Στο πετρώδες έδαφος της Λωρραίνης σε μια περιοχή όπου στο παρελθόν βρίσκονταν ορυχεία άνθρακα, η επιστημονική ομάδα του Καθηγητή Ζακ Πιρονόν καθώς πραγματοποιούσε έρευνα σε πρώην ορυχείο σε περίπου 500 μέτρα βάθος κάτω από το έδαφος, εντόπισε «φουσκάλες» με μέγεθος εκείνων ενός αφρώδους οίνου και ενημέρωσε για την ύπαρξη ενός κοιτάσματος μαμούθ, του λεγόμενου λευκού υδρογόνου, ενός από τα καθαρότερα καύσιμα στη φύση.
«Το υδρογόνο είναι μαγικό», τονίζει ο Ζακ Πιρονόν, ερευνητής και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λωρραίνης, και υπογραμμίζει ότι «όταν το υδρογόνο καίγεται απελευθερώνεται νερό και δεν υπάρχουν εκπομπές καυσαερίων». Ο ίδιος εκτιμά πως εντοπίστηκε ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού υδρογόνου στον κόσμο. Έπειτα από διάφορες δοκιμές, η επιστημονική ομάδα εκτιμά πως το κοίτασμα περιέχει από 46 έως 260 εκατ. μετρικούς τόνους φυσικού υδρογόνου κάτω από τα ορυχεία άνθρακα, που έχουν εγκαταλειφθεί από τη δεκαετία του 1970, όταν η Γαλλία στράφηκε στην πυρηνική ενέργεια. Σημειωτέον, για λόγους σύγκρισης, ότι η παγκόσμια παραγωγή υδρογόνου ανέρχεται σε 70 εκατ. μετρικούς τόνους ετησίως.
Πρόσφατα έχουν εντοπισθεί κοιτάσματα υδρογόνου σε διάφορα μέρη στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία, στην Αφρική, στη Ρωσία και την Ευρώπη. Είναι μάλιστα σύνηθες να εντοπίζεται υδρογόνο ενώ γίνεται εξόρυξη φυσικού αερίου ή πετρελαίου, αλλά στο παρελθόν οι εταιρείες που το έβρισκαν δεν έδιναν σημασία γιατί δεν υπήρχε ζήτηση. Οι ερευνητές δεν ενδιαφέρονταν ιδιαιτέρως για το υδρογόνο μέχρι το 1987, όταν βρέθηκε τυχαία σε ένα μικρό χωριό στο Μάλι ένα κοίτασμα επειδή ένας εργάτης έβαλε κατά λάθος φωτιά ανάβοντας το τσιγάρο του. Τότε εντοπίστηκε η πηγή με το φυσικό υδρογόνο και σήμερα χρησιμοποιείται για να τροφοδοτούνται με ενέργεια καταστήματα και σπίτια, καθώς ένας επιχειρηματίας της περιοχής προσέλαβε μια πετρελαϊκή για να εκμεταλλευθεί το καύσιμο.
Η ανακάλυψη του Πιρονόν και του συνεργάτη του, Φιλίπ ντε Ντονατό, μελών και οι δύο του γαλλικού Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, έχει προκαλέσει αίσθηση στη Γαλλία, η κυβέρνηση της οποίας έχει υποσχεθεί να αναδείξει τη χώρα σε ηγετική δύναμη στο καθαρό υδρογόνο. Υπάρχουν ακόμη ερωτήματα για το εύρημα, όπως το πόσο μεγάλο είναι και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για την εξόρυξη του. Ωστόσο το κοίτασμα προστίθεται στη σειρά στοιχείων που καταδεικνύουν πως το ιερό δισκοπότηρο της καθαρής ενέργειας μπορεί να βρίσκεται στη γη.
Κυβερνήσεις και επιχειρήσεις ανά τον κόσμο στοιχηματίζουν στο υδρογόνο ως τον ακρογωνιαίο λίθο της μάχης κατά της κλιματικής αλλαγής. Έχει ήδη αναδυθεί ολόκληρη βιομηχανία πολλών δισ. δολαρίων υποστηριζόμενη και από επιδοτήσεις και ιδιωτικές επενδύσεις και αφορά την παραγωγή υδρογόνου. Το υδρογόνο είναι το καύσιμο που θεωρητικά θα υποκαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα στις βιομηχανίες, στα φορτηγά, στα πλοία και τα αεροπλάνα και θα καταργήσει ενδεχομένως περίπου τις μισές από τις εκπομπές καυσαερίων.
Το πρόβλημα είναι πως για να παραχθεί υδρογόνο πρέπει να διασπαστεί νερό σε υδρογόνο και οξυγόνο, δηλαδή να χρησιμοποιηθεί ενέργεια. Αν, όμως, εμπλέκονται ορυκτά καύσιμα, τότε η διαδικασία είναι ρυπογόνα, οπότε και το αποτέλεσμα είναι το λεγόμενο γκρι υδρογόνο. Αν πάλι χρησιμοποιηθούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για να παραχθεί το λεγόμενο πράσινο υδρογόνο, η διαδικασία είναι πιο καθαρή αλλά και πιο δαπανηρή.
Τη μεγάλη ανατροπή μπορεί να κάνει το λεγόμενο λευκό υδρογόνο, το φυσικό υδρογόνο δηλαδή που είναι καθαρό. Όπως επισημαίνουν επιστήμονες, είναι η πιθανή πηγή καθαρής ενέργειας την οποία παράγει διαρκώς η γη. Όταν, για παράδειγμα, ζεστό νερό έρχεται σε επαφή με πετρώματα πλούσια σε σίδηρο, τότε σχηματίζονται κοιτάσματα υδρογόνου. Σύμφωνα με την αμερικανική Γεωλογική Επιθεώρηση, ένα μικρό τμήμα μόνο από αυτά τα κοιτάσματα μπορεί να προσφέρει αρκετή καθαρή ενέργεια για εκατοντάδες χρόνια.
«Αν επιβεβαιωθεί η ανακάλυψη, θα είναι πολύ σημαντική και θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνία», τονίζει ο Τζέφρι Ελις, γεωχημικός στην αμερικανική Γεωλογική Επιθεώρηση και διεθνής εμπειρογνώμων για το υδρογόνο. Και προσθέτει πως «υπάρχουν πολλά άλλα μέρη σε όλο τον κόσμο όπου μπορεί να έχουν σχηματιστεί αντίστοιχα κοιτάσματα και οι άνθρωποι τα αναζητούν γιατί πραγματικά θα επηρεάσουν πολύ».
Ένα θέμα είναι, πάντως, το κόστος. Μολονότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη έχουν διαθέσει δισεκατομμύρια για επιδοτήσεις στην ανάπτυξη πράσινου υδρογόνου με την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δεν προβλέπουν κανένα τμήμα αυτών των κονδυλίων για την παραγωγή λευκού υδρογόνου. Αν, πάντως, πάνε όλα στη Γαλλία βάσει του προγράμματος, το επόμενο έτος θα αρχίσουν οι εξορύξεις με προχωρημένες δοκιμές και λήψεις δειγμάτων από βάθος 1,8 χλμ., ώστε να διαπιστωθεί το μέγεθος του κοιτάσματος. Στόχος θα είναι η εξόρυξη φυσικού υδρογόνου το 2027 ή το 2028.
Με πληροφορίες από εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 5/12/2023
