Οι διαμαρτυρίες σε εθνικό επίπεδο κατά των έργων εξόρυξης αποτελούν για άλλη μια φορά πρωτοσέλιδα, εν μέσω μιας ευρείας αίσθησης επείγουσας ανάγκης από τις κυβερνήσεις και τις κοινότητες να αποκτήσουν μεγαλύτερο έλεγχο στα ορυκτά και τα μέταλλα που είναι απαραίτητα για τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Ο εθνικισμός των ΟΠΥ έχει πυροδοτήσει έντονες διαφωνίες τις τελευταίες εβδομάδες, με τις περιπτώσεις της First Quantum στον Παναμά και των ορυχείων λιθίου στην Πορτογαλία, να αποτελούν τα δύο πιο σημαντικά παραδείγματα.
Η επικύρωση μιας συμφωνίας του Παναμά με την Καναδική εξορυκτική εταιρεία First Quantum Minerals, η οποία επέτρεπε στην εταιρεία να συνεχίσει να λειτουργεί το ορυχείο χαλκού Cobre Panama για τα επόμενα 20 χρόνια, είχε ως αποτέλεσμα βίαιες διαμαρτυρίες που παρέλυσαν την πρωτεύουσα της χώρας. Οι κοινωνικές αυτές αντιδράσεις φόβισαν τους επενδυτές, ανάγκασαν την κυβέρνηση του Παναμά σε μία άτακτη υποχώρηση, οδήγησαν σε απώλειες 6,5 δις δολαρίων στην κεφαλαιοποίηση της εταιρείας και είχαν ως αποτέλεσμα ένα πανεθνικό μορατόριουμ αορίστου χρόνου, όσον αφορά σε νέες παραχωρήσεις σχετικά με εξορυκτικές εκμεταλλεύσεις.
Οι διαδηλώσεις κατά της εξόρυξης είχαν και ως αποτέλεσμα το θάνατο δύο διαδηλωτών, όταν ένας άνδρας φέρεται να πυροβόλησε και να σκότωσε δύο άτομα τα οποία συμμετείχαν στις διαδηλώσεις και εμπόδιζαν την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, σύμφωνα με την αστυνομία. Ο γενικός εισαγγελέας του Παναμά είπε ότι ο ύποπτος ένοπλος συνελήφθη στον τόπο των πυροβολισμών και σημείωσε ότι οι αρχές ερευνούν 175 άτομα για διάφορα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια των δύο εβδομάδων που διήρκεσαν οι διαμαρτυρίες, 60 εκ των οποίων παραμένουν υπό κράτηση ενώ σχηματίζονται κατηγορίες εναντίον τους.
Καθ' όλη τη διάρκεια των αναταραχών και καθώς η αγορά αναμένει να δει αν το Ανώτατο Δικαστήριο του Παναμά θα εγκρίνει τη συμφωνία με τη First Quantum, η οποία δεν επηρεάζεται από το μορατόριουμ, το ορυχείο Cobre Panama συνέχισε να λειτουργεί.
Καταγγελίες για διαφθορά στην Πορτογαλία
Κοινωνικές αναταραχές έπληξαν επίσης την Πορτογαλία, όπου ομάδες κατά της εξόρυξης ζητούν από την κυβέρνηση να σταματήσει και να επανεκτιμήσει όλα τα έργα λιθίου. Οι αναταραχές ήρθαν ως αποτέλεσμα καταγγελιών για διαφθορά που οδήγησαν στην παραίτηση του πρωθυπουργού Antonio Costa, ο οποίος υπέβαλε την παραίτηση του λίγες ώρες αφότου οι εισαγγελείς συνέλαβαν κυβερνητικό στέλεχος για πιθανή διαφθορά στο χειρισμό παραχωρήσεων ορυχείων λιθίου στα βόρεια σύνορα της Πορτογαλίας με την Ισπανία. Η έρευνα εξετάζει επίσης τις άδειες που χορηγήθηκαν για μια μονάδα πράσινου υδρογόνου και ένα κέντρο δεδομένων στην πόλη Sines, περίπου 100 χιλιόμετρα νότια της Λισαβόνας.
H Πορτογαλική Υπηρεσία Περιβάλλοντος (APA), νωρίτερα φέτος, παρείχε εγκρίσεις περιβαλλοντικών όρων στην τοπική εταιρεία Lusorecursos για την εξαγωγή λιθίου ποιότητας μπαταριών και στην Savannah Resources για την ανάπτυξη τεσσάρων επιφανειακών εκμεταλλεύσεων για την εξαγωγή λιθίου. Και τα δύο έργα βρίσκονται στη βόρεια Πορτογαλία.
Η Savannah Resources, η οποία έχει προσλάβει την επενδυτική τράπεζα Barclays και την εταιρεία οικονομικών συμβούλων Barrenjoey για να προσελκύσουν επενδυτές για το έργο λιθίου Barroso, είπε ότι συνεργάζεται με τις αρχές. Σημείωσε, ωστόσο, ότι ούτε η εταιρεία, ούτε κάποιος από το προσωπικό της είναι στόχος της έρευνας. Η Lusorecursos, η οποία σχεδιάζει να ξεκινήσει την κατασκευή στο βόρειο Montalegre στις αρχές του 2025 και να ξεκινήσει την παραγωγή λιθίου στα τέλη του 2027, δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εξορυκτικές εταιρείες στον Παναμά και την Πορτογαλία, δύο χώρες σχετικά φιλικές προς τους επενδυτές, παρέχουν μια προειδοποίηση για τους ξένους επενδυτές σχετικά με τον υψηλό κίνδυνο που ενέχουν τα έργα εξόρυξης, όσον αφορά στην αντίδραση των τοπικών κοινωνιών και στη γιγάντωση του εθνικισμού γύρω από τις ορυκτές πρώτες ύλες.
Οι εξελίξεις έρχονται μόλις πέντε μήνες αφότου η Χιλή ανακοίνωσε ένα νέα μοντέλο εκμετάλλευσης που θα αποτελείται από συμπράξεις δημόσιου - ιδιωτικού τομέα για τη βιομηχανία λιθίου, μία κίνηση που θα έχει ως αποτέλεσμα οι κρατικές οντότητες να έχουν τη μετοχική πλειοψηφία σε όλες τις νέες συμβάσεις.
Οι ανωτέρω εξελίξεις θέτουν, δυνητικά, σε κίνδυνο τα σχέδια επενδύσεων ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων στις επόμενες δεκαετίες για την εξόρυξη χαλκού, λιθίου και άλλων κρίσιμων ορυκτών που απαιτούνται για την παγκόσμια ενεργειακή μετάβαση, σε περιπτώσεις έργων τα οποία είτε δε διαθέτουν εχέγγυα κοινωνικής άδειας λειτουργίας ή πλήττονται από διαφθορά.
Με πληροφορίες από mining.com
