Θα αντιμετωπίσει η Γερμανία έλλειψη σπάνιων γαιών;

Disclaimer: Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος διαδικτυακού τόπου με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς αναφορά στο RAWMATHUB.GR (με ενεργό link) ή χωρίς την προηγούμενη γραπτή άδεια του RAWMATHUB.GR. 

Οι πρώτες ύλες μεγάλης ζήτησης στη σύγχρονη εποχή περιλαμβάνουν ορυκτά και μέταλλα όπως το λίθιο, ο χαλκός και τα στοιχεία σπάνιων γαιών (κυρίως σκάνδιο, δημήτριο, τέρβιο και θούλιο). Παρά το όνομα τους, οι σπάνιες γαίες δεν είναι τόσο σπάνιες. Η πιο σπάνια - το θούλιο - είναι πιο κοινή από το χρυσό, αλλά σπάνια βρίσκεται σε ποσότητες που κάνουν την εξόρυξη οικονομικά βιώσιμη.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το Μάρτιο του 2024 από την ομάδα IW Consult του Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου και την Fraunhofer Systems and Innovation Research (ISI), μελέτησε τις εισαγωγές αυτών των σπάνιων γαιών στη Γερμανία, μαζί με το χαλκό και το λίθιο, για να εκτιμηθεί η σημασία τους για την γερμανική οικονομία.

Η μελέτη διαπίστωσε ότι σχεδόν το ένα τρίτο της προστιθέμενης αξίας στο μεταποιητικό τομέα της Γερμανίας εξαρτάται από την παραγωγή προϊόντων που περιέχουν χαλκό. Επιπροσθέτως, το ένα δέκατο προέρχεται από την παραγωγή προϊόντων που περιέχουν λίθιο και περισσότερο από το ένα πέμπτο από προϊόντα που περιέχουν σπάνιες γαίες.

Οι συντάκτες της έκθεσης σημείωσαν πως οι κατασκευαστές αυτοκινήτων και οι προμηθευτές τους εξαρτώνται ιδιαίτερα από αυτές τις πρώτες ύλες, όπως συμβαίνει και με τους παραγωγούς ηλεκτρικών, ηλεκτρονικών και οπτικών ειδών.

Επί του παρόντος, η αγορά των σπάνιων γαιών κυριαρχείται από λίγους μόνο προμηθευτές. Τα μεγαλύτερα κοιτάσματα σπάνιων γαιών βρίσκονται στην Κίνα. Τα κοιτάσματα στη Γροιλανδία, τον Καναδά και τη Σουηδία δεν έχουν ακόμη διερευνηθεί επαρκώς και επομένως δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν.

Σχεδόν το ένα τρίτο των εισαγωγών λιθίου της Γερμανίας και το 19% των εισαγωγών χαλκού και σπάνιων γαιών θεωρείται ότι προέρχονται από πηγές που ενέχουν κίνδυνο όσον αφορά στη σταθερότητα των εισαγόμενων ποσοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας. Για το λίθιο και τις σπάνιες γαίες, οι τρεις μεγαλύτεροι προμηθευτές έχουν μερίδιο αγοράς άνω του 80%.

Ιδιαίτερα σημαντικές για τη Γερμανία είναι οι εισαγωγές χαλκού από τη Ρωσία και ανθρακικού λιθίου από τη Χιλή. Το 72% των εισαγωγών λιθίου της Γερμανίας προέρχεται από τη χώρα της Νότιας Αμερικής.

Η έκθεση διαπίστωσε ότι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης μπορεί να αναμένει ότι θα έχει υψηλό βαθμό εξάρτησης από την Κίνα όσον αφορά στις σπάνιες γαίες για μεγάλο χρονικό διάστημα.

«Η εξάρτηση από πολλές μη ενεργειακές πρώτες ύλες από την Κίνα είναι μεγαλύτερη από την εξάρτηση μας από το φυσικό αέριο της Ρωσίας», δήλωσε ο Matthias Wachter, επικεφαλής τμήματος στην Ομοσπονδία Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI). Ο Wachter σημείωσε πώς η εισαγωγή ακατέργαστων και επεξεργασμένων ορυκτών πρώτων υλών συνδέεται με «το υψηλότερο επίπεδο κινδύνου».

Ο κίνδυνος δεν είναι τόσο η φυσική διαθεσιμότητα των πρώτων υλών, αλλά η συγκέντρωση τους στην Κίνα όσον αφορά στην εξόρυξη και επεξεργασία τους. Το γεγονός αυτό καθιστά την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας ευάλωτη καθώς η Κίνα έχει ήδη θεσπίσει ελέγχους εξαγωγών σε ορισμένα στοιχεία σπάνιων γαιών.

Ο Cornelius Bähr, ανώτερος σύμβουλος στο Γερμανικό Οικονομικό Ινστιτούτο (IW Köln) σημείωσε μια αναμενόμενη αύξηση της ζήτησης για αυτούς τους τύπους πρώτων υλών, συμπεριλαμβανομένου του λιθίου για την παραγωγή μπαταριών. «Ένας άλλος παράγοντας κινδύνου είναι η υψηλή συγκέντρωση της εφοδιαστικής αλυσίδας σε μεμονωμένες χώρες, ιδιαίτερα στην περίπτωση που αυτές έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν εμπορικούς περιορισμούς για στρατηγικούς λόγους, όπως συμβαίνει με την Κίνα στην περίπτωση του γαλλίου, του γερμανίου και του γραφίτη», είπε ο Bähr.

Ο Bähr επισημαίνει επίσης τους πολιτικούς κινδύνους, κυρίως τις εμπορικές διαμάχες μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ και ΕΕ, οι οποίες οδήγησαν σε αμοιβαίους περιορισμούς στις εισαγωγές ή τουλάχιστον στην απειλή περιορισμών.

«Η ασφάλεια εφοδιασμού με πρώτες ύλες απαιτεί τον έλεγχο ολόκληρης της εφοδιαστικής αλυσίδας, από την εξόρυξη έως τα εισαγόμενα ενδιάμεσα προϊόντα», προειδοποίησε ο Fritzi Köhler-Geib, επικεφαλής οικονομολόγος στην KfW, την ομοσπονδιακή τράπεζα που ανέθεσε τη μελέτη. «Μια ανθεκτική εφοδιαστική αλυσίδα πρώτων υλών αρχικά συνεπάγεται κόστος, αλλά τελικά αποτελεί προϋπόθεση για την υλοποίηση του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού».

Ο Wachter σημείωσε ότι η μείωση της εξάρτησης από τους κυρίαρχους παραγωγούς και η οικοδόμηση μεγαλύτερης ανθεκτικότητας στις εφοδιαστικές αλυσίδες «δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη». Είπε ότι η διαφοροποίηση των πηγών προσφοράς είναι απαραίτητη, παράλληλα με την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής. Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, η Γερμανία είναι πολύ πλούσια σε ορισμένες πρώτες ύλες.

Ο Bähr, εν τω μεταξύ, ζήτησε από τη Γερμανία «να προχωρήσει σε διεύρυνση των πηγών προμήθειας, να αντικαταστήσει κρίσιμες πρώτες ύλες με νέα υλικά, να επεκτείνει τους δικούς της πόρους και να ενισχύσει την ανακύκλωση».

Ο Wachter ζητά μια ευρύτερη τοποθέτηση της γερμανικής οικονομίας, δηλώνοντας ότι «η έλλειψη διαφοροποίησης πηγών εφοδιασμού θέτει σε κίνδυνο τη γερμανική ασφάλεια εφοδιασμού με κρίσιμες πρώτες ύλες».

Προειδοποίησε ότι η βιομηχανική οικονομία της Γερμανίας θα κινδύνευε «μαζικά» εάν χάσει την πρόσβαση σε αυτούς τους τύπους πρώτων υλών και ότι οι φιλοδοξίες της χώρας για το κλίμα θα πληγούν επίσης. «Χωρίς πρόσβαση σε πρώτες ύλες, υπάρχει ο κίνδυνος να μην μπορεί να πραγματοποιηθεί βιομηχανική παραγωγή εδώ».

Ένα παράδειγμα που έδωσε ήταν η πιθανή έλλειψη πρόσβασης στο λίθιο, κάτι που είπε ότι θα σήμαινε ότι η παραγωγή μπαταριών δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στη Γερμανία. «Και κατά συνέπεια, δε θα μπορούσαν να κατασκευαστούν ηλεκτρικά αυτοκίνητα και εξαιτίας αυτού, η δημιουργία βιομηχανικής αξίας και οι θέσεις εργασίας θα χαθούν», δήλωσε ο Bähr.

Με πληροφορίες από dw.com

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ RAWMATHUB.GR