχεται από τη Ρωσία, η οποία έχει αυξήσει σημαντικά τις παραδόσεις ουρανίου στην Κίνα, τον σημαντικότερο εμπορικό της εταίρο, από το 2022. Αυτό δείχνει ότι, παρά τις κυρώσεις, οι ρωσικές πρώτες ύλες μπορούν ακόμα να φτάσουν στην αγορά των ΗΠΑ μέσω άλλων καναλιών.

Αφιέρωμα - Κρίσιμες Ορυκτές Πρώτες Ύλες ένα στοίχημα για την Ευρώπη

Αντιμετωπίζοντας τη ζήτηση για τιτάνιο

Η παραγωγή τιτανίου στη Ρωσία βρίσκεται σχεδόν αποκλειστικά στα χέρια της VSMPO-Avisma, μιας εταιρείας που εδρεύει στα Ουράλια Όρη. Η εταιρεία, παράγει περίπου το 15% του παγκόσμιου σπογγοειδούς τιτανίου, μιας πρώτης ύλης από την οποία χυτεύονται πλινθώματα τιτανίου για ευρεία χρήση στην κατασκευή εξαρτημάτων για την αεροδιαστημική, την αυτοκινητοβιομηχανία, την ιατρική και τη χημική βιομηχανία. Συγκριτικά, περισσότερο από το μισό του διαθέσιμου σπογγοειδούς τιτανίου στον κόσμο παράγεται στην Κίνα, λίγο λιγότερο από το ένα τέταρτο στην Ιαπωνία και λίγο λιγότερο από το 10% στο Καζακστάν.

Όπως η Rosatom, η VSMPO-Avisma επηρεάζεται επίσης από τις κυρώσεις των ΗΠΑ, αν και όχι από τις κυρώσεις της ΕΕ. Πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι κύριοι πελάτες της VSMPO-Avisma στο εξωτερικό ήταν η αμερικανική εταιρεία αεροσκαφών Boeing και ο Ευρωπαίος ανταγωνιστής της Airbus. Η VSMPO-Avisma κάλυπτε περίπου το 30% της ζήτησης τιτανίου της Boeing και περισσότερες από τις μισές ανάγκες της Airbus. Αλλά η Boeing ανακοίνωσε το τέλος της συνεργασίας της με την VSMPO-Avisma μετά την έναρξη του πολέμου την άνοιξη του 2022 και η Airbus ακολούθησε το παράδειγμα της τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους.

Πριν από αυτό, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Airbus Guillaume Faury, είχε μιλήσει κατά των κυρώσεων, καθώς αυτό θα ισοδυναμούσε με κυρώσεις κατά της εταιρείας του. Λαμβάνοντας υπόψη τις περίπλοκες διαδικασίες παραγωγής και τις εξαρτήσεις στην αεροδιαστημική βιομηχανία, η απρόσκοπτη αλλαγή προμηθευτή τιτανίου, είναι σχεδόν αδύνατη.

Ωστόσο, οι αμερικανικές εταιρείες επιτρέπεται να συνεργάζονται με την VSMPO-Avisma υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Οι κυρώσεις του Καναδά κατά της ρωσικής εταιρείας προβλέπουν επίσης εξαιρέσεις, για παράδειγμα για τους κατασκευαστές αεροσκαφών Bombardier και Airbus. Πολλοί προμηθευτές της Boeing, συμπεριλαμβανομένου του γαλλικού κατασκευαστή εξαρτημάτων Safran και του βρετανικού κατασκευαστή κινητήρων Rolls Royce, συνεχίζουν επίσης να προμηθεύονται τιτάνιο από τη Ρωσία. Η Airbus το έκανε τουλάχιστον μέχρι το Νοέμβριο του 2023. Οι εξαγωγές από την VSMPO-Avisma στην Ευρώπη ανήλθαν σε 345 εκατ. δολάρια το 2023 σε σύγκριση με 370 εκατ. δολάρια το προηγούμενο έτος.

Σε αντίθεση με την ΕΕ, οι ΗΠΑ μπορούν να μειώσουν ευκολότερα την εξάρτηση τους από τη Ρωσία επειδή διαθέτουν εταιρείες που επεξεργάζονται εισαγόμενο σπογγοειδές τιτάνιο, εξηγεί ο Andy Home, ειδικός στα μέταλλα. Ως εκ τούτου, η ΕΕ εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις ΗΠΑ για το τιτάνιο, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τη νομοθεσία της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες που ψηφίστηκε φέτος. Όμως, προς το παρόν, η ΕΕ δεν έχει άλλη επιλογή.

Το αβέβαιο μέλλον του νικελίου

Ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς νικελίου στον κόσμο, η ρωσική εταιρεία Norilsk Nickel, απέφυγε τις κυρώσεις για αρκετό καιρό. Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο επέβαλαν περιορισμούς μόλις πριν από έναν μήνα, και η ΕΕ δεν έχει ακόμη προχωρήσει σε κάτι ανάλογο.

Ακόμα κι έτσι, οι εξαγωγές της Norilsk Nickel μεταβλήθηκαν μετά την έναρξη του πολέμου. Το 2021, η Ευρώπη αντιπροσώπευε πάνω από το 50% των πωλήσεων της Norilsk Nickel, με τη Βόρεια και Νότια Αμερική να αποτελούν το 16% και την Ασία το 27%. Το 2023, το μερίδιο της ΕΕ μειώθηκε στο 24%, ενώ της Βόρειας και Νότιας Αμερικής μειώθηκε στο 10%. Το μερίδιο της Ασίας ανήλθε στο 54%.

Ο επαναπροσανατολισμός των εμπορικών σχέσεων με τη Δύση και την Ανατολή δεν είναι η μόνη πρόκληση για τη ρωσική εταιρεία. Η ζήτηση για νικέλιο έχει αυξηθεί απότομα τα τελευταία χρόνια επειδή απαιτείται για την παραγωγή μπαταριών ιόντων λιθίου για ηλεκτρικά οχήματα. Αυτό, μαζί με τον φόβο των κυρώσεων, έχει οδηγήσει σε διακυμάνσεις των τιμών. Σήμερα, η τιμή είναι χαμηλότερη από ό,τι πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, εν μέρει χάρη στην Ινδονησία, η οποία έχει σημαντικά μεγαλύτερα κοιτάσματα νικελίου από τη Ρωσία και έχει εισέλθει απροσδόκητα σε αυτή την αγορά. Οι προοπτικές της Norilsk Nickel είναι επομένως ασαφείς, σύμφωνα με τον Andy Home.

Ο Poutin προέτρεψε την κυβέρνηση του να αποφύγει να θέσει σε μειονεκτική θέση τη χώρα κατά την εξέταση πιθανών περιορισμών στις εξαγωγές των ρωσικών πρώτων υλών. Αλλά τουλάχιστον προς το παρόν, η Ρωσία δε θα μπορεί να χρησιμοποιήσει τη συγκεκριμένη πρώτη ύλη ως πιθανό γεωπολιτικό όπλο.

Με πληροφορίες από dw.com

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ RAWMATHUB.GR
rawmathub.gr linkedin newsletter subscription
foolwo rawmathub.gr on Google News
Image

Έγκυρη ενημέρωση για την αξιακή αλυσίδα των raw materials

NEWSLETTER