Η γεωθερμία, μια καθαρή ενέργεια η οποία είχε υποτιμηθεί στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια, βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ. Η γεωθερμική ενέργεια, δηλαδή η θερμότητα που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την επιφάνεια της γης θεωρείται ένα ζωτικό εργαλείο για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές των κτιρίων αλλά και για την ανάπτυξη βιώσιμων αγροτικών πρακτικών.
Η αξιοποίηση της γεωθερμικής ενέργειας θα συμβάλλει στην μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, στην απανθρακοποίηση των νησιών και των απομακρυσμένων περιοχών αλλά και στην ανάπτυξη του ιαματικού τουρισμού. Πρόκειται για πρακτική που αρχίζει να λαμβάνει θερμή υποστήριξη στην Ευρώπη, ύστερα από χρόνια αδράνειας ενώ και η χώρα μας είναι πολλά υποσχόμενη δεδομένου ότι ο ελλαδικός χώρος διαθέτει σημαντικές γεωθερμικές πηγές και των τριών κατηγοριών (υψηλής, μέσης και χαμηλής ενθαλπίας) σε οικονομικά βάθη (100-1500m), η ανάπτυξή της γεωθερμίας (και ειδικά της γεωθερμίας υψηλής ενθαλπίας) βρίσκεται σε εμβρυικό στάδιο.
Ανασχετικά στην ανάπτυξη της γεωθερμίας λειτούργησε η έλλειψη χρηματοοικονομικών και επενδυτικών κινήτρων στο παρελθόν, υποδομών (και δικτύων τηλεθέρμανσης) και κατάλληλου σχεδιασμού, όπως επίσης και οι σύνθετες διαδικασίες αδειοδότησης. Η γεωθερμική ενέργεια συμπεριλαμβάνεται στο ΕΣΕΚ, με εκτιμώμενο μερίδιο στην ηλεκτροπαραγωγή της τάξης του 0,1GW έως το 2030 αλλά μέχρι τώρα, η αξιοποίηση της αφορούσε κυρίως στις άμεσες χρήσεις (θερμοκήπια, ξήρανση καλλιεργειών, κ.λπ.).
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα, τουλάχιστον μέχρι πρότινος, είχε κινηθεί με νωχελικά βήματα στο συγκεκριμένο τομέα, οι πρώτες ενδείξεις από τα πιλοτικά έργα στην Ελλάδα μέσω του προηγούμενου ΕΣΠΑ και οι προσδοκίες από εμβληματικά έργα της επόμενης προγραμματικής περιόδου θέτουν την γεωθερμία σε ένα άλλο επίπεδο. Το πεδίο του Ερατεινού στην Καβάλα αποτελεί ένα καλό παράδειγμα που έχει προσελκύσει επενδύσεις και έχει τονώσει την απασχόληση.
Τα γεωθερμικά πεδία Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, εντάσσονται στα εμβληματικά έργα του ΕΣΠΑ 2021-2027 και η γεωθερμία έχει ισχυρή παρουσία στη νέα προγραμματική περίοδο. Στο επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον-Κλιματική Αλλαγή 2021-2027 προβλέπεται η χρηματοδότηση δράσεων που αφορούν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (αιολική, ηλιακή, βιομάζα, θαλάσσια, γεωθερμική), στην ενεργειακή απόδοση, στα έξυπνα ενεργειακά συστήματα και στα έργα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Το γεωθερμικό πεδίο του Ερατεινού και οι μελλοντικές επενδύσεις
Η επένδυση στον Ερατεινό έχει αποφέρει πολλά οφέλη για το δήμο Νέστου κυρίως από έσοδα που προέρχονται από τα τέλη σύνδεσης και τέλη χρήσης καθώς και έσοδα ετησίως από λογαριασμούς ύδρευσης. Έχει αυξηθεί ήδη η απασχόληση και υπάρχει η προοπτική για περεταίρω αύξηση μέσω νέων επενδύσεων. Η γεωθερμία στην περιοχή προσφέρεται επιπλέον για τη θέρμανση των παρακείμενων κτηνοτροφικών και πτηνοτροφικών μονάδων ενώ υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον, από νέους επενδυτές τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό για αξιοποίηση του γεωθερμικού πεδίου και εγκατάσταση νέων θερμοκηπικών μονάδων στην περιοχή.
Επιπλέον, σε εξέλιξη είναι ο διεθνής διαγωνισμός για τις τέσσερις περιοχές στην Βόρεια Ελλάδα. Η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή προσφορών είναι στις 30 Νοεμβρίου 2023 και οι υποψήφιοι θα διεκδικήσουν την εκμίσθωση του δικαιώματος έρευνας των εξής μη χαρακτηρισμένων περιοχών:
- Κεντρικού-Νοτίου Τμήματος Λεκάνης ποταμού Στρυμόνα (Περ. Ενοτήτων Σερρών & Καβάλας)
- Ακροποτάμου (Περ. Ενοτήτων Καβάλας & Σερρών)
- Δυτικού Τμήματος Λεκάνης Δέλτα ποταμού Νέστου (Περ. Ενότητας Καβάλας)
- Λεκάνης Δέλτα ποταμού Έβρου (Περ. Ενότητας Έβρου).
Παράλληλα, υπάρχουν ήδη συμβασιοποιημένα πεδία σε Μήλο, Νίσυρο, Λέσβο και Μέθανα, τα οποία έχουν εκμισθωθεί στην ΔΕΗ Ανανεώσιμες. Σημειώνεται ότι γεωθερμικά πεδία στη χώρα μας εντοπίζονται στην κεντρική και ανατολική Μακεδονία, στη Θράκη, σε νησιά του Ανατολικού και Βορειοανατολικού Αιγαίου και στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα.
