Στις 10 Ιουνίου 2022, η Iva Kolenković Močilac και η Ana Maričić αφού πέρασαν τρεις μέρες στην όμορφη Luleå στη βόρεια Σουηδία, πήραν ένα απογευματινό τρένο με προορισμό την Kiruna, μια πόλη της Σουηδίας που βρίσκεται βορειότερα του αρκτικού κύκλου. Το ταξίδι κράτησε τρεις ώρες, αλλά δεν ήταν κουραστικό, αφού απόλαυσαν το πανέμορφο τοπίο. Όταν έφτασαν στην Kiruna έμειναν έκπληκτες από τη ζωντάνια και τη χαρά της πόλης.
Υπήρχε πολύς κόσμος στους δρόμους, η πόλη ήταν λουσμένη στο φως του ήλιου, που την περίοδο αυτή του χρόνου δεν δύει ποτέ, και γεμάτη με συγκεχυμένες μελωδίες που προέρχονταν από πολλά διερχόμενα αυτοκίνητα που ήταν μάλλον ευχάριστες και καθόλου θορυβώδεις. Το τοπίο της Kiruna κυριαρχείται από δύο βουνά: τη Luossavaara όπου η εξόρυξη σταμάτησε τη δεκαετία του 1960 και την Kiirunavaara, που «κρύβει» το μεγαλύτερο υπόγειο ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος στον κόσμο.
Η Kiruna είναι μια μικρή πόλη με 17.000 κατοίκους, οι περισσότεροι από τους οποίους ζουν στην πόλη για να εργάζονται στο ορυχείο.
Το ορυχείο στην Kiruna
Στην πορεία τους προς το ξενοδοχείο, η Iva και η Ana πέρασαν από ένα από τα εγκαταλελειμμένα οικοδομικά τετράγωνα της πόλης. Τα σιωπηλά κτίρια έρχονταν σε έντονη αντίθεση με την περιβάλλουσα ζωντάνια. Η Iva και η Ana είχαν διαβάσει πριν την επίσκεψή τους ότι το δυτικό τμήμα της πόλης της Kiruna μεταφέρεται περίπου 3 χιλιόμετρα προς τα ανατολικά, λόγω κινδύνου από τις τρέχουσες υπόγειες εργασίες εξόρυξης. Επομένως, τα εγκαταλελειμμένα κτίρια δεν τους προκάλεσαν έκπληξη αλλά ένα μίγμα δυσφορίας και θλίψης.
Πολλά κτίρια πολιτιστικής κληρονομιάς και ξύλινα σπίτια τα οποία επηρρεάζονταν από την εξόρυξη έχουν ήδη μεταφερθεί σε νέα τοποθεσία. Στα άμεσα σχέδια της κοινότητας είναι η μετακίνηση της παλιάς εκκλησίας της πόλης, η οποία είναι ένα από τα μεγαλύτερα ξύλινα κτίρια στη Σουηδία.
Η εκκλησία της Kiruna είναι ένα από τα μεγαλύτερα ξύλινα κτίσματα της Σουηδίας
Μετά από μια νύχτα θαυμασμού στον ήλιο που δεν δύει ποτέ, οι επισκέπτριες είχαν προγραμματίσει μια σύντομη περιήγηση στην πόλη. Παραδόξως το πρωί, μετά την ήρεμη νύχτα, ο καιρός άλλαξε και σχεδόν αμέσως η ηλιόλουστη πόλη σκοτείνιασε και έγινε εξαιρετικά μουντή. Ωστόσο, η δυνατή βροχή που ακολούθησε και η χαμηλή θερμοκρασία που την συνόδευε δεν φάνηκαν να επηρεάζουν τη γοητεία του τοπίου.
Το απόγευμα, η Iva και η Ana ξεκίνησαν για ξενάγηση στο υπόγειο ορυχείο της Kiruna. Το λεωφορείο τις παρέλαβε από το τουριστικό γραφείο της πόλης και τις έφερε 540 μέτρα κάτω από το έδαφος στο Κέντρο Επισκεπτών της εταιρείας LKAB μέσω ενός υπόγειου δρόμου που είναι αρκετά φαρδύς ώστε να μπορούν να διασταυρωθούν ταυτόχρονα δύο μεγάλα οχήματα. Μαζί τους είχαν έμπειρο ξεναγό που είχε αναλάβει να παρέχει αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με το ορυχείο. Στη διαδρομή προς το ορυχείο ο ξεναγός εξήγησε στους επισκέπτες ότι απαγορεύεται η χρήση φλας για φωτογραφίες καθόλη τη διάρκεια της διαδρομής με το λεωφορείο γιατί μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του οδηγού.
Μέσα στο Κέντρο Επισκεπτών της LKAB
Το κύριο επίπεδο του ορυχείου της Kiruna βρίσκεται σε βάθος 1.365m. Το ορυχείο παράγει περίπου 50.000 τόνους σιδηρομεταλλεύματος την ημέρα. Πολλές από τις διαδικασίες είναι εν μέρει ή πλήρως αυτοματοποιημένες. Το ορυχείο έχει αυτή τη στιγμή περίπου 400 εργαζομένους που απασχολούνται σε εργασίες άμεσα συνυφασμένες με την εξόρυξη του σιδηρομεταλλεύματος.
Ενώ η Iva και η Ana βρισκόταν στο Κέντρο Επισκεπτών, ο ξεναγός εξήγησε ότι το σιδηρομετάλλευμα της Kiruna σχηματίστηκε πριν από 1.600 εκατομμύρια χρόνια, ως αποτέλεσμα έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας με την καταβύθιση διαλυμάτων πλούσιων σε σίδηρο σε στρώματα γρανιτοειδούς συενίτη. Το σώμα του μεταλλεύματος στη συνέχεια καλύφθηκε από άλλα ηφαιστειακά και ιζηματογενή πετρώματα και απέκτησε επίσης τη σημερινή του κλίση (50-60°). Το μετάλλευμα αποτελείται από μίγμα μαγνητίτη-απατίτη, με περιεκτικότητα σε σίδηρο που ξεπερνά το 60%. Εντυπωσιακά δείγματα μαγνητίτη και απατίτη εκτίθενται στην καφετέρια του ορυχείου.
Η είσοδος της καφετέριας του ορυχείου της Kiruna
Τον Δεκέμβριο του 2019, η έκθεση της εταιρείας στην οποία ανήκει η εκμετάλλευση ανέφερε ότι το ορυχείο περιείχε 208 εκατομμύρια τόνους αποδεδειγμένων αποθεμάτων και 408 εκατομμύρια τόνους πιθανών αποθεμάτων. Λαμβάνοντας υπόψιν τον τρέχοντα ρυθμό παραγωγής, είναι σαφές ότι η εξαγωγή σιδηρομεταλλεύματος από το ορυχείο της Kiruna αναμένεται να συνεχιστεί απερίσπαστα τις επόμενες δεκαετίες.
Το ορυχείο χωρίζεται σε οκτώ περιοχές παραγωγής, καθεμία από τις οποίες περιλαμβάνει τη δική της ομάδα διαδρόμων μεταφοράς υλικού και συστημάτων εξαερισμού. Ο ξεναγός περιέγραψε τη διαδικασία της εξόρυξης και την πρόοδο των εργασιών εκμετάλλευσης στο ορυχείο, χρησιμοποιώντας βιντεοσκοπημένο υλικό και μια αναπαράσταση της διατομής του ορυχείου.
Μια σχηματική αναπαράσταση του ορυχείου της Kiruna
Χρησιμοποιώντας ένα τηλεκατευθυνόμενο γεωτρύπανο, ανοίγονται τρύπες κατάλληλου σχήματος μέσα στο μετάλλευμα στην οροφή των σηράγγων μεταφοράς. Στη συνέχεια τοποθετούνται εκρηκτικά και γίνεται ανατίναξη (κάθε βράδυ στις 2 π.μ.). Το μετάλλευμα συλλέγεται και μεταφέρεται μέσω τρένων σε μεγάλους θραυστήρες όπου θρυμματίζεται σε κομμάτια μεγέθους περίπου 10cm. Στη συνέχεια, προωθείται στην επιφάνεια με ανελκυστήρες μεταλλευμάτων, τα λεγόμενα skips. Κάθε skip μπορεί να μεταφέρει 40 τόνους μεταλλεύματος με ταχύτητα 60 km/h.
Ανελκυστήρας μεταλλευμάτων
Στο κέντρο επισκεπτών της LKAB μπορεί κάποιος να δει ένα τρισδιάστατο μοντέλο της πόλης της Kiruna και του επιφανειακού τμήματος του ορυχείου. Οι επισκέπτες μπορούν να δουν ποια σημεία της πόλης διατρέχουν κίνδυνο λόγω των ορυχείων. Τους παρουσιάζεται επίσης ένα σχέδιο για τη μετεγκατάσταση ορισμένων συνοικιών σε νέες, πιο ανατολικές τοποθεσίες της πόλης.
Τρισδιάστατη απεικόνιση της πόλης της Kiruna
Η Iva και η Ana ήταν πολύ ενθουσιασμένες που επισκέφτηκαν την Kiruna και το μεγαλύτερο ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος στον κόσμο, παρόλο που η επίσκεψή τους διήρκεσε μόνο για 24 ώρες. Μάλιστα προτείνουν σε όλους μια επίσκεψη στη βόρεια Σουηδία κατά τους καλοκαιρινούς μήνες που ο ήλιος δεν δύει ποτέ. Το μόνο για το οποίο θα ήθελαν να προειδοποιήσουν τους επισκέπτες της Kiruna είναι ότι η ανατίναξη, η οποία πραγματοποιείται στις 2 τα ξημερώματα, προκαλεί δονήσεις του εδάφους παρόμοιες με τους μικροσεισμούς.
Με πληροφορίες από ENGIE Project/ENGIE Magazine