Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επανεξετάσει την πρόσφατη συμφωνία για την προμήθεια ορυκτών πρώτων υλών με τη Ρουάντα ως απάντηση στις συγκρούσεις στα ανατολικά της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό (ΛΔΚ), όπως ανέφερε η Ύπατη Εκπρόσωπος Kaja Kallas. Ωστόσο, η ΕΕ δε θα ακολουθήσει το παράδειγμα των ΗΠΑ όσον αφορά την επιβολή κυρώσεων σε αξιωματούχους της Ρουάντα, με τους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ να καταλήγουν μάλλον σε μια «πολιτική απόφαση» να επιβάλουν πιθανές κυρώσεις «ανάλογα με την εξελισσόμενη κατάσταση».
Η ανακοίνωση έρχεται εβδομάδες αφότου οι αντάρτες της ομάδας M23 που υποστηρίζονται από τη Ρουάντα, απέκτησαν τον έλεγχο της επαρχίας του Βόρειου Κίβου στην επικράτεια της ΛΔΚ στα τέλη Ιανουαρίου 2025, πριν καταλάβουν τη μεγάλη πόλη Γκόμα και επεκτείνουν την επίθεση τους στο Νότιο Κίβου, προκαλώντας την καταδίκη της διεθνούς κοινότητας.
Το Βέλγιο, η πρώην αποικιακή δύναμη στη ΛΔΚ, υπέβαλε πρώτο την πρόταση για την αναστολή της συμφωνίας, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να υποστηρίζει επίσης την κίνηση σε πρόσφατο ψήφισμα.
«Προτρέψαμε τη Ρουάντα να αποσύρει τα στρατεύματα της, ενώ το Μνημόνιο Συνεννόησης σχετικά με τις κρίσιμες πρώτες ύλες θα εισέλθει σε φάση επανεξέτασης», είπε η Kallas σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες μετά από τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ. Η Kallas πρόσθεσε ότι οι διαβουλεύσεις της ΕΕ για την άμυνα και την ασφάλεια με τη Ρουάντα έχουν επίσης ανασταλεί.
«Η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή και βρισκόμαστε στο χείλος μιας περιφερειακής σύγκρουσης», είπε η Kallas. «Η εδαφική ακεραιότητα είναι αδιαπραγμάτευτη στο Κονγκό καθώς και στην Ουκρανία. Ο χάρτης του ΟΗΕ ισχύει παντού».
Το Μνημόνιο Συνεννόησης που υπογράφηκε μεταξύ Βρυξελλών και Κιγκάλι τον Φεβρουάριο 2024 αποτελεί μέρος των προσπαθειών της ΕΕ να εξασφαλίσει την προμήθεια ορυκτών πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μικροτσίπ και ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Αποτελεί μέρος του προγράμματος Global Gateway, του σχεδίου εταιρικών σχέσεων για την ανάπτυξη υποδομών της ΕΕ σε τρίτες χώρες, ύψους 300 δισ. ευρώ, και συγκαταλέγεται σε μια σειρά παρόμοιων συμφωνιών με χώρες πλούσιες σε ορυκτά, συμπεριλαμβανομένης της ΛΔΚ, με στόχο τη μείωση της εξάρτησης από τη γεωστρατηγική πολιτική της Κίνας.
Περισσότερα από 900 εκατομμύρια ευρώ από το πρόγραμμα Global Gateway διατίθενται στη Ρουάντα.
Η τότε επικεφαλής της ΕΕ για τις διεθνείς συνεργασίες, Jutta Urpilainen, περιέγραψε τη συμφωνία ως διασφάλιση «μιας βιώσιμης, διαφανούς και ανθεκτικής αλυσίδας αξίας κρίσιμων πρώτων υλών».
Η συμφωνία περιγράφει τη Ρουάντα ως «μεγάλο παίκτη» στην παγκόσμια εξόρυξη τανταλίου και ως παραγωγό κασσίτερου, βολφραμίου, χρυσού και νιοβίου. Σημειώνει επίσης το «δυναμικό» της χώρας για εξόρυξη λιθίου, το οποίο χρησιμοποιείται σε μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων, και σπάνιων γαιών.
Ενώ το Μνημόνιο δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ, οι Βρυξέλλες αντιμετωπίζουν αυξανόμενη πίεση να αναστείλουν τη συμφωνία από τη στιγμή που οι αντάρτες της ομάδας M23 που υποστηρίζονται από τη Ρουάντα, πήραν τον έλεγχο περιοχών στην επικράτεια της ΛΔΚ στα τέλη Ιανουαρίου 2025.
Η εισβολή επικεντρώθηκε σε περιοχές πλούσιες σε ορυχεία εξόρυξης χρυσού, coltan (τανταλίτη), κασσίτερου και άλλων κρίσιμων πρώτων υλών, όπως οι σπάνιες γαίες. Αξιωματούχοι του Κονγκό και του ΟΗΕ κατηγορούν εδώ και καιρό τη Ρουάντα ότι χρησιμοποιεί τους αντάρτες της ομάδας M23 για να καπηλευτεί ορυχεία και να μεταφέρει ορυκτά από την ανατολική ΛΔΚ στις δικές της εφοδιαστικές αλυσίδες.
«Όταν κοιτάς τη γεωλογική σύνθεση της Ρουάντα, αντιλαμβάνεσαι ότι δεν είναι δυνατόν να έχουν εξορύξει αυτά που εξάγουν», είπε πρόσφατα ο Guillaume de Brier της International Peace Information Service (IPIS) που εδρεύει στην Αμβέρσα, η οποία διεξάγει επιτόπιες έρευνες. Ο ίδιος ισχυρισμός υποστηρίχθηκε επίσης πέρυσι από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ.
Η ανακοίνωση της Kallas σηματοδοτεί μια αλλαγή στην προσέγγιση της ΕΕ για τη Ρουάντα, ο πρόεδρος της οποίας Paul Kagame, θεωρείται ότι έχει δημιουργήσει ισχυρές σχέσεις με τους Ευρωπαίους ηγέτες.
Η ΕΕ υποστηρίζει επίσης τις δυνάμεις της Ρουάντα που αναπτύχθηκαν για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης ισλαμιστικής εξέγερσης στην πλούσια σε πετρέλαιο επαρχία Cabo Delgado στη βόρεια Μοζαμβίκη, διαθέτοντας επιπλέον 20 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του λεγόμενου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη (EPF) τον περασμένο Νοέμβριο.
Με πληροφορίες από euronews.com
