Οι ψηφιακές πλατφόρμες στην υπηρεσία της κυκλικής οικονομίας

Disclaimer: Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος διαδικτυακού τόπου με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς αναφορά στο RAWMATHUB.GR (με ενεργό link) ή χωρίς την προηγούμενη γραπτή άδεια του RAWMATHUB.GR. 

Η επόμενη φάση μπορεί να είναι οι ψηφιακές πλατφόρμες που υποστηρίζουν την κυκλική οικονομία, η οποία βασίζεται στην επαναχρησιμοποίηση πρώτων υλών και τελικών προϊόντων, συνδέοντας τους καταναλωτές με τις επιχειρήσεις και μεταξύ τους για την επαναχρησιμοποίηση, την επισκευή, τη επεξεργασία ή την ανακύκλωση αγαθών.

«Όταν πρόκειται για το μέλλον των ψηφιακών πλατφορμών, μία από τις μεγάλες δυνάμεις πίσω από αυτό το μέλλον είναι η αυξανόμενη ανησυχία για τη βιωσιμότητα και την κλιματική αλλαγή. Οι καύσωνες, οι πυρκαγιές και κάθε είδους άλλα φαινόμενα που συμβαίνουν στον κόσμο, αυξάνουν αυτή την ανησυχία. Υπάρχει μια ευκαιρία οι πλατφόρμες να είναι οι ισχυροί κινητήριοι μοχλοί για την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας και όχι μόνο της γραμμικής οικονομίας, όπως συμβαίνει μέχρι τώρα», δήλωσε ο Peter Evans, επικεφαλής στρατηγικής της McFadyen Digital. 

Μιλώντας στη σύνοδο 2023 MIT Platform Strategy Summit, ο Evans παρείχε συγκεκριμένα επιχειρήματα γιατί οι ψηφιακές πλατφόρμες είναι κατάλληλες για την κυκλική οικονομία, ενώ ανέλυσε και ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα σχετικά με την υιοθέτηση των ψηφιακών πλατφορμών στην κυκλική οικονομία.

Σε μια γραμμική οικονομία, τα αγαθά κινούνται προς μια κατεύθυνση, από την πρώτη ύλη στην παραγωγή, τη χρήση και μετά στην απόρριψη. Η κατασκευή νέων αγαθών απαιτεί την εξόρυξη και χρήση νέων και ολοένα και πιο σπάνιων πόρων. Εν τω μεταξύ, τα προϊόντα που θεωρούνται «χρησιμοποιημένα», αλλά εξακολουθούν να έχουν αξία, καταλήγουν συχνά σε χωματερές, υδάτινες οδούς ή στην ατμόσφαιρα.

Σε μια κυκλική οικονομία ωστόσο, οι πρώτες ύλες και τα προϊόντα διατηρούνται «σε κυκλοφορία για όσο το δυνατόν περισσότερο», σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ. Είναι θέμα επαναχρησιμοποίησης υλικών, επανασχεδιασμού προϊόντων και επανασυλλογής αποβλήτων. Παράδειγμα αποτελεί η αποσυναρμολόγηση ενός αυτοκινήτου για τη συλλογή των εξαρτημάτων του αντί για την αποστολή του τη χωματερή.

«Οι ψηφιακές πλατφόρμες έχουν διαπρέψει στη γραμμική οικονομία, Όμως, ενώ έχουν διαταράξει αναρίθμητες αγορές, μειώνοντας τα σημεία τριβής μεταξύ αγοραστών και πωλητών, δεν έχουν μετασχηματίσει τα υποκείμενα οικονομικά μοντέλα. Στην πραγματικότητα, οι ψηφιακές πλατφόρμες καθιστούν το υπάρχον σύστημα πιο αποτελεσματικό. Ενισχύουν το γραμμικό μοντέλο και δεν το αλλάζουν σημαντικά. Ωστόσο, οι ψηφιακές πλατφόρμες θα μπορούσαν να προσαρμοστούν καλά στην κυκλική οικονομία και να παρέχουν οφέλη όπως χαμηλότερο κόστος συναλλαγών, περισσότερους αγοραστές και πωλητές και θετικά αποτελέσματα σε επίπεδο δικτύου», εξηγεί ο Evans. 

Ένα βασικό αποτέλεσμα θα ήταν η επέκταση της χρήσης των προϊόντων εκτός της βιομηχανίας για την οποία κατασκευάστηκαν αρχικά. Οι μπαταρίες στα ηλεκτρικά οχήματα, για παράδειγμα, μπορούν να έχουν μια δεύτερη ζωή στον ενεργειακό τομέα όταν πλέον τα ηλεκτρικά οχήματα για τα οποία κατασκευάστηκαν έχουν φτάσει στο τέλος της χρήσιμης ζωής τους.

«Τι γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες ηλεκτρικών οχημάτων για τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας; Μάλλον, όχι πολλά. Η κατάλληλη ψηφιακή πλατφόρμα θα μπορούσε όμως να φέρει κοντά τους δύο τομείς, βοηθώντας στην επαναχρησιμοποίηση των μπαταριών του προηγούμενου παραδείγματος. Εάν οι πρώτες ύλες και τα τελικά προϊόντα παραμένουν εντός των ορίων της βιομηχανίας στην οποία χρησιμοποιήθηκαν ή κατασκευάστηκαν αρχικώς, δεν πρόκειται να υπάρξει προστιθέμενη αξία από τη συνεχιζόμενη εκμετάλλευση ή χρήση τους σε μία άλλη βιομηχανία, για την οποία συνεχίζουν να διατηρούν κάποιο ποσοστό αξίας», τονίζει χαρακτηριστικά ο Evans.

Η McFadyen Digital εκτιμά ότι η σημερινή κυκλική οικονομία έχει παγκόσμια αξία σχεδόν 410 δισ. δολαρίων, με τις ψηφιακές πλατφόρμες να αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τέταρτο αυτής της αξίας. Μέχρι το 2030, η κυκλική οικονομία προβλέπεται να έχει αξία 1,5 τρισ. δολαρίων και οι ψηφιακές πλατφόρμες κυκλικής οικονομίας θα αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 60% αυτής της αξίας.

Οι ιστορίες επιτυχίας αφθονούν. Η πλατφόρμα ThredUp, η οποία συνδέει αγοραστές και πωλητές μεταχειρισμένων ενδυμάτων, εισήλθε  στο χρηματιστήριο το 2021 με αποτίμηση 1,3 δισ. δολαρίων. Η πλατφόρμα Back Market με έδρα το Παρίσι, μια διαδικτυακή αγορά για ανακαινισμένα ηλεκτρονικά είδη, έφτασε σε αποτίμηση 5,7 δισ. δολαρίων το 2022 αφού συγκέντρωσε 510 εκατ. δολάρια σε έναν γύρο χρηματοδότησης σειράς E. Η θυγατρική της Alibaba, Idle Fish, έχει 500 εκατ. εγγεγραμμένους χρήστες στην Κίνα και φιλοξενεί συναλλαγές για μεταχειρισμένα αγαθά, αξίας 70 δισ. δολαρίων ετησίως.

«Με αυτά τα δεδομένα, δύο βασικά ερωτήματα παραμένουν. Το ένα είναι αν μεγάλες προσπάθειες χρηματοδότησης της κυκλικής οικονομίας, όπως η πρόσφατη δέσμευση από πέντε αναπτυξιακές τράπεζες, θα επεκταθεί ώστε να συμπεριλάβει και ψηφιακές πλατφόρμες. Το άλλο ερώτημα είναι ποιος θα ενορχηστρώσει τις ψηφιακές πλατφόρμες κυκλικής οικονομίας. Οι δημόσιες πρωτοβουλίες είναι μια δυνατότητα, όπως και οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ιδιαίτερα εάν οι δημόσιοι φορείς παρέχουν τελικά χρηματοδότηση», σύμφωνα με τον Evans. 

Οι υπάρχουσες πλατφόρμες θα μπορούσαν να πάρουν το προβάδισμα. Η Grab Holdings, μια πλατφόρμα με έδρα τη Σιγκαπούρη με 180 εκατομμύρια χρήστες σε όλη τη Νοτιοανατολική Ασία, θα μπορούσε να δει την ενοποίηση των υπαρχουσών πλατφορμών γραμμικής οικονομίας που διαθέτει με διάφορες αγορές για την πώληση μεταχειρισμένων αντικειμένων. Αυτό, ωστόσο, εγείρει το ερώτημα εάν κολοσσοί όπως η Amazon, η Alibaba και το Facebook θα συγκέντρωναν υπερβολική δύναμη αν επεκτείνονταν και στην κυκλική οικονομία.

«Το πρώτο βήμα για να δούμε τις πλατφόρμες κυκλικής οικονομίας να φτάνουν τις δυνατότητές τους, είναι να δούμε τις, επί του παρόντος, ασύνδετες κοινότητες της κυκλικής οικονομίες και της ψηφιακής οικονομίας, να συναντώνται. Υπάρχει μια τεράστια ευκαιρία και πιεστική ανάγκη για αυτές τις κοινότητες να μάθουν η μία από την άλλη. Προκαλώ την κοινότητα της ψηφιακής οικονομίας να αρχίσει να εξετάζει με προσοχή τις δυνατότητες που φέρνει η κυκλική οικονομία και να κατανοήσει ακριβώς τη σημασία της. Από την άλλη, καλώ την κοινότητα της κυκλικής οικονομίας να αρχίσει να βλέπει τις ψηφιακές πλατφόρμες ως όχημα επίτευξης των στόχων της», καταλήγει ο Evans.

Με πληροφορίες από mit.edu

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ RAWMATHUB.GR