Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προχώρησε στην έγκριση των σχεδίων για τη διασφάλιση της προμήθειας της ΕΕ με κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες την Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου 2023, καθώς οι Βρυξέλλες επιδιώκουν να μειώσουν την εξάρτηση τους από την Κίνα για βασικά ορυκτά, απαραίτητα για την ανάπτυξη πράσινων και ψηφιακών τεχνολογιών.
Οι Βρυξέλλες ανησυχούν ιδιαίτερα για την καθυστέρηση που διαφαίνεται όσον αφορά στη μετάβαση στις καθαρές τεχνολογίες, τομέα που η Κίνα έχει ήδη κάνει σημαντικά βήματα προόδου, λόγω της πρόσβασης της σε φθηνές πρώτες ύλες, ενώ από την άλλη και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διαθέσει δισεκατομμύρια σε επιδοτήσεις για την ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών.
Πρώτες ύλες όπως το κοβάλτιο, το λίθιο και οι σπάνιες γαίες είναι απαραίτητα για καταναλωτικά ηλεκτρονικά είδη -όπως τα smartphone- και η κυριαρχία της Κίνας στην αγορά κρίσιμων πρώτων υλών, της επιτρέπει να πρωτοστατήσει σε κρίσιμους τομείς καθαρών τεχνολογιών, όπως οι μπαταρίες και οι ηλιακοί συλλέκτες.
Το σχέδιο νόμου της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο 2023 και θέτει σημεία αναφοράς για την αύξηση της εγχώριας ικανότητας εξόρυξης, την επεξεργασία και την ανακύκλωση βασικών πρώτων υλών, θέτοντας φιλόδοξους στόχους για κάθε ένα από αυτά τα πεδία. Το κείμενο που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου 2023 πρόσθεσε σε αυτό το σχέδιο ιδιαίτερη έμφαση στα «στρατηγικά έργα» με χώρες εταίρους όπως η Αυστραλία και η Χιλή, που διαθέτουν μεγάλα αποθέματα πρώτων υλών, όπως κοβάλτιο, λίθιο, μαγγάνιο και σπάνιες γαίες.
Η πρόταση του σχεδίου εγκρίθηκε με μεγάλη πλειοψηφία, με 515 ευρωβουλευτές να το υπερψηφίζουν, ενώ 34 τέθηκαν κατά και 28 ήταν απών, αντανακλώντας έναν συμβιβασμό που επιτεύχθηκε την περασμένη εβδομάδα μεταξύ των κύριων πολιτικών ομάδων του Κοινοβουλίου.
Ο Nicola Beer, Γερμανός ευρωβουλευτής που υποστηρίζει το νόμο στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κατά τη διάρκεια συζήτησης στο κοινοβούλιο την Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου 2023, δήλωσε: «Σε ό,τι αφορά στην απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, είμαστε μπροστά στη μεγαλύτερη αλλαγή και μεταμόρφωση των κοινωνιών μας από την εφεύρεση της ατμομηχανής. Βρισκόμαστε σε μία γεωπολιτική θύελλα».
Ο Beer υποστήριξε τη θέση του με το γεγονός ότι η ΕΕ είναι αντιμέτωπη με την παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τους «κινεζικούς περιορισμούς εξαγωγών στο γερμάνιο και το γάλλιο», αναφέροντας επίσης ότι η ΕΕ εξαρτάται κατά 99% από την Κίνα για την προμήθεια σπάνιων γαιών, οι οποίες είναι απαραίτητες σε πολλές τεχνολογίες καθαρής ενέργειας και ψηφιακού μετασχηματισμού. «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να συμβεί αυτό», συμπλήρωσε.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η Κίνα είναι από στρατηγικής άποψης πολύ καλύτερα προετοιμασμένη όσον αφορά στην πράσινη μετάβαση και έχει ένα χρονικό πλεονέκτημα τουλάχιστον 15 ετών όσον αφορά την εξόρυξη και την επεξεργασία κρίσιμων πρώτων υλών που θα τροφοδοτήσουν τη βιομηχανία μηδενικών εκπομπών άνθρακα.
Οι Βρυξέλλες άνοιξαν άλλο ένα μέτωπο στον ανταγωνισμό για καθαρές τεχνολογίες με το Πεκίνο την προηγούμενη εβδομάδα, όταν ανακοίνωσαν έρευνα για τις επιδοτήσεις κινεζικών ηλεκτρικών αυτοκινήτων, υποκύπτοντας στις πιέσεις της Γαλλίας, παρά τις ανησυχίες σε ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, για τα αντίποινα στα οποία πιθανώς θα προχωρήσει η Κίνα. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει την Ένωση στην επιβολή τιμωρητικών δασμών ή χρεώσεων στις κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες και να διακινδυνεύσει έναν εμπορικό πόλεμο με το Πεκίνο.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula Von der Leyen έχει επισημάνει την ανάγκη η Ευρώπη να αναπτύξει τον εγχώριο εξορυκτικό τομέα για να διασφαλίσει την «οικονομική ασφάλεια», μια φράση που χρησιμοποιείται συχνά μετά τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, αφού η Ευρώπη αναγκάστηκε να αναζητήσει νέες πηγές ενέργειας, εκτός του φυσικού αερίου και των ορυκτών πρώτων υλών που προμηθευόνταν από τη Ρωσία.
Τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ έδωσαν το πράσινο φως στο σχέδιο νόμου τον Ιούνιο 2022. Σε επόμενο στάδιο, θα ξεκινήσουν οι συνομιλίες για την προετοιμασία του τελικού νομοσχεδίου μεταξύ του Συμβουλίου της Ευρώπης που εκπροσωπεί τα κράτη - μέλη και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Με πληροφορίες από euractiv.com