Blockchain και έξυπνες πόλεις: Ένας δρόμος προς τη βιωσιμότητα

Disclaimer: Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος διαδικτυακού τόπου με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς αναφορά στο RAWMATHUB.GR (με ενεργό link) ή χωρίς την προηγούμενη γραπτή άδεια του RAWMATHUB.GR. 

Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στις σύγχρονες πόλεις, αναδύονται νέες ιδέες και νέα οικοσυστήματα που φέρνουν βελτιώσεις στον τρόπο ζωής των πολιτών με τη βοήθεια της τεχνολογίας. 

Μία από τις πολλά υποσχόμενες τεχνολογίες που θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των έξυπνων πόλεων είναι η τεχνολογία blockchain. Το blockchain μπορεί να βοηθήσει στην αναμόρφωση των αστικών οικοσυστημάτων με πιο ανθεκτικούς και βιώσιμους τρόπους, παρέχοντας διαφάνεια, αποτελεσματικότητα και αποκεντρωμένη διακυβέρνηση.

Στη βάση του, το blockchain είναι μια αποκεντρωμένη, κατανεμημένη τεχνολογία καθολικού (distributed ledger) που καταγράφει με ασφάλεια τις συναλλαγές σε έναν αριθμό υπολογιστών. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές βάσεις δεδομένων, το blockchain είναι αμετάβλητο. Μόλις καταγραφούν οι πληροφορίες, δεν μπορούν να τροποποιηθούν αναδρομικά χωρίς την αλλαγή όλων των επόμενων μπλοκ (πληροφοριών) και την απόκτηση συναίνεσης από όλους τους εμπλεκόμενους. Αυτό το ειδικό χαρακτηριστικό του blockchain διασφαλίζει τη διαφάνεια, την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη μεταξύ των εμπλεκομένων.

Αν και το blockchain απέκτησε αρχικά φήμη στον κόσμο των κρυπτονομισμάτων, όπως το bitcoin, οι εφαρμογές του ξεπερνούν το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η πλήρης δυναμική του blockchain αξιοποιείται σταδιακά σε τομείς όπως η διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας, η υγειονομική περίθαλψη και η ενέργεια.

Σύμφωνα με την Custom Market Insights (CMI), το μέγεθος της αγοράς τεχνολογιών blockchain ανερχόταν σύμφωνα με εκτιμήσεις σε 4,8 δισ. δολάρια ΗΠΑ το 2021 και προβλέπεται να φτάσει περίπου τα 69 δισ. δολάρια ΗΠΑ έως το 2030, με σημαντικές επενδύσεις να υλοποιούνται σε διαφορετικούς κλάδους.

Όσον αφορά στις έξυπνες πόλεις, η τεχνολογία blockchain έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει στη διαχείριση πόρων, στη βελτιωμένη παροχή υπηρεσιών και στην ενίσχυση της βιωσιμότητας.

Το International Institute for Management Development (IMD) έχει αναπτύξει έναν δείκτη που ονομάζεται Δείκτης Έξυπνης Πόλης (Smart City Index, SCI), ο οποίος συγκεντρώνει δεδομένα από διάφορους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς τομείς για να μετρήσει το επίπεδο ευφυΐας μιας πόλης. 

Στη συνέχεια παρατίθενται παραδείγματα πόλεων που παρακολουθούνται από τον εν λόγω δείκτη.

Dubai, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

Ως μέρος των πρωτοβουλιών ψηφιακού μετασχηματισμού της πόλης, το Dubai στοχεύει να γίνει η πρώτη πόλη στον κόσμο που υποστηρίζεται από την τεχνολογία blockchain μέσω της πρωτοβουλίας Dubai Blockchain Strategy. Η κυβέρνηση ηγείται της πρωτοβουλίας από το 2016 χάρη σε μια συνεργασία μεταξύ του Smart Dubai Office και του Dubai Future Foundation. Με στόχο την καινοτομία στον τρόπο με τον οποίο παρέχονται οι κυβερνητικές υπηρεσίες, αυτή η στρατηγική επιδιώκει να ενσωματώσει το blockchain στους περισσότερους τομείς της πόλης.

Μία από τις βασικές περιπτώσεις χρήσης αυτής της στρατηγικής είναι το σύστημα πράσινης φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων που βασίζεται στο blockchain. Το σύστημα λανσαρίστηκε το 2020 από την Αρχή Ηλεκτρισμού και Ύδρευσης του Dubai (DEWA). Ως συνδυασμός των στόχων του Dubai Blockchain Strategy Dubai και της Στρατηγικής για την Πράσινη Κινητικότητα του Dubai, αυτή η πρωτοβουλία μειώνει τις εκπομπές άνθρακα, ενώ ενισχύει τη βιωσιμότητα της πόλης.

Χρησιμοποιεί τεχνολογία blockchain για τη διευκόλυνση των ασφαλών συναλλαγών, καθώς και για την ανταλλαγή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο μεταξύ χρηστών ηλεκτρικών οχημάτων και σταθμών φόρτισης, με στόχο τη μαζική υιοθέτηση ενός ενοποιημένου και ασφαλούς δικτύου ηλεκτρικών οχημάτων εντός της πόλης.

Για να τονιστεί η βελτιστοποίηση κόστους που επιφέρει η στρατηγική blockchain για την πόλη, οι κυβερνητικές εκτιμήσεις για την αποτελεσματικότητα υποδηλώνουν ότι η επίτευξη συναλλαγών χωρίς τη διακίνηση εγγράφων, θα μπορούσε να εξοικονομήσει τουλάχιστον 1,5 δισ. δολάρια ΗΠΑ ετησίως από την επεξεργασία εγγράφων, το ισοδύναμο του κόστους κατασκευής ενός Burj Khalifa.

Αυτή η στρατηγική στοχεύει να τοποθετήσει το Dubai ως μία από τις πιο έξυπνες πόλεις στον κόσμο, ανοίγοντας νέες οικονομικές ευκαιρίες για νεοφυείς και υφιστάμενες επιχειρήσεις.

Helsinki, Φινλανδία

Η πόλη του Helsinki έχει επίσης αναλάβει πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη της τεχνολογίας blockchain και την αξιοποίηση της χρήσης της για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος διαχείρισης αποβλήτων. Το 2022, η πόλη ανακοίνωσε μια συνεργασία για τη διερεύνηση λύσεων που βασίζονται στην τεχνολογία blockchain, με στόχο την επίλυση των προκλήσεων της κυκλικής οικονομίας που σχετίζονται με την ιχνηλασιμότητα και τη διαφάνεια της εφοδιαστικής αλυσίδας ως μέρος της δράσης του Helsinki ενάντια στην κλιματική αλλαγή.

Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η ευθύνη των εταιρειών και των ατόμων που εμπλέκονται στη διάθεση των αποβλήτων και στη διαδικασία ανακύκλωσης. Η παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο της διάθεσης των αποβλήτων και οι προσπάθειες ανακύκλωσης αναμένεται να διευκολύνουν την ενσωμάτωση της συμμετοχής των πολιτών.

Εκτός από τις τοπικές πρωτοβουλίες στο Helsinki, υπάρχει το έργο Cross-Border Dimensions of Disruptive Information Technologies (CroBoDDIT)  το οποίο αποτελεί συνεργασία μεταξύ του Helsinki και της Αγίας Πετρούπολης και στοχεύει στον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης στερεών αποβλήτων χρησιμοποιώντας ψηφιακές λύσεις, όπως το IoT, τα μεγάλα δεδομένα και το blockchain.

Μεταξύ 2020 και 2022, με προϋπολογισμό περίπου 868.000 $ ΗΠΑ, η πρωτοβουλία συνέβαλε θετικά στη διασυνοριακή συνεργασία για το κλίμα και την περιβαλλοντική ανάπτυξη, ικανοποιώντας με επιτυχία τους σχετικούς στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Los Angeles, Ηνωμένες Πολιτείες

Το Los Angeles σχεδιάζει επίσης να αξιοποιήσει την τεχνολογία blockchain για την επίτευξη αστικής βιωσιμότητας. Το 2020, η πόλη ανακοίνωσε ότι συμμετείχε σε ένα έργο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, υποστηριζόμενο από τεχνολογίες blockchain, που είχε λάβει πολιτειακή επιχορήγηση ύψους 9 εκατ. δολαρίων.

Το έργο περιλαμβάνει ένα έξυπνο κοινοτικό σύστημα παραγωγής και αποθήκευσης ηλιακής ενέργειας, έναν κόμβο μικροδικτύου που παρέχει καθαρή εφεδρική ισχύ και μια εικονική μονάδα παραγωγής ενέργειας που συνδυάζει ηλιακή ενέργεια με αποθήκευση μέσω μπαταριών σε 50 κατοικίες. Ο στόχος ήταν η παροχή λύσεων ανανεώσιμης ενέργειας τοπικής παραγωγής σε μια μειονεκτούσα κοινότητα της περιοχής.

Αυτή η πρωτοβουλία είναι μέρος της στρατηγικής Sustainable City pLAn του 2015, η οποία φιλοδοξεί να καταστήσει το Los Angeles ενεργειακά πιο αποδοτικό, ενισχύοντας το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και  αποτρέποντας διακοπές ρεύματος, σε μια προσπάθεια μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η πόλη εργάζεται για την επέκταση του έργου blockchain παράλληλα με άλλα βιώσιμα έργα σε διάφορες περιοχές της πόλης ως μέρος των στόχων της για απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα έως το 2050.

Παρά τις δυνατότητες, υπάρχουν αρκετές προκλήσεις στην υιοθέτηση του blockchain στις έξυπνες πόλεις. 

Πρώτον, υπάρχουν προβλήματα επεκτασιμότητας. Τα δίκτυα blockchain, από τη σχεδίαση τους, είναι αργά και καταναλώνουν ενέργεια, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά την απόδοση τους για αστικές εφαρμογές μεγάλης κλίμακας. Για την υπέρβαση αυτής της πρόκλησης, έχουν αναπτυχθεί αρκετές λύσεις, συμπεριλαμβανομένων Layer 2 πρωτοκόλλων, διαμοιρασμού και υβριδικών μοντέλων blockchain, καθώς και νέες προσεγγίσεις που επιτρέπουν ταχύτερες συναλλαγές ενώ καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια. Επεκτάσιμες λύσεις για τέτοιες τεχνολογίες έχουν πρόσφατα εξεταστεί στο Dubai.

Η επεκτασιμότητα, ωστόσο, δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Μια άλλη πρόκληση αφορά το ρυθμιστικό πλαίσιο. Οι περισσότερες χώρες χαρακτηρίζονται από την έλλειψη τυποποιημένου νομικού πλαισίου για την υιοθέτηση τεχνολογιών blockchain, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη διασφάλιση συμμόρφωσης. Ωστόσο, χώρες όπως η Εσθονία, έχουν καταφέρει την ενσωμάτωση τεχνολογιών blockchain σε ορισμένες δημόσιες υπηρεσίες, ιδίως στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, όπου η κυβέρνηση έχει θεσπίσει σαφή νομικά πλαίσια.

Η ευαισθητοποίηση του κοινού και η εμπιστοσύνη στην τεχνολογία blockchain είναι ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Μια έρευνα του 2024 από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι περίπου το 81,4% του ενήλικου πληθυσμού δεν είχε ακούσει ποτέ για το blockchain.

Είτε πρόκειται για άτομα που δεν γνωρίζουν ή απλώς για άτομα που δεν πιστεύουν στις δυνατότητες του blockchain, χωρίς δημόσια υποστήριξη, αυτή η τεχνολογία δε θα φτάσει ποτέ τη δημοφιλία του διαδικτύου.

Αυτό το ζήτημα θα μπορούσε να ξεπεραστεί μέσω εκπαιδευτικών στρατηγικών και εκστρατειών ευαισθητοποίησης, καθώς και με την προσφορά βελτιωμένων υπηρεσιών που βασίζονται σε blockchain, σε τομείς όπου θα υπάρχει μεγαλύτερη χρησιμότητα και μεγαλύτερη πρόσβαση από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.

Το μέλλον των πόλεων που θα βασίζονται σε τεχνολογίες blockchain υπόσχεται πρόοδο όσον αφορά στη διαφάνεια, στην αποτελεσματικότητα και στη βιωσιμότητα. Ενώ οι πόλεις σε όλο τον κόσμο εξακολουθούν να βρίσκουν λύσεις ενάντια στις περιβαλλοντικές προκλήσεις, το blockchain τους παρέχει μια ισχυρή λύση, εξομαλύνοντας τη διαχείριση δεδομένων και βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα της χρήσης πόρων.

Επιπλέον, το blockchain, εγγενώς αποκεντρωμένο, ενισχύει όλες τις πτυχές της λογοδοσίας και της εμπιστοσύνης στις δημόσιες υπηρεσίες, καθιστώντας τις πιο βιώσιμες. Σύμφωνα με μελέτη του 2020 από την PwC, το blockchain μπορεί να αυξήσει το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 1,76 τρισ. δολάρια ΗΠΑ έως το 2030. Οι κυριότεροι τομείς στους οποίους θα γίνει αισθητός αυτός ο αντίκτυπος περιλαμβάνουν την ενέργεια και τις εφοδιαστικές αλυσίδες.

Καθώς οι πόλεις συνεχίζουν να καινοτομούν, η ενσωμάτωση του blockchain είναι ένα σημαντικό βήμα για να γίνουν πιο έξυπνες, πιο αποτελεσματικές και πραγματικά περιβαλλοντικά υπεύθυνες.

Με πληροφορίες από earth.org

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ RAWMATHUB.GR