Εν μέσω της μεγαλύτερης κοινωνικής αναταραχής που έπληξε τον Παναμά, μετά από τις διαδηλώσεις της δεκαετίας του 1980 κατά του δικτάτορα Manuel Noriega, η Εθνοσυνέλευση ψήφισε νόμο που απαγορεύει τις νέες παραχωρήσεις αδειών για εξερεύνηση ή εξόρυξη μετάλλων.
Το κοινοβούλιο του Παναμά ενέκρινε ένα μορατόριουμ για νέες συμβάσεις εξόρυξης μετάλλων, αφού χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους επί μέρες διαμαρτυρόμενοι για τη συμφωνία με μια καναδική εταιρεία χαλκού. Οι διαδηλώσεις ξέσπασαν στις 20 Οκτωβρίου 2023 αφότου το Κογκρέσο ενέκρινε νόμο που επεκτείνει τη δυνατότητα της First Quantum Minerals με έδρα το Vancouver να λειτουργεί το μεγαλύτερο ανοιχτό ορυχείο χαλκού της Κεντρικής Αμερικής για επιπλέον διάρκεια 20 ετών, με δυνατότητα παράτασης για ακόμη δύο δεκαετίες.
Οι διαδηλωτές αντιτίθενται στη σύμβαση και με τις διαδηλώσεις δημιούργησαν χάος στην πρωτεύουσα του Παναμά και σε άλλες πόλεις. Κάποιοι από αυτούς απέκλεισαν τον παναμερικανικό αυτοκινητόδρομο που συνδέει τον Παναμά με την υπόλοιπη Κεντρική Αμερική. Οι διαδηλωτές αρχικώς δήλωναν την ανησυχία τους για τις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη συνέχιση της λειτουργίας του ορυχείου της First Quantum, ενώ αργότερα επέκτειναν τα αιτήματα τους, αιτούμενοι ένα γενικότερο μορατόριουμ για όλες τις νέες συμβάσεις εξόρυξης.
Η απαγόρευση που τελικά εγκρίθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2023 και θα βρίσκεται εν ισχύ για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα, δεν επηρεάζει την ήδη υπογεγραμμένη συμφωνία με την First Quantum, η συνταγματικότητα της οποίας εξετάζεται από το Ανώτατο Δικαστήριο του Παναμά.
Ωστόσο, το μορατόριουμ θα σταματήσει την εξέλιξη 103 παραχωρήσεων αδειών εξερεύνησης και εξόρυξης που βρίσκονταν υπό εξέταση και την ανανέωση άλλων 15 υφιστάμενων συμβάσεων, σύμφωνα με το κέντρο περιβαλλοντικής υπεράσπισης του Παναμά CIAM, μια ΜΚΟ.
Σημαντικό επίτευγμα
Η ακτιβίστρια Raisa Banfield περιέγραψε την απόφαση ως «ένα μεγάλο επίτευγμα για μια χώρα που έχει παραδοθεί στην εξόρυξη». Η κυβέρνηση υπερασπίστηκε τη σύμβαση με την First Quantum, λέγοντας ότι η λειτουργία της εκμετάλλευσης θα αποφέρει περίπου 375 εκατομμύρια δολάρια για το κράτος σε ετήσια βάση. Έχει επίσης προειδοποιήσει ότι 8.000 άμεσες θέσεις εργασίας και περίπου 40.000 έμμεσες θα χαθούν εάν το ορυχείο κλείσει.
Τα δεδομένα αυτά δεν καθησύχασαν τους διαδηλωτές που συνέχισαν τις διαμαρτυρίες, ωθώντας τον πρόεδρο να προτείνει δημοψήφισμα για τη σύμβαση. Η ιδέα απορρίφθηκε από το εκλογικό δικαστήριο του Παναμά, το οποίο θα ήταν υπεύθυνο για τη διοργάνωση του δημοψηφίσματος. Η κυβέρνηση και το κοινοβούλιο συμφώνησαν να αναθέσουν στο Ανώτατο Δικαστήριο να λάβει την τελική απόφαση για την εγκυρότητα της σύμβασης. Δεν είναι γνωστό πότε θα αποφανθεί το δικαστήριο.
Η First Quantum, η οποία έχει επενδύσει περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια δολάρια στον Παναμά, λέει ότι συνεισφέρει το 5% του ΑΕΠ της χώρας. Από τον Φεβρουάριο του 2019, οπότε και ξεκίνησε να λειτουργεί, το ορυχείο παράγει περίπου 300.000 τόνους συμπυκνώματος χαλκού ετησίως.
«Η χώρα λέει «όχι» όχι μόνο στο συμβόλαιο, αλλά σε αυτήν την επιζήμια μορφή μη βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η διευθύντρια του CIAM, Lilian Guevara. «Η εξορυκτική δραστηριότητα, και αυτό το έργο ειδικότερα, είναι εντελώς δυσανάλογη για μια μικρή, τροπική χώρα με πολύ υψηλή βιοποικιλότητα. εξάρτηση από τα οικοσυστήματα και ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή», εξηγεί.
Με πληροφορίες από livemint.com
