Το μεγαλύτερο έργο εξόρυξης σιδηρομεταλλεύματος στον κόσμο και κατασκευής σιδηροδρομικών και λιμενικών υποδομών, αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σε μια απομακρυσμένη γωνιά της δυτικής Αφρικής, αναμένεται να ξεκινήσει φέτος από την Rio Tinto, μετά από 27 χρόνια αναμονής, γεμάτης από πισωγυρίσματα και σκάνδαλα.
Η εξορυκτική εταιρεία Rio Tinto, που είναι εισηγμένη στο Ηνωμένο Βασίλειο, εξασφάλισε για πρώτη φορά άδεια εξερεύνησης στα βουνά Simandou στη νοτιοανατολική Γουινέα, 550 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, το 1997. Έκτοτε, η χώρα των 13 εκατομμυρίων κατοίκων βίωσε δύο πραξικοπήματα, τέσσερις προέδρους και τρεις προεδρικές εκλογές.
Την αντίστοιχη περίοδο, η Rio Tinto άλλαξε έξι διευθύνοντες συμβούλους, έχασε τη μισή άδεια εξερεύνησης, έδωσε σκληρές δικαστικές μάχες με αρκετές άλλες εξορυκτικές εταιρείες, διευθέτησε κατηγορίες για διαφθορά με τις αρχές των ΗΠΑ, ενώ προσπάθησε και να αποχωρήσει τελείως από το έργο, με τη διαδικασία μεταβίβασης να είναι ωστόσο ανεπιτυχής.
Εν τέλει, το 2024, μόλις οι κρατικά υποστηριζόμενοι Κινέζοι εταίροι της Rio Tinto λάβουν την τελευταία έγκριση από το Πεκίνο, η αγγλοαυστραλιανή εξορυκτική εταιρεία σκοπεύει να εκκινήσει το πιο περίπλοκο έργο εξόρυξης σιδηρομεταλλεύματος στην ιστορία της. «Δεν υπάρχει τίποτα άλλο σε αυτή την κλίμακα και με αυτό το μέγεθος», είπε ο Bold Baatar της Rio Tinto στους Financial Times.
Αν και είναι επίσημα επικεφαλής της επιχειρηματικής μονάδας χαλκού της Rio Tinto, τα τελευταία επτά χρόνια ο Baatar ήταν ο εκτελεστικά αρμόδιος για την περάτωση των περίπλοκων εμπορικών συμφωνιών που συνοδεύουν το έργο.
Πολύ ακριβό για οποιαδήποτε μεμονωμένη εξορυκτική εταιρεία για να μπορέσει να το αναπτύξει μόνη της, το έργο αποτελεί μια συνεργασία μεταξύ της Rio Tinto, της κυβέρνησης της Γουινέας και τουλάχιστον επτά άλλων εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων πέντε από την Κίνα.
Η Rio Tinto θα αναπτύξει το ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος -γνωστό ως έργο Simfer- σε συνεργασία με μια κοινοπραξία με επικεφαλής τον μεγαλύτερο παραγωγό αλουμινίου στον κόσμο, την κινέζικη Chinalco. Ένα δεύτερο ορυχείο -γνωστό ως έργο WCS- θα κατασκευαστεί από την Baowu, τον μεγαλύτερο παραγωγό χάλυβα στον κόσμο, σε συνεργασία με μια κοινοπραξία υπό την ηγεσία της Winning International Group με έδρα τη Σιγκαπούρη.
Ταυτόχρονα, οι εταίροι θα συγχρηματοδοτήσουν την κατασκευή μιας σιδηροδρομικής γραμμής μήκους 552 χιλιομέτρων, που θα διέρχεται μέσω της ορεινής ενδοχώρας της Γουινέας μέχρι τη θάλασσα, καθώς και την ανάπτυξη ενός λιμένα βαθέων υδάτων στις ακτές του Ατλαντικού, στον οποίο θα καταλήγει η σιδηροδρομική γραμμή.
Η κοινοπραξία της Rio Tinto και της Chinalco πρέπει επίσης να χρηματοδοτήσει μια πρόσθετη σιδηροδρομική γραμμή μήκους 70 χιλιομέτρων για τη σύνδεση του ορυχείου Simfer με την κύρια γραμμή. Το μερίδιο της Rio Tinto στη συνολική επένδυση προβλέπεται να είναι 6,2 δισ. δολάρια, περισσότερο από το σύνολο των ετήσιων κεφαλαιουχικών δαπανών της εταιρείας τα τελευταία πέντε χρόνια.
Για το Baatar, η σύνθετη δομή συνεργασίας στο εξορυκτικό πεδίο στα βουνά Simandou παρέχει ένα πρότυπο για μια «νέα εποχή στη συνανάπτυξη» που θα είναι απαραίτητη για την εξαγωγή των τεράστιων ποσοτήτων μετάλλων που απαιτούνται για την οικοδόμηση της πράσινης οικονομίας του μέλλοντος.
Εκατόν πενήντα χρόνια βιομηχανικής εξόρυξης σημαίνει ότι τα απλά, εύκολα προσβάσιμα κοιτάσματα έχουν σχεδόν αναπτυχθεί στο σύνολο τους και απαιτείται εφευρετικότητα και μεγάλες επενδύσεις για την εξόρυξη όσων έχουν απομείνει. «Ιστορικά, στην εξορυκτική βιομηχανία, κάθε ορυχείο είχε τη δική του υποδομή και ελεγχόταν κυρίως από μια εταιρεία», είπε ο Baatar. Στο Simandou «η απαιτούμενη επένδυση είναι δυσθεώρητη για μία ή δύο εταιρείες».
Πριν από επτά χρόνια, μετά από μια σειρά προβλημάτων, η Rio Tinto προσπάθησε να αποδεσμευτεί από το έργο, συμφωνώντας να πουλήσει το μερίδιο της στη Chinalco για περίπου 1,3 δισ. δολάρια. Τελικά το Πεκίνο, το οποίο πρέπει να εγκρίνει ξένες επενδύσεις και εκποιήσεις από κρατικές επιχειρήσεις, δεν ενέκρινε ποτέ τη συμφωνία και η Rio Tinto αναγκάστηκε να παραμείνει στο έργο.
Η διαφορά μεταξύ του 2016 και του σήμερα είναι ότι το μετάλλευμα υψηλής ποιότητας στην περιοχή Simandou είναι πλέον ακόμη πιο ελκυστικό, «δεδομένης της ανάγκης απεξάρτησης της χαλυβουργίας από τον άνθρακα», σύμφωνα με τον Baatar.
«Η θεμελιώδης αλλαγή τα τελευταία χρόνια ήταν ότι ο κόσμος συμφωνεί πολύ περισσότερο σε θέματα που προσπαθούν να αναστρέψουν την κλιματική αλλαγή», είπε. Η διαδικασία παραγωγής χάλυβα, η οποία συνήθως χρησιμοποιεί οπτάνθρακα για την παραγωγή σιδήρου από μετάλλευμα σε υψικαμίνους και την εν συνεχεια μετατροπή του σε χάλυβα, είναι υψηλής έντασης άνθρακα, παράγοντας περίπου το 8% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα.
Για να μειώσει τις εκπομπές, η βιομηχανία χάλυβα διερευνά εναλλακτικές προσεγγίσεις, όπως η τεχνολογία άμεσης αναγωγής σιδήρου (Direct Reduced Iron, DRI), κατά την οποία το μετάλλευμα επεξεργάζεται με χρήση υδρογόνου και μονοξειδίου του άνθρακα και όχι οπτάνθρακα. Τέτοιες διεργασίες απαιτούν σιδηρομετάλλευμα υψηλής ποιότητας, το οποίο είναι όλο και πιο δύσκολο να βρεθεί σε μεγάλες ποσότητες.
Το μετάλλευμα που σχεδιάζει να εξορύξει η Rio Tinto από το Simandou έχει μέση περιεκτικότητα σε σίδηρο μεγαλύτερη από 65%, μεταξύ των υψηλότερων στον κόσμο. Ο Baatar αποκαλεί χαρακτηριστικά το κοίτασμα ως «χαβιάρι του σιδηρομεταλλεύματος». Τα κοιτάσματα σιδηρομεταλλεύματος στην περιοχή του Simandou έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν στην απεξάρτηση της κινεζικής χαλυβουργίας από τον άνθρακα.
«Ένα μέρος του μεταλλεύματος που εξετάζουμε είναι πολύ κατάλληλο, πιστεύουμε, για σίδηρο άμεσης αναγωγής. Ο μόνος τρόπος για να απεξαρτηθεί η βιομηχανία χάλυβα από τον άνθρακα είναι αυτή η διαδικασία να ξεκινήσει από την Κίνα», τονίζει ο Baatar.
Η Κίνα παρήγαγε 1 δισεκατομμύριο τόνους χάλυβα το 2022, αντιπροσωπεύοντας περισσότερο από το 50% της παγκόσμιας παραγωγής, σύμφωνα με την Παγκόσμια Ένωση Χάλυβα. Ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός, η Ινδία, παρήγαγε 154 εκατομμύρια τόνους.
Οι εργασίες εδάφους έχουν ήδη ξεκινήσει κατά μήκος του σιδηροδρομικού διαδρόμου και μόλις το Πεκίνο εγκρίνει την επένδυση της Chinalco, η Rio Tinto σχεδιάζει να ξεκινήσει την ανάπτυξη του ορυχείου. Το πρώτο μετάλλευμα αναμένεται να αποσταλεί το 2025, με μέγιστη προβλεπόμενη παραγωγή 60 εκατομμυρίων τόνων ετησίως έως το 2028, ποσότητα που αντιπροσωπεύει περίπου το 5% της παγκόσμιας αγοράς σιδηρομεταλλεύματος που μεταφέρεται διά θαλάσσης.
Ένας παράγοντας που αυξάνει την πολυπλοκότητα του έργου είναι ότι η Γουινέα βρίσκεται υπό στρατιωτική διακυβέρνηση από το 2021, όταν ο συνταγματάρχης Mamady Doumbouya ανέτρεψε τον Alpha Condé μέσω πραξικοπήματος, αφού ο υφιστάμενος πρόεδρος άλλαξε το σύνταγμα για να διεκδικήσει τρίτη θητεία.
Ο Baatar δεν ενοχλείται ωστόσο από την πολιτική. «Δραστηριοποιούμαστε στη Γουινέα για πάνω από 50 χρόνια, με διάφορες κυβερνήσεις και μορφές πολιτεύματος. Υπάρχει μια ισχυρή εταιρική παράδοση δέσμευσης για την τήρηση των συμβάσεων που είχαμε υπογράψει».
Με πληροφορίες από ft.com
