Ο ενεργειακός γίγαντας Shell υπαναχωρεί αθόρυβα από τη δέσμευση του να αυξήσει με γρήγορους ρυθμούς τη χρήση της χημικής ανακύκλωσης, μιας πρακτικής που έχουν προωθήσει οι παραγωγοί πετρελαίου και πετροχημικών ως λύση στην κρίση της πλαστικής ρύπανσης. Η Shell στόχευε να μετατρέπει 1 εκατομμύριο τόνους πλαστικών αποβλήτων σε πετρέλαιο κάθε χρόνο.
Η «χημική ανακύκλωση» περιλαμβάνει τη διάσπαση πλαστικών πολυμερών σε μονομερή που μπορούν να μετατραπούν σε συνθετικά καύσιμα ή νέα πλαστικά. Η πιο κοινή μορφή αυτού του είδους ανακύκλωσης, η πυρόλυση, το κάνει χρησιμοποιώντας θερμότητα.
Η Shell έχει επενδύσει στην πυρόλυση από το 2019, διαφημίζοντας την ως τρόπο μείωσης των πλαστικών αποβλήτων. Εκείνο το έτος, η εταιρεία χρησιμοποίησε έλαιο που παρασκευάστηκε μέσω πυρόλυσης σε ένα από τα χημικά εργοστάσια της στη Louisiana για πρώτη φορά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημοσιοποίηση ενός νέου στόχου για τη συγκεκριμένη τεχνολογία: «Φιλοδοξία μας είναι να χρησιμοποιούμε 1 εκατομμύριο τόνους πλαστικών αποβλήτων ετησίως στις χημικές μας μονάδες ανά τον κόσμο μέχρι το 2025».
Πρόσφατα, η εταιρεία υπαναχώρησε: «Το 2023 καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι ο στόχος μας για τη μετατροπή 1 εκατομμυρίου τόνων πλαστικών αποβλήτων ετησίως σε έλαιο πυρόλυσης έως το 2025 δεν είναι εφικτός», αναφέρθηκε στη έκθεση βιωσιμότητας της εταιρείας για το 2023, η οποία δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2024.
Ο Curtis Smith, εκπρόσωπος της Shell, δήλωσε: «Η φιλοδοξία μας, ανεξαρτήτως κανονιστικού πλαισίου, είναι να αυξήσουμε την κυκλικότητα και να μεταβούμε από μια γραμμική οικονομία σε μια οικονομία όπου τα προϊόντα και τα υλικά επαναχρησιμοποιούνται, αποκτούν νέες χρήσεις και ανακυκλώνονται εκ νέου».
Ο Davis Allen, ερευνητής στο Center for Climate Integrity, δήλωσε σχετικά: «Η χημική ανακύκλωση δεν αναπτύσσεται με τον τρόπο που οι εταιρείες έχουν υποσχεθεί και έχουν επενδύσει σε αυτή».
Οι ερευνητές και οι υποστηρικτές του περιβάλλοντος έχουν εκφράσει εδώ και καιρό ανησυχίες για τη χημική ανακύκλωση, προειδοποιώντας ότι μπορεί να δημιουργήσει ακόμη πιο τοξική και θερμική ρύπανση για τον πλανήτη σε σχέση με την πρωτογενή παραγωγή πλαστικών και είναι ακόμη πιο ενεργοβόρα από την παραδοσιακή ανακύκλωση πλαστικών. Μελέτες δείχνουν ότι οι εγκαταστάσεις χημικής ανακύκλωσης είναι πιο πιθανό να βλάψουν κοινότητες που είναι ήδη ευάλωτες στη μόλυνση και τις κλιματικές απειλές.
Ωστόσο, δεν είναι αυτός ο λόγος που η Shell δεν τήρησε τη δέσμευση της. Στην έκθεση, η εταιρεία αναφέρει ότι η αναδίπλωση ήταν απαραίτητη λόγω των αλλαγών στην αγορά.
«Ενώ η Shell διακρίνει την αύξηση της ζήτησης των πελατών για κυκλικές χημικές ουσίες, ο ρυθμός ανάπτυξης παγκοσμίως είναι μικρότερος από τον αναμενόμενο λόγω της έλλειψης διαθέσιμων πρώτων υλών, της αργής τεχνολογικής ανάπτυξης και της αβεβαιότητας γύρω από το ρυθμιστικό πλαίσιο», αναφέρεται στην έκθεση.
Τα παράπονα για ανεπάρκεια πρώτων υλών μπορεί να ακούγονται περίεργα ειδικά όταν εκατοντάδες εκατομμύρια τόνοι πλαστικού παράγονται κάθε χρόνο. Όμως παρά τα όσα προωθούνται σε επίπεδο marketing, πλαστικά είδη, όπως συσκευασίες τροφίμων και άδεια μπουκάλια σαπουνιού, δεν μπορούν εύκολα να ανακυκλωθούν μέσω της πυρόλυσης. Η διαδικασία λειτουργεί καλύτερα με καθαρές, ομοιογενείς εισροές πρώτων υλών, αλλά η διαλογή και ο καθαρισμός του πλαστικού είναι ακριβή. Ως αποτέλεσμα, οι περισσότερες εγκαταστάσεις χημικής ανακύκλωσης που λειτουργούν σε κλίμακα, βασίζονται κυρίως σε επεξεργασμένα βιομηχανικά σκραπ ή «πλαστικό που περισσεύει κατά τη διάρκεια της παραγωγής», είπε ο Allen.
Η αργή τεχνολογική ανάπτυξη ήταν πράγματι ένας αρνητικός παράγοντας για την αγορά της χημικής ανακύκλωσης, είπε ο Allen, αλλά ένας παράγοντας που η Shell «ίσως θα έπρεπε να έχει προβλέψει».
Η βιομηχανία έχει ισχυριστεί στο παρελθόν ότι η πυρόλυση θα είναι μια πρωτοποριακή λύση για τα πλαστικά απόβλητα για πολλά χρόνια. Ο Allen βρήκε πρόσφατα ένα έγγραφο που προωθούσε ανάλογους ισχυρισμούς ήδη από τη δεκαετία του 1970. Αλλά οι ειδικοί, έχουν ενημερώσει τον κλάδο εξίσου εδώ και δεκαετίες ότι υπάρχουν πρακτικά ζητήματα με την χημική ανακύκλωση.
Σήμερα, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η χημική ανακύκλωση «συχνά απλώς δεν λειτουργεί», δήλωσε η Judith Enck, πρόεδρος της ομάδας υπεράσπισης Beyond Plastics και πρώην περιφερειακή διευθύντρια της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA). Πολλές από τις 11 εγκαταστάσεις χημικής ανακύκλωσης των Ηνωμένων Πολιτειών λειτουργούν μόνο μερικώς και δύο έχουν κλείσει εντελώς.
Center for Climate IntegrityΟ τρίτος λόγος της Shell για να παραιτηθεί από τη δέσμευση της - η ρυθμιστική αβεβαιότητα - πιθανώς αναφέρεται σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο τοπίο πολιτικών για τη χημική ανακύκλωση. Πολλές πολιτείες των ΗΠΑ ψήφισαν πρόσφατα νομοθεσία που προωθεί τη χημική ανακύκλωση, κυρίως λόγω της άσκησης πιέσεων από τον ισχυρό βιομηχανικό όμιλο, το American Chemistry Council», εξηγεί η Enck.
Αλλά ορισμένες ρυθμιστικές αρχές κινούνται προς την άλλη κατεύθυνση. Η EPA απέσυρε πέρυσι ένα σχέδιο για χαλάρωση ορισμένων κανονισμών για την πυρόλυση, ενώ το New Jersey αποφάσισε πρόσφατα ότι το χημικά ανακυκλωμένο υλικό δεν πρέπει να θεωρείται ανακυκλωμένο πλαστικό.
Άλλοι παραγωγοί πλαστικών, όπως η Exxon και η Dow, έχουν επίσης δεσμευτεί να επεκτείνουν με γρήγορους ρυθμούς τη δυναμικότητα της χημικής ανακύκλωσης. Η τεχνολογία μπορεί να δημιουργήσει μια «κυκλική» οικονομία πλαστικών που μειώνει την ανάγκη χρήσης πρωτογενών ορυκτών καυσίμων, ισχυρίζεται συχνά η βιομηχανία.
«Οι δεσμεύσεις έχουν συνδεθεί με μια ευρύτερη στρατηγική για την προώθηση της χημικής ανακύκλωσης ως απάντηση σε όλες τις ανησυχίες του κοινού σχετικά με τα πλαστικά απόβλητα», είπε ο Allen. «Τους επιτρέπει να πουν, ότι δεν θα έχει σημασία που παράγουμε πολλαπλάσια ποσότητα πλαστικού στις επόμενες δεκαετίες σε σχέση με αυτή που παράγουμε, γιατί όλα θα είναι κυκλικά».
Αν και η Shell οπισθοχωρεί από τις δεσμεύσεις της για τη χημική ανακύκλωση, δεν φαίνεται να υποχωρεί από τα σχέδια της για επέκταση της παραγωγής πλαστικών. Απόδειξη το άνοιγμα μιας νέας, τεράστιας, εγκατάστασης παραγωγής πλαστικών κοντά στο Pittsburgh, με δυνατότητα παραγωγής 1,6 εκατομμυρίων τόνων πλαστικού ετησίως.
Επίσης, η εταιρεία εξακολουθεί να είναι μέλος του American Chemistry Council και της υποομάδας του America’s Plastic Makers, η οποία πρόσφατα πρόβαλε μια διαφήμιση που προωθεί την χημική ανακύκλωση και ζητά από το κοινό να «φανταθεί ένα μέλλον όπου το πλαστικό δε θα σπαταλάται, αλλά θα ανακυκλώνεται ξανά και ξανά».
«Ωστόσο, η ανάκληση της υπόσχεσης από τη Shell είναι μια σιωπηρή αναγνώριση των μακροχρόνιων προβλημάτων με την τεχνολογία της χημικής ανακύκλωσης. Δεν το έχω ξαναπεί αυτό, αλλά η Shell πήρε μια σοφή απόφαση εδώ. Η ανακύκλωση χημικών είναι ένας ρυπογόνος και αναξιόπιστος τρόπος αντιμετώπισης του αυξανόμενου προβλήματος των πλαστικών». είπε η Enck.
Με πληροφορίες από theguardian.com
