Η Σερβία υπέγραψε επιστολή προθέσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μια στρατηγική συνεργασία στους τομείς των μπαταριών και των κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών, συμπεριλαμβανομένου του λιθίου.
Η επιστολή υπεγράφει στη Νέα Υόρκη στις 22 Σεπτεμβρίου 2023, όταν ο πρόεδρος της Σερβίας, Aleksandar Vucic, συνάντησε τον Maros Sefcovic, αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ωστόσο η συμφωνία δόθηκε μόλις πρόσφατα στη δημοσιότητα, μετά από δημοσιογραφική έρευνα της εφημερίδας Danas της Σερβίας.
Η συμφωνία υποδηλώνει ότι η κυβέρνηση δεν έχει παραιτηθεί από τα σχέδια της να επιτρέψει την εξόρυξη λιθίου στην περιοχή του Jadar στη δυτική Σερβία, παρά το γεγονός ότι είχε προχωρήσει σε ακύρωση της σχετικής συμφωνίας που είχε συνάψει με την εξορυκτική Rio Tinto τον Ιανουάριο του 2022 εν όψει των μαζικών διαμαρτυριών για τις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του έργου. Μέσω της επιστολής, η κυβέρνηση της Σερβίας εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει προς την ολοκλήρωση της παραχώρησης των σχετικών αδειών. Επιπλέον, το Σεπτέμβριο, η κυβέρνηση της Σερβίας υπέγραψε συμφωνία με τη σλοβακική εταιρεία Inobat, εταίρο της Rio Tinto, για την κατασκευή ενός εργοστασίου μπαταριών στην Cuprija.
Η εκμετάλλευση του λιθίου θα μπορούσε δυνητικά να είναι ιδιαίτερα επικερδής για τη Σερβία. Η χώρα διαθέτει το 1,3% των παγκόσμιων γνωστών αποθεμάτων του μετάλλου, το οποίο είναι απαραίτητο για την παραγωγή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα. Η εκτιμώμενη αξία του λιθίου της Σερβίας ανέρχεται σε 4 δισεκατομμύρια Ευρώ και η εξόρυξη του, θα μπορούσε σε βάθος δεκαετίας, να προσφέρει ενδεχομένως εκατοντάδες θέσεις εργασίας και μια σταθερή ροή εσόδων για τη χώρα. Η ΕΕ θα μπορούσε επίσης να επωφεληθεί από την ανάπτυξη του ορυχείου λιθίου στην περιοχή του Jadar, η οποία θα είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή μίας ζωτικής ορυκτής πρώτης ύλης σε μια εποχή αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων και ανταγωνισμού για πρόσβαση σε κρίσιμους φυσικούς πόρους.
Στην πορεία της αυτή ωστόσο, η κυβέρνηση της Σερβίας διακινδυνεύει νέες αντιδράσεις. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις και οι κάτοικοι του Jadar έχουν αντιταχθεί στην επιστολή προθέσεων. Κατηγόρησαν τον Πρόεδρο Aleksandar Vucic και την πρωθυπουργό Ana Brnabic, ότι «είναι προδότες της Σερβίας και υπάλληλοι της ΕΕ και της Rio Tinto». Η δημόσια συζήτηση για τη συμφωνία θα μπορούσε να είναι επιζήμια για την κυβέρνηση ενόψει των βουλευτικών εκλογών της 17ης Δεκεμβρίου 2023. Η κυβέρνηση αρνήθηκε ότι έχει συγκεκριμένα σχέδια για την εκμετάλλευση του ορυχείου στο Jadar και επιμένει ότι η επιστολή δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια τυπική δήλωση.
Το πιθανότερο είναι ότι το έργο εξόρυξης θα προχωρήσει τελικά, δεδομένης της υποστήριξης που έχει από την κυβέρνηση και την ΕΕ. Ωστόσο, με την πιθανότητα επανάληψης της δυναμικής των διαμαρτυριών που παρατηρήθηκαν πριν από τις εκλογές του Απριλίου 2022, η κυβέρνηση είναι πιθανό να αναβάλλει τα σχέδια της για επανεκκίνηση του έργου, μετά τις εκλογές του Δεκεμβρίου.
Με πληροφορίες από eiu.com
