ΕΑΓΜΕ: Υπέβαλλε το Εθνικό Πρόγραμμα Ερευνών ΚΟΠΥ στην DG Grow

Μέσα από μία διεπιστημονική προσέγγιση που περιλαμβάνει γεωλογική και γεωφυσική έρευνα, γεωτρήσεις, δειγματοληψίες, ορυκτολογικές και γεωχημικές αναλύσεις, τεχνικοοικονομικές αξιολογήσεις κ.ά., το έργο φιλοδοξεί να δημιουργήσει ισχυρές επιστημονικές και τεχνολογικές βάσεις για την ορθολογική αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της χώρας, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην περιφερειακή ανάπτυξη και στην ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας και της Ευρώπης προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον.

Αξίζει να σημειωθεί πως έχει θεσπιστεί το Συμβούλιο (CRM Board), μέλη του οποίου είναι εκπρόσωποι όλων των κρατών-μελών, και το οποίο έχει την ευθύνη, μεταξύ άλλων, συγκρότησης μόνιμων ή/και προσωρινών υποομάδων προκειμένου να επιλαμβάνονται συγκεκριμένων ζητημάτων και καθηκόντων, σύμφωνα με τα επιμέρους εθνικά προγράμματα για τις ΚΟΠΥ.

Το Εθνικό Πρόγραμμα Ερευνών Κρίσιμων Ορυκτών Πρώτων Υλών συνιστά τη δομική βάση και το επιχειρησιακό πλαίσιο του έργου που υλοποιείται από την ΕΑΓΜΕ με τίτλο: «Δράσεις Έρευνας & Αξιοποίησης Κρίσιμων Ορυκτών Πρώτων Υλών για τη στήριξη της Πράσινης Συμφωνίας/Ανάπτυξης και την Εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας – ΚΟΠΥ» και εντάσσεται στο πλαίσιο του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/1252 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για την εξασφάλιση ασφαλούς και βιώσιμου εφοδιασμού με κρίσιμες πρώτες ύλες (Critical Raw Materials Act).

Το Πρόγραμμα εντάσσεται στη γενικότερη ευρωπαϊκή και εθνική στρατηγική για την ενίσχυση της αυτάρκειας και της ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον κρίσιμο τομέα των Ορυκτών Πρώτων Υλών. Με έμφαση στις Κρίσιμες και Στρατηγικές Ορυκτές Πρώτες Ύλες, το έργο ΚΟΠΥ ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της Κυκλικής Οικονομίας, με επίκεντρο την αξιολόγηση, αξιοποίηση και βιώσιμη διαχείριση των εθνικών ορυκτών πόρων.

Συνοπτικά, οι βασικοί στόχοι του έργου Εθνικού Προγράμματος Ερευνών Κρίσιμων Ορυκτών Πρώτων Υλών ορίζονται ως εξής:

• Επαναξιολόγηση και υπολογισμός των αποθεμάτων των εξηρημένων υπέρ του Δημοσίου Μεταλλευτικών Χώρων, υπό το πρίσμα των Κρίσιμων Ορυκτών Πρώτων Υλών
• Στοχευμένη έρευνα Κρίσιμων Ορυκτών Πρώτων Υλών, με σκοπό την προετοιμασία διενέργειας διεθνών διαγωνισμών από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με στόχο την ορθολογική αξιοποίηση και αειφόρο διαχείριση τους
• Αξιολόγηση εξορυκτικών αποβλήτων ανενεργών Δημοσίων Μεταλλείων και την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων, στο πλαίσιο μελετών σκοπιμότητας για την ενσωμάτωση τους στην κυκλική οικονομία
• Οικονομοτεχνική επαναξιολόγηση επιλεγμένων κοιτασμάτων, για την ανάδειξη βιώσιμων προοπτικών αξιοποίησης, με σεβασμό στο περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες. 

Όπως επισημαίνουν στελέχη του κλάδου, σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον αυξανόμενου ανταγωνισμού για τους φυσικούς πόρους, το πρόγραμμα δεν αποτελεί μόνο ένα εργαλείο γεωλογικής έρευνας, αλλά και μια εθνική στρατηγική επιλογή, που στοχεύει στη θωράκιση του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, τη στήριξη της περιφερειακής ανάπτυξης και την ενεργή συμμετοχή της Ελλάδας στη νέα ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική.

Η ελληνική μεταλλευτική βιομηχανία στο σύνολο της μέχρι το 2030 θα χρειαστεί επενδύσεις ύψους 2,7 δισ. ευρώ. Σε αυτές περιλαμβάνονται επενδύσεις για τη βιωσιμότητα του κλάδου, την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών στην υπόγεια εξόρυξη με συστήματα ενέργειας, επικοινωνίας, επενδύσεις για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία. Για τον ελληνικό εξορυκτικό κλάδο, η ανταγωνιστικότητα, η διατήρηση κοινωνικής άδειας λειτουργίας, προσέλκυση και ανάπτυξη ταλέντων, εντοπισμός πόρων και αποθεμάτων και η προσαρμογή στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι πρωταρχικής σημασίας».

Οι επιμέρους θεματικές δράσεις περιλαμβάνουν:

• Αξιολόγηση επιλεγμένων Κρίσιμων και Στρατηγικών Ορυκτών Πρώτων Υλών σε Δημόσιους Μεταλλευτικούς Χώρους για τη στήριξη της Πράσινης Συμφωνίας/ Ανάπτυξης
• Έρευνα και Αξιολόγηση επιλεγμένων εμφανίσεων κρίσιμων πρώτων υλών (CRMs) και Σπανίων Γαιών σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας
• Μελέτη καταγραφής και αξιολόγησης εξορυκτικών απορριμμάτων πετρωμάτων και άλλων ρευμάτων αποβλήτων στο πλαίσιο της Κυκλικής Οικονομίας
• Τεχνολογική διερεύνηση δημιουργίας ειδικών υλικών με μεγάλη προστιθέμενη αξία
• Οικονομοτεχνική επαναξιολόγηση για τη βιώσιμη αξιοποίηση του αποθεματικού δυναμικού επιλεγμένων κοιτασμάτων (προσχωματικός χρυσός, γραφίτης). 

Ο Γενικός Διευθυντής της ΕΑΓΜΕ Διονύσιος Γκούτης ανέφερε σχετικά: «Η ενεργειακή μετάβαση ξεκινά και τελειώνει με την αξιοποίηση των κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών. Το Εθνικό Πρόγραμμα Ερευνών Κρίσιμων Ορυκτών Πρώτων Υλών, που συντάξαμε και υποβάλαμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαμορφώνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο δράσης για την αξιολόγηση, ανάδειξη και αξιοποίηση του εγχώριου δυναμικού σε κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες.

«Η υλοποίηση του από την ΕΑΓΜΕ ενισχύει την εθνική ικανότητα γεωεπιστημονικής έρευνας και τεκμηρίωσης, εναρμονίζεται με τους ευρωπαϊκούς στόχους για στρατηγική αυτονομία και συνιστά καταλύτη για την ανάπτυξη μίας νέας μεταλλευτικής πολιτικής, προσανατολισμένης στη βιωσιμότητα, την καινοτομία και τη γεωοικονομική σταθερότητα.

«Σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον αυξανόμενου ανταγωνισμού για τους φυσικούς πόρους, το Εθνικό Πρόγραμμα Ερευνών Κρίσιμων Ορυκτών Πρώτων Υλών δεν αποτελεί μόνο ένα εργαλείο γεωλογικής έρευνας, αλλά και μια εθνική στρατηγική επιλογή, που στοχεύει στη θωράκιση του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, τη στήριξη της περιφερειακής ανάπτυξης και την ενεργή συμμετοχή της Ελλάδας στη νέα ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική.

«Η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών και το επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό της συνεχίζουν να επιτελούν έργο ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα, συμβάλλοντας στην προστασία του περιβάλλοντος και την ορθολογική διαχείριση των ορυκτών πόρων της χώρας».