Σύμφωνα με τους δικηγόρους της κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, η χώρα υπέβαλε καταγγελία σε ποινικό επίπεδο κατά των θυγατρικών της Apple στη Γαλλία και το Βέλγιο. Η Apple κατηγορείται ότι χρησιμοποιεί ορυκτούς πόρους στην εφοδιαστική της αλυσίδα οι οποίοι οδηγούν σε τοπικές συγκρούσεις, με την εταιρεία να αμφισβητεί τους ισχυρισμούς.
Η Apple αμφισβητεί έντονα τους ισχυρισμούς και λέει ότι έχει εκδώσει σαφείς οδηγίες προς τους προμηθευτές της να μην χρησιμοποιούν τα εν λόγω ορυκτά που προέρχονται από το Κονγκό ή τη Ρουάντα.
Το Κονγκό είναι μια σημαντική πηγή κασσίτερου, τανταλίου και βολφραμίου, των λεγόμενων μετάλλων της ομάδας 3Τ (Tin, Tantalum and Tungsten), που χρησιμοποιούνται σε υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα. Ωστόσο, η εξόρυξη κάποιων από αυτές τις πρώτες ύλες γίνεται με βιοτεχνικό τρόπο και οργανώνεται από ένοπλες ομάδες, οι οποίες εμπλέκονται σε σφαγές αμάχων, μαζικούς βιασμούς, λεηλασίες και άλλα εγκλήματα, σύμφωνα με ειδικούς του ΟΗΕ και ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Apple δεν προμηθεύεται άμεσα πρωτογενή ορυκτά και λέει ότι ελέγχει αυστηρά τους προμηθευτές της, προχωρά στη δημοσίευση τυχόν ευρημάτων και χρηματοδοτεί φορείς που επιδιώκουν να βελτιώσουν την ιχνηλασιμότητα των ορυκτών που προμηθεύεται.
Η σχετική έκθεση που κατέθεσε η εταιρεία το 2023 στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, διατεινόταν ότι κανένα από τα μεταλλουργεία ή τις μονάδες επεξεργασίας ορυκτών της ομάδας μετάλλων 3Τ ή χρυσού στην εφοδιαστική της αλυσίδα, δεν είχε χρηματοδοτήσει ή υποστηρίξει ένοπλες ομάδες στο Κονγκό ή σε γειτονικές χώρες.
Μετά την κατάθεση της καταγγελίας από το Κονγκό, η Apple δήλωσε ότι αμφισβητεί έντονα τους ισχυρισμούς. «Καθώς η σύγκρουση στην περιοχή κλιμακώθηκε νωρίτερα φέτος, ενημερώσαμε τους προμηθευτές μας ότι τα μεταλλουργεία και οι μονάδες επεξεργασίας τους πρέπει να παύσουν προσωρινά τις προμήθειες κασσίτερου, τανταλίου, βολφραμίου και χρυσού από τη ΛΔΚ και τη Ρουάντα. Πήραμε αυτή την απόφαση επειδή υπήρχαν βάσιμες ανησυχίες ότι δεν ήταν πλέον δυνατό για ανεξάρτητους ελεγκτές ή κλαδικούς μηχανισμούς πιστοποίησης να εξασφαλίζουν τη δέουσα επιμέλεια που απαιτείται για την τήρηση των υψηλών προτύπων μας».
Η Apple είπε ότι η πλειονότητα των εν λόγω πρώτων υλών στα προϊόντα της ανακυκλώνεται.
«Αναγνωρίζουμε ότι η κατάσταση στην περιοχή ενέχει σοβαρές προκλήσεις και έχουμε αυξήσει την υποστήριξη μας σε οργανισμούς που κάνουν ζωτικής σημασίας έργο, βοηθώντας τις τοπικές κοινότητες», δήλωσε η Apple.
Η διεθνής νομική ομάδα που εκπροσωπεί το Κονγκό, υποστηρίζει ότι η Apple χρησιμοποιεί ορυκτές πρώτες ύλες που εξάγονται παρανόμως στο Κονγκό και νομιμοποιούνται μέσω διεθνών εφοδιαστικών αλυσίδων, γεγονός που, όπως λένε, καθιστά την εταιρεία συνένοχη σε εγκλήματα που λαμβάνουν χώρα στο Κονγκό.
Σε παράλληλες καταγγελίες που υποβλήθηκαν στην εισαγγελία του Παρισιού και σε βελγικό ανακριτικό γραφείο, το Κονγκό κατηγόρησε τις τοπικές θυγατρικές Apple France, Apple Retail France και Apple Retail Belgium για μια σειρά αδικημάτων.
Αυτά περιλαμβάνουν την απόκρυψη εγκλημάτων πολέμου και τη νομιμοποίηση αμφιλεγόμενης προέλευσης πρώτων υλών, τη χρήση μη νομίμως αποκτηθέντων πρώτων υλών και την υιοθέτηση παραπλανητικών εμπορικών πρακτικών, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές δεν μπορούν να αμφισβητήσουν την πηγή των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται στα ψηφιακά προϊόντα της εταιρείας.
«Είναι σαφές ότι ο όμιλος Apple, η Apple France και η Apple Retail France γνωρίζουν πολύ καλά ότι η εφοδιαστική αλυσίδα των ορυκτών πρώτων υλών τους βασίζεται σε αδικοπραξίες», αναφέρει η σχετική καταγγελία στη γαλλική δικαιοσύνη, μεσω της παράθεσης εκθέσεων και αναφορών από τον ΟΗΕ και ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τις συγκρούσεις στο ανατολικό Κονγκό.
«Το Βέλγιο είχε ένα ιδιαίτερο ηθικό καθήκον να ενεργήσει επειδή η λεηλασία των πόρων του Κονγκό ξεκίνησε από τη συγκεκριμένη χώρα κατά τη διάρκεια της αποικιακής κυριαρχίας του βασιλιά Λεοπόλδου Β' τον 19ο αιώνα», δήλωσε ο δικηγόρος του Κονγκό στο Βέλγιο, Christophe Marchand. «Επιβάλλεται στο Βέλγιο να βοηθήσει το Κονγκό στην προσπάθεια του να χρησιμοποιήσει τα διαθέσιμα νομικά μέσα για να τερματίσει τη λεηλασία».
Οι καταγγελίες, που προετοιμάστηκαν από τους δικηγόρους για λογαριασμό του υπουργού Δικαιοσύνης του Κονγκό, περιλαμβάνουν νομικά επιχειρήματα, όχι μόνο εναντίον των τοπικών θυγατρικών, αλλά και εναντίον του ομίλου της Apple στο σύνολο του.
Η Γαλλία και το Βέλγιο επιλέχθηκαν λόγω της έντονης έμφασης τους στην εταιρική υπευθυνότητα. Οι δικαστικές αρχές και στα δύο έθνη θα αποφασίσουν εάν θα διερευνήσουν περαιτέρω τις καταγγελίες και θα ασκήσουν ποινικές διώξεις.
Σε μια μη σχετιζόμενη υπόθεση τον Μάρτιο του 2024, ένα ομοσπονδιακό δικαστήριο των Η.Π.Α απέρριψε μια προσπάθεια από ιδιώτες ενάγοντες για να λογοδοτήσουν οι Apple, Google, Tesla, Dell και Microsoft για αυτό που οι ενάγοντες περιέγραψαν ως εξάρτηση από την παιδική εργασία στα ορυχεία κοβαλτίου του Κονγκό.
Οι ορυκτές πρώτες ύλες τροφοδοτούν τη βία
Από τη δεκαετία του 1990, οι εξορυκτικές εκμεταλλεύσεις στο ανατολικό Κονγκό έχουν καταστραφεί από κύματα μαχών μεταξύ ένοπλων ομάδων, μερικές από τις οποίες υποστηρίζονται από τη γειτονική Ρουάντα, και του στρατού του Κονγκό. Εκατομμύρια άμαχοι έχασαν τη ζωή τους και εκτοπίστηκαν. Ο ανταγωνισμός για τα ορυκτά είναι ένας από τους κύριους μοχλούς της σύγκρουσης, καθώς ένοπλες ομάδες συντηρούνται και αγοράζουν όπλα με τα έσοδα των εξαγωγών, που συχνά διακινούνται λαθραία μέσω της Ρουάντα, σύμφωνα με εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Ρουάντα αρνείται ότι επωφελείται από το σχετικό εμπόριο.
Μεταξύ των παραρτημάτων της νομικής καταγγελίας του Κονγκό στη Γαλλία ήταν η ανακοίνωση που εξέδωσε το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ τον Ιούλιο, εκφράζοντας ανησυχίες για το ρόλο του παράνομου εμπορίου ορυκτών από το Κονγκό, συμπεριλαμβανομένου του τανταλίου, στη χρηματοδότηση των συγκρούσεων.
Η δήλωση ήταν μια απάντηση σε σχετικά αιτήματα του προς την κυβέρνηση των ΗΠΑ να διευκρινίσει τους πιθανούς κινδύνους που σχετίζονται με την κατασκευή προϊόντων με χρήση ορυκτών που εξορύσσονται, μεταφέρονται ή εξάγονται από το ανατολικό Κονγκό, τη Ρουάντα και την Ουγκάντα.
Τα παράπονα του Κονγκό επικεντρώνονται στο ITSCI, ένα σύστημα παρακολούθησης και πιστοποίησης που χρηματοδοτείται από τη βιομηχανία μετάλλων και έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τις εταιρείες να κάνουν τη δέουσα επιμέλεια στους προμηθευτές ορυκτών της ομάδας μετάλλων 3Τ που εξάγονται από το Κονγκό, τη Ρουάντα, το Μπουρούντι και την Ουγκάντα.
Οι δικηγόροι του Κονγκό υποστηρίζουν ότι το ITSCI έχει απαξιωθεί, μεταξύ άλλων και από την Πρωτοβουλία Responsible Minerals Initiative (RMI), της οποίας είναι μέλος η Apple, και ότι η Apple, παρά τα την απαξίωση του ITSCI, το χρησιμοποιεί ως άλλοθι για να απαλλάξει την εφοδιαστική της αλυσίδα από οποιεσδήποτε κατηγορίες.
Η RMI, τα μέλη της οποίας περιλαμβάνουν περισσότερες από 500 εταιρείες, ανακοίνωσε το 2022 ότι θα αφαιρούσε το ITSCI από τον κατάλογο των εγκεκριμένων συστημάτων ιχνηλασιμότητας.
Τον Ιούλιο του 2024, η RMI είπε ότι θα διατηρήσει τον αποκλεισμό του ITSCI τουλάχιστον μέχρι το 2026, λέγοντας ότι το ITSCI δεν είχε παράσχει επιτόπιες παρατηρήσεις από τοποθεσίες υψηλού κινδύνου, ούτε παρείχε εξηγήσεις για την αντίδραση του σε μια κλιμάκωση της βίας στην επαρχία του Βόρειου Κίβου, η οποία συνορεύει με τη Ρουάντα και είναι βασική περιοχή εξόρυξης μετάλλων της ομάδας 3Τ.
Το ITSCI επέκρινε τις διαδικασίες της RMI και υπερασπίστηκε το έργο του στο Κονγκό ως αξιόπιστο. Έχει επίσης απορρίψει τους ισχυρισμούς που περιλαμβάνονταν σε μια έκθεση του 2022 από την ομάδα εκστρατείας Global Witness με τίτλο "The ITSCI Laundromat", που αναφέρεται στη νομική καταγγελία του Κονγκό στη Γαλλία, και η οποία ισχυριζόταν ότι το ITSCI ήταν συνένοχος στην ψευδή σήμανση ορυκτών από ζώνες συγκρούσεων ως προερχόμενα από ορυχεία που βρίσκονται σε ειρηνικές περιοχές.
Η Apple ανέφερε το ITSCI πέντε φορές στην κατάθεση της το 2023 για τα ορυκτά που προέρχονται από περιοχές συγκρούσεων. Η κατάθεση έκανε επίσης πολλές αναφορές για την RMI, στην οποία η Apple δήλωσε ότι συνεχίζει την ενεργή της συμμετοχή, αλλά δεν ανέφερε τον αποκλεισμό του ITSCI από την RMI.
Στη δήλωση του τον Ιούλιο, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ είπε ότι τα ελαττώματα στα συστήματα ιχνηλασιμότητας δεν έχουν συγκεντρώσει επαρκή δέσμευση και προσοχή για να πραγματοποιηθούν οι αλλαγές που απαιτούνται.
Ο Robert Amsterdam, δικηγόρος για το Κονγκό με έδρα τις ΗΠΑ, είπε ότι οι καταγγελίες στη Γαλλία και στο Βέλγιο ήταν οι πρώτες ποινικές καταγγελίες από το κράτος του Κονγκό κατά μιας μεγάλης τεχνολογικής εταιρείας, χαρακτηρίζοντας τις μόνο ως «αρχή των σχετικών ενεργειών».
Με πληροφορίες από reuters.com
