Οι Ευρωπαίοι νομοθέτες και τα κράτη μέλη συμφώνησαν στα μέσα Νοεμβρίου 2023 να απαγορεύσουν τις εξαγωγές πλαστικών αποβλήτων σε χώρες εκτός του ΟΟΣΑ από τα μέσα του 2026. Ο προτεινόμενος κανονισμός αναμένει επίσημη έγκριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο πριν τεθεί σε ισχύ.
Η συμφωνία επιτεύχθηκε καθώς αντιπρόσωποι από όλο τον κόσμο συνεδρίαζαν στο Nairobi της Κένυας κατά τα διάρκεια του INC-3 του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ για τη σύναψη μια παγκόσμιας συνθήκης για την πλαστική ρύπανση.
«Η ΕΕ θα αναλάβει επιτέλους την ευθύνη για τα πλαστικά απόβλητα που παράγει. απαγορεύοντας τις εξαγωγές σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ», δήλωσε η Pernille Weiss, Δανή βουλευτής της κεντροδεξιάς Ομάδας του ΕΛΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που ήταν επικεφαλής της πρότασης. «Για άλλη μια φορά, ακολουθούμε το όραμα μας ότι τα απόβλητα είναι ένας πόρος όταν διαχειρίζονται σωστά, αλλά δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να βλάπτουν το περιβάλλον ή την ανθρώπινη υγεία».
Ο κανονισμός, ο οποίος πρέπει να εγκριθεί επίσημα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο πριν τεθεί σε ισχύ, θέτει αυστηρότερους ελέγχους στις εξαγωγές πλαστικών αποβλήτων σε εύπορες χώρες και σταματά εξ ολοκλήρου τις εξαγωγές σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ. Μετά από πέντε χρόνια, οι χώρες που στη συνέχεια επιθυμούν να εισάγουν πλαστικά απόβλητα από την ΕΕ, μπορούν να ζητήσουν από την Επιτροπή να άρει την απαγόρευση για αυτές, εάν αποδείξουν ότι θα τα διαχειριστούν με ορθό τρόπο.
Τα περισσότερα πλαστικά που απορρίπτονται στην Ευρώπη οδηγούνται προς καύση και λιγότερα από το ένα τρίτο ανακυκλώνονται. Διάφορες περιβαλλοντικές ομάδες έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι ορισμένα πλαστικά απόβλητα που αποστέλλονται στο εξωτερικό για ανακύκλωση, καταλήγουν σε χωματερές και υδάτινους όγκους.
Η Lauren Weir, ακτιβίστρια από την Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Έρευνας, δήλωσε: «Αν και πρόκειται για βελτίωση της τρέχουσας κατάστασης, οι αποδείξεις σχετικά με τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και της αναγκαιότητας για πλήρη απαγόρευση των πλαστικών αποβλήτων, είναι σαφείς. Αυτό είναι ένα μήνυμα ότι η ΕΕ αρχίζει επιτέλους να αναλαμβάνει την ευθύνη για το ρόλο της στην παγκόσμια προσπάθεια για μείωση της πλαστικής ρύπανσης».
Ο νέος κανονισμός αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για ορισμένες μορφές μη πλαστικών αποβλήτων να εξακολουθούν να αποστέλλονται σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ, εάν πληρούν ορισμένα κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια. Ο κανονισμός θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε αύξηση των αποβλήτων που αποστέλλονται σε χώρες του ΟΟΣΑ, όπως η Τουρκία.
Ο Sedat Gündoğdu, ερευνητής μικροπλαστικών στο Πανεπιστήμιο Çukurova στην Τουρκία, δήλωσε: «Η απαγόρευση των εξαγωγών πλαστικών αποβλήτων σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ είναι μια σημαντική απόφαση. Ωστόσο, είναι απογοητευτικό να μην βλέπουμε μια πλήρη απαγόρευση των εξαγωγών -ούτε καν απαγόρευση για επικίνδυνα και μεικτά πλαστικά απόβλητα- στην Τουρκία, η οποία είναι και ο μεγαλύτερος εισαγωγέας πλαστικών αποβλήτων από την ΕΕ και μέλος του ΟΟΣΑ. Γνωρίζουμε από παλαιότερες πρακτικές ότι οι μερικές απαγορεύσεις και οι αναποτελεσματικοί έλεγχοι, δεν εμποδίζουν την παράνομη κυκλοφορία πλαστικών αποβλήτων».
Με πληροφορίες από theguardian.com