Ο κόσμος κινείται προς μια νομικά δεσμευτική συνθήκη για τον τερματισμό της ρύπανσης από τα πλαστικά, καθώς στο Nairobi της Κένυα συζητώνται αυτές τις ημέρες στο πλαίσιο του UN Intergovernmental Negotiating Committee on Plastic Pollution, οι τρόποι μείωσης ειδικά των πλαστικών αποβλήτων που συσσωρεύονται στους ωκεανούς και τα οικοσυστήματα. Τα πλαστικά κατασκευάζονται σε μεγάλο βαθμό από ορυκτά καύσιμα, πράγμα που σημαίνει ότι οι πλούσιες σε πετρέλαιο χώρες έχουν σημαντικά συμφέροντα.
Αξιωματούχοι και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών από 175 χώρες συναντώνται στην έδρα του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ (UNEP) στην πρωτεύουσα της Κένυας για τον τρίτο από τους πέντε γύρους συνομιλιών με στόχο την επίτευξη συμφωνίας μέχρι το τέλος του έτους.
Οι διαπραγματευτές στηρίζονται στο σχέδιο του εγγράφου που συμφωνήθηκε κατά τον τελευταίο γύρο συνομιλιών στο Παρίσι τον Ιούνιο του 2023. Το κυρίαρχο ερώτημα είναι εάν θα περιοριστεί η ποσότητα του πλαστικού που παράγεται ή απλώς θα δοθεί εστίαση στο θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων.
Φόβοι για greenwashing
Για πρώτη φορά πετροχημικές εταιρείες -οι οποίες κατασκευάζουν πλαστικά πολυμερή που χρησιμοποιούνται σε μπουκάλια, περιτυλίγματα τροφίμων, φλιτζάνια φελιζόλ (EPS), σωλήνες αποστράγγισης, ρούχα, απορρυπαντικά, αντικολλητικά μαγειρικά σκεύη και άλλα ανάλογα προϊόντα- συμμετέχουν στις συνομιλίες.
Καθώς οι διαπραγματεύσεις προχωρούν, περιβαλλοντικές οργανώσεις προειδοποιούν τις κυβερνήσεις να μην βάζουν τα συμφέροντα των πετροχημικών εταιρειών πάνω από την υγεία του πλανήτη. Οι χώρες με μεγάλες πετροχημικές βιομηχανίες προτιμούν την εστίαση στην ανακύκλωση και την ασφαλή διάθεση των αποβλήτων, αντί του καθορισμού ανωτάτων ορίων στην παραγωγή νέου πλαστικού.
Υπερασπίζοντας το ρόλο της διογκωμένης πολυστερίνης, μια συμμαχία που αντιπροσωπεύει κατασκευαστές EPS από όλο τον κόσμο, προέτρεψε τους διαπραγματευτές να συμπεριλάβουν την επιστήμη των υλικών και της συσκευασίας στις σχεδιαζόμενες πολιτικές τους.
«Οι φιλόδοξοι στόχοι πρέπει να εξισορροπούνται με την πραγματικότητα των προκλήσεων στην εφαρμογή τους. Η επιστήμη της συσκευασίας και η περιβαλλοντική επιστήμη έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν για να διασφαλίσουν ότι δεν θα έχουμε ως αποτέλεσμα καθαρά αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις», σημείωσε η Global EPS Sustainability Alliance, παρατηρητής στις συνομιλίες.
Κάλεσμα για επείγουσα δράση
Οι οικολογικές ομάδες έχουν προειδοποιήσει ότι εάν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα, τα πλαστικά θα παράγουν ετήσιες εκπομπές ισοδύναμες με 615 εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής από άνθρακα μέχρι το έτος 2050. Από την ανακάλυψη του Great Pacific Garbage Patch το 1997, μιας τεράστιας μάζας πλαστικών αποβλήτων στη μέση του Ειρηνικού Ωκεανού, η πλαστική ρύπανση έχει επιδεινωθεί.
Ο πρόεδρος της Κένυας, William Ruto, έχει περιγράψει τη συνθήκη ως «το πρώτο κομμάτι του ντόμινο» στην αλλαγή που πρέπει να κάνουν οι άνθρωποι στον τρόπο παραγωγής, κατανάλωσης και απόρριψης των πλαστικών. Ο τελικός στόχος της διαπραγματευτικής διαδικασίας των πέντε γύρων είναι η κατάληξη σε μια συμφωνία για την αντιμετώπιση του πλήρους κύκλου ζωής των πλαστικών.
«Αυτό σημαίνει επανεξέταση των πάντων στην εφοδιαστική αλυσίδα, από το πολυμερές μέχρι τη ρύπανση, από το προϊόν μέχρι τη συσκευασία», δήλωσε η εκτελεστική διευθύντρια του UNEP, Inger Andersen. «Πρέπει να χρησιμοποιούμε λιγότερα πρωτογενή υλικά, λιγότερο πλαστικό και καθόλου επιβλαβή χημικά. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι χρησιμοποιούμε, επαναχρησιμοποιούμε και ανακυκλώνουμε τους πόρους πιο αποτελεσματικά. Και ότι απορρίπτουμε με ασφάλεια ότι περισσεύει».
Ο τρίτος γύρος της UN Intergovernmental Negotiating Committee on Plastic Pollution ολοκληρώνεται την Κυριακή 19 Νοεμβρίου 2023.
Με πληροφορίες από rfi.fr