Συχνές ερωτήσεις σχετικά με την ανακύκλωση των πλαστικών

Προφανώς, ο καλύτερος τρόπος για να επιβραδυνθεί η ρύπανση από τα πλαστικά είναι να σταματήσει η αλόγιστη παραγωγή στην πηγή. Επίσης, η ορθή διαλογή των πλαστικών αποβλήτων στον κάδο ανακύκλωσης μπορεί να αποτρέψει την άμεση αποτέφρωση ή υγειονομική ταφή τους με αποτέλεσμα μικρότερη τοξική ρύπανση, η οποία είναι βλαπτική για την ανθρώπινη υγεία και το φυσικό περιβάλλον. 

Το πλαστικό ως υλικό δεν μπορεί να ανακυκλωθεί ξανά και ξανά. Πολλοί τύποι πλαστικών δεν μπορούν να ανακυκλωθούν καθόλου και άλλοι μπορούν να ανακυκλωθούν μόνο 2 έως 3 φορές γιατί η ποιότητα υποβαθμίζεται κάθε φορά που το υλικό ανακυκλώνεται. Τυπικά, το ήδη χρησιμοποιημένο πλαστικό πιο συχνά «υποκυκλώνεται», δηλαδή μετατρέπεται σε προϊόν που δεν είναι ανακυκλώσιμο ή δεν είναι τόσο ανακυκλώσιμο όσο το προϊόν από το οποίο προήλθε.

Η ανακύκλωση μπορεί να βοηθήσει στην εκτροπή των αποβλήτων από τη χωματερή ή τον αποτεφρωτή, αλλά τελικά, η ανακύκλωση πλαστικού δεν είναι τόσο βιώσιμη πρακτική όσο η ανακύκλωση άλλων τύπων υλικών όπως το γυαλί ή το μέταλλο που μπορούν να ανακυκλωθούν χωρίς περιορισμό.

Μερικοί τύποι ήδη χρησιμοποιημένου πλαστικού μπορούν να μετατραπούν σε νέα καταναλωτικά προϊόντα, αλλά ο βαθμός καταλληλότητας και οι διαδικασίες που εμπλέκονται μπορεί να ποικίλουν ευρέως ανάλογα με τον τύπο του πλαστικού, τις διαθέσιμες εγκαταστάσεις και τις τοπικές υποδομές ανακύκλωσης. Παρά τις πολλές επενδύσεις σε υποδομές ανακύκλωσης πλαστικών, λιγότερο από το 10% των πλαστικών μετατρέπονται πραγματικά σε νέο καταναλωτικό προϊόν.

Τα πλαστικά κατηγοριοποιούνται σε επτά κύριους τύπους, γνωστούς ως κωδικούς ρητίνης ή κωδικούς αναγνώρισης πλαστικών, οι οποίοι υποδεικνύονται από τους αριθμούς 1 έως 7 στο κέντρο του συμβόλου ανακύκλωσης με τα συστρεφόμενα βέλη που εμφανίζεται πάνω στο πλαστικό προϊόν. Αυτοί οι κωδικοί υποδεικνύουν τον τύπο του πλαστικού. Οι κατά τόπους οδηγίες ανακύκλωσης θα πρέπει να υποδεικνύουν ποιοι αριθμοί γίνονται δεκτοί για ανακύκλωση σε μία συγκεκριμένη περιοχή (μαζί με το μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα, κ.λπ.).

Διαφορετικοί τύποι πλαστικών έχουν διαφορετικές ιδιότητες που επηρεάζουν την ικανότητα τους να μετατραπούν σε άλλο καταναλωτικό προϊόν:

• PET (τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο, κωδικός ρητίνης #1): Χρησιμοποιείται σε μπουκάλια για ποτά, δοχεία τροφίμων και άλλα. Μετατρέπεται ευρέως σε προϊόντα όπως fiberfill για μπουφάν, τσάντες και άλλα μπουκάλια.
• HDPE (πολυαιθυλένιο υψηλής πυκνότητας, κωδικός ρητίνης #2): Βρίσκεται σε δοχεία γάλακτος, μπουκάλια απορρυπαντικών και πλαστικές σακούλες. Μπορεί να μετατραπεί σε αντικείμενα όπως πλαστική ξυλεία, δοχεία ανακύκλωσης και πολλά άλλα.
• PVC (Πολυβινυλοχλωρίδιο, κωδικός ρητίνης #3): Χρησιμοποιείται σε σωλήνες, δάπεδα βινυλίου και ορισμένες συσκευασίες. Η μετατροπή του PVC σε άλλα προϊόντα μπορεί να είναι δύσκολη και συχνά δε γίνεται αποδεκτή στα αστικά προγράμματα ανακύκλωσης λόγω της παρουσίας τοξικών προσθέτων.
• LDPE (Πολυαιθυλένιο χαμηλής πυκνότητας, κωδικός ρητίνης #4): Βρίσκεται σε πλαστικά περιτυλίγματα, σακούλες και μερικά δοχεία. Αυτός ο τύπος πλαστικού είναι λιγότερο αποδεκτός στην αστική ανακύκλωση, αλλά σε ορισμένες περιοχές υπάρχουν σημεία συλλογής για πλαστικές μεμβράνες. Ωστόσο, συγκεκριμένα στοιχεία καταδεικνύουν ότι αυτός ο τύπος πλαστικού δεν φτάνει ποτέ σε εγκαταστάσεις ανακύκλωσης.
• PP (Πολυπροπυλένιο, κωδικός ρητίνης #5): Χρησιμοποιείται σε δοχεία γιαουρτιού, καπάκια μπουκαλιών και πολλά άλλα. Μπορεί να μετατραπεί σε αντικείμενα όπως εξαρτήματα αυτοκινήτου, φράχτες για εξωτερικούς χώρους και άλλα.
• PS (Πολυστυρένιο, κωδικός ρητίνης #6): Βρίσκεται σε συσκευασίες αφρού, σκεύη μιας χρήσης και άλλα προϊόντα. Ενώ ορισμένα κέντρα ανακύκλωσης δέχονται το πολυστυρένιο, η ανακύκλωση του μπορεί να είναι δύσκολη λόγω του όγκου του. Αυτό το πλαστικό είναι επίσης αποδεκτό από ορισμένες εγκαταστάσεις της λεγόμενης «χημικής ανακύκλωσης», οι οποίες μετατρέπουν τα πλαστικά απόβλητα είτε σε καύσιμα ή σε πρώτες ύλες για νέα πλαστικά.
• Άλλα (κωδικός ρητίνης #7): Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει διάφορα πλαστικά που δεν εμπίπτουν στις προηγούμενες κατηγορίες, όπως πολυανθρακικά και βιοπλαστικά. Η δυνατότητα ανακύκλωσης αυτών των πλαστικών μπορεί να ποικίλλει σημαντικά.

Ορισμένα πλαστικά μπορούν να μετατραπούν σε άλλα προϊόντα, αλλά η επιτυχής ανακύκλωση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως ο τύπος του πλαστικού και οι οδηγίες και οι δυνατότητες ανακύκλωσης σε τοπικό επίπεδο.

Λιγότερο από το 10% των πλαστικών μετατρέπονται σε άλλο καταναλωτικό προϊόν (συνήθως μέσω υποβάθμισης των ιδιοτήτων και της ποιότητας τους), επομένως μόνο και μόνο επειδή κάτι συλλέγεται προς ανακύκλωση, δε σημαίνει απαραίτητα ότι μετατρέπεται σε άλλο καταναλωτικό προϊόν.

Ορισμένοι τύποι πλαστικών συλλέγονται πιο συχνά σε επίπεδο αστικής ανακύκλωσης και έχουν υψηλότερα ποσοστά μετατροπής σε άλλο καταναλωτικό προϊόν λόγω των ιδιοτήτων τους και της ζήτησης στην αγορά για ανακυκλωμένα υλικά:

• PET (τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο, κωδικός ρητίνης #1): Το PET χρησιμοποιείται ευρέως για μπουκάλια ποτών, δοχεία τροφίμων και συσκευασίες. Είναι ένα από τα πιο συχνά ανακυκλωμένα πλαστικά και μπορεί να βρεθεί σε αντικείμενα όπως ίνες πολυεστέρα, ρούχα, τσάντες και άλλα μπουκάλια PET.
• HDPE (Πολυαιθυλένιο υψηλής πυκνότητας, κωδικός ρητίνης #2): Το HDPE χρησιμοποιείται σε δοχεία γάλακτος, μπουκάλια απορρυπαντικών, μπουκάλια σαμπουάν και διάφορους τύπους δοχείων. Συχνά μετατρέπεται σε προϊόντα όπως πλαστική ξυλεία, δοχεία ανακύκλωσης, σωλήνες και πολλά άλλα.
• PP (Πολυπροπυλένιο, κωδικός ρητίνης #5): Το PP χρησιμοποιείται συνήθως σε δοχεία τροφίμων, καπάκια μπουκαλιών και ορισμένα είδη οικιακής χρήσης. Ανακυκλώνεται σε αντικείμενα όπως εξαρτήματα αυτοκινήτου, φράχτες για εξωτερικούς χώρους, σκούπες, βούρτσες και πολλά άλλα.

Τα παραπάνω πλαστικά είναι γενικά αποδεκτά σε προγράμματα ανακύκλωσης σε πολλές περιοχές λόγω της ζήτησης τους στην αγορά ανακυκλωμένων υλικών και της διαθεσιμότητας σχετικών υποδομών ανακύκλωσης. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ακόμη και αυτά που θεωρούνται ως τα πιο ανακυκλώσιμα πλαστικά, δεν ανακυκλώνονται σε υψηλό ποσοστό.

Άλλα πλαστικά, όπως το PVC (χλωριούχο πολυβινύλιο, κωδικός ρητίνης #3), το PS (πολυστυρένιο, κωδικός ρητίνης #6) και το LDPE (πολυαιθυλένιο χαμηλής πυκνότητας, κωδικός ρητίνης #4), μπορεί να είναι πιο απαιτητικά όσον αφορά στην ανακύκλωσή τους, κυρίως λόγω παραγόντων όπως τα τοξικά πρόσθετα, μόλυνση, περιορισμένη ζήτηση για ανακυκλωμένες πρώτες ύλες και τεχνικές δυσκολίες στην επεξεργασία τους.

Όσον αφορά την ίδια τη διαδικασία ανακύκλωσης πλαστικών, είναι σημαντικό να ακολουθούνται οι τοπικές οδηγίες, να καθαρίζονται και να αδειάζονται τα δοχεία πριν την ανακύκλωση τους και να υπάρχει ενημέρωση για τους τύπους πλαστικών που γίνονται αποδεκτοί σε τοπικό επίπεδο.

Επιπλέον, η μείωση της συνολικής κατανάλωσης πλαστικού, η επαναχρησιμοποίηση αντικειμένων και η αγορά προϊόντων και συσκευασιών από πιο βιώσιμα υλικά, μπορούν να συμβάλλουν σε μια πιο αποτελεσματική και φιλική προς το περιβάλλον προσέγγιση σχετικά με τα πλαστικά απόβλητα.

Η ανακύκλωση των πλαστικών, εάν γίνει σωστά, θα μπορούσε να βοηθήσει στον περιορισμό της κατανάλωσης πρώτων υλών και της ρύπανσης, αλλά υπάρχουν τρεις μεγάλες προκλήσεις:

1. Σύγχυση των καταναλωτών: Η επιτυχία της ανακύκλωσης εξαρτάται από τη συμμετοχή των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένης της σωστής διαλογής και απόρριψης των πλαστικών. Όμως η εμφάνιση του συμβόλου των συστρεφόμενων βελών που σηματοδοτεί την ανακυκλωσιμότητα σχεδόν σε όλα τα πλαστικά, ανεξάρτητα από το πόσο ανακυκλώσιμο είναι ένα πλαστικό, στην πραγματικότητα μπερδεύει τους καταναλωτές και δημιουργεί εμπόδια στην ουσιαστική συμμετοχή τους.
2. Περιορισμένες υποδομές ανακύκλωσης: Σε ορισμένες περιοχές, η έλλειψη κατάλληλων εγκαταστάσεων και υποδομών ανακύκλωσης μπορεί να εμποδίσει την αποτελεσματική ανακύκλωση των πλαστικών.
3. Υπερπαραγωγή πλαστικού: Η ανακύκλωση δε θα μπορέσει ποτέ να καλύψει τον τεράστιο όγκο πλαστικού που παράγεται. Πολλά πλαστικά δε μπορούν να ανακυκλωθούν και άλλα πλαστικά μπορούν να ανακυκλωθούν μόνο 2-3 φορές με την ποιότητα να υποβαθμίζεται κάθε φορά που ανακυκλώνονται, γεγονός που περιορίζει τη γκάμα των προϊόντων που μπορούν να κατασκευαστούν από ανακυκλωμένο πλαστικό. 

Όλοι έχουμε ακούσει την ιεραρχία μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για τα απόβλητα: Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση, Ανακύκλωση. Όσον αφορά τα πλαστικά, πρέπει να επικεντρωθούμε στα δύο πρώτα: Μείωση και Επαναχρησιμοποίηση. Πρέπει να μειώσουμε την κατανάλωση πλαστικού, να ενθαρρύνουμε τη στροφή από τα προϊόντα μιας χρήσης σε πιο επαναχρησιμοποιήσιμα και επαναγεμιζόμενες συσκευασίες και επίσης να βελτιώσουμε την ανακύκλωση αυτών των πλαστικών υλικών, μια στρατηγική που είναι απολύτως ζωτικής σημασίας για την υγεία και την ευημερία μας.

Ο ορισμός του «ανακυκλώσιμου» πρέπει να είναι απλός. Θα νομίζατε ότι ένα ανακυκλώσιμο προϊόν είναι απλώς οτιδήποτε ανακυκλώνεται και επαναχρησιμοποιείται για να δημιουργήσει κάτι νέο, αποτρέποντας τη σπατάλη. Αλλά η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη.

Τα τοπικά προγράμματα ανακύκλωσης διαθέτουν διαφορετικές δυνατότητες και ορίζουν με διαφορετικούς τρόπους την ανακύκλωση. Οι τροποποιήσεις στο ποια είδη πλαστικού μπορούν να εξυπηρετήσουν αυτά τα προγράμματα, προκαλούν σύγχυση στους απλούς καταναλωτές, οι οποίοι απλώς θέλουν να μάθουν τι είναι φιλικό προς το περιβάλλον για αγορά και χρήση και πώς μπορούν να το απορρίψουν υπεύθυνα στο τέλος της ζωής του.

Τι μπορείτε και τι δεν μπορείτε να βάλετε στον κάδο ανακύκλωσης ή σε μια εγκατάσταση συλλογής, εξαρτάται από τον τόπο διαμονής σας. Θα πρέπει να λαμβάνετε πληροφορίες σχετικά με το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να μπει στον κάδο ανακύκλωσης ή στην αποθήκη συλλογής από την τοπική κυβέρνηση ή/και τον πάροχο ανακύκλωσης.

Το να μάθετε εάν τα πλαστικά που βάζετε στον κάδο ανακύκλωσης ανακυκλώνονται είναι πράγματι δύσκολο, καθώς η διαδικασία ανακύκλωσης περιλαμβάνει πολλά στάδια και συχνά πραγματοποιείται σε εξειδικευμένες εγκαταστάσεις. Ωστόσο, υπάρχουν μερικά βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να κατανοήσετε καλύτερα τη διαδικασία ανακύκλωσης στην περιοχή σας:

• Απευθυνθείτε στο τοπικό σας κέντρο διαχείρισης αποβλήτων ή ανακύκλωσης όπου παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες ανακύκλωσης στην κοινότητα σας και εάν τα υλικά που ανακυκλώνετε υποβάλλονται στην προβλεπόμενη επεξεργασία.
• Μάθετε περισσότερα για τις εγκαταστάσεις ανακύκλωσης που διαχειρίζονται τα ανακυκλώσιμα προϊόντα στην περιοχή σας, δηλαδή τι είδους υλικά δέχονται και αν έχουν την ικανότητα να επεξεργάζονται πλαστικά.
• Ορισμένες τοπικές κυβερνήσεις ή περιβαλλοντικές οργανώσεις δημοσιεύουν αναφορές ή ενημερώσεις σχετικά με τα ποσοστά ανακύκλωσης και τις πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων. Αυτές οι εκθέσεις ενδέχεται να παρέχουν στοχεία για τα υλικά που συλλέγονται για ανακύκλωση.
• Ερευνήστε τις οδηγίες ανακύκλωσης στην περιοχή σας για να κατανοήσετε ποια πλαστικά είναι αποδεκτά για ανακύκλωση. Η σωστή ταξινόμηση των ανακυκλώσιμων προϊόντων σας μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα να υποστούν σωστή επεξεργασία.

Να θυμάστε ότι η διαδικασία ανακύκλωσης μπορεί να ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με την τοποθεσία, τις διαθέσιμες υποδομές και τις συνθήκες της αγοράς. Παρόλο που μπορεί να μην μπορείτε να παρακολουθείτε κάθε κομμάτι πλαστικού που ανακυκλώνετε, η λήψη μέτρων για την εκπαίδευση του εαυτού σας και η συνεργασία με τις τοπικές αρχές διαχείρισης αποβλήτων, μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση των πρακτικών ανακύκλωσης στην κοινότητα σας.

Τις δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα, η ποσότητα πλαστικών αποβλήτων  σε όλο τον κόσμο υπερδιπλασιάστηκε. Αντί να ενστερνιστούν τη μόνη πραγματική λύση -την παραγωγή λιγότερου πλαστικού- οι βιομηχανίες πετρελαίου, φυσικού αερίου και πετροχημικών έχουν προτείνει τη δική τους απάντηση, την οποία αποκαλούν «χημική ανακύκλωση».

Η χημική ανακύκλωση χρησιμοποιείται για τη μετατροπή πλαστικών αποβλήτων σε καύσιμα και νέα πλαστικά. Όμως δεν αποτελεί πραγματικά λύση για την κρίση των πλαστικών αποβλήτων. Στην πραγματικότητα δεν είναι καν ανακύκλωση και, αν και πολλά υποσχόμενη ως μέθοδος, δεν μπορεί να σταματήσει τη συσσώρευση πλαστικών αποβλήτων.

Τα πλαστικά με βιολογική βάση είναι πλαστικά που κατασκευάζονται από φυτικά υλικά και όχι από ορυκτά καύσιμα, όπως το φυσικό αέριο ή το πετρέλαιο. Τα βιοπλαστικά δεν μπορούν πάντα να ανακυκλωθούν μαζί με πλαστικά με βάση το πετρέλαιο, επομένως ο τρόπος ορθής απόρριψης τους μπορεί να διαφέρει σημαντικά ανάλογα με το πλαστικό.

Σύμφωνα με την Environmental Protection Agency των ΗΠΑ, για να χαρακτηριστεί ένα πλαστικό ως εμπορικά «κομποστοποιήσιμο» πρέπει να μπορεί να διασπαστεί με βιολογική επεξεργασία σε μια βιομηχανική εγκατάσταση κομποστοποίησης. Αν η ετικέτα του προϊόντος περιλαμβάνει τις σημάνσεις ASTM D6400 ή D6868, το προϊόν μπορεί να κομποστοποιηθεί βιομηχανικά.

Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι όταν κάτι φέρει την ένδειξη «κομποστοποιήσιμο», αναφέρεται μόνο στη βιομηχανική κομποστοποίηση. Δεν υπάρχει επί του παρόντος καμία επίσημη τυπική δοκιμή ASTM για να καθοριστεί εάν ένα προϊόν θα αποσυντεθεί σε ένα οικιακό περιβάλλον. Επομένως, δεν πρέπει να γίνεται κομποστοποίηση αυτών των πλαστικών προϊόντων στο σπίτι, εκτός εάν η ετικέτα λέει συγκεκριμένα ότι είναι κατάλληλα για οικιακή κομποστοποίηση.

Ο καταναλωτής πρέπει να ελέγχει ποια πλαστικά γίνονται δεκτά προς ανακύκλωση στο τοπικό πρόγραμμα ανακύκλωσης από το οποίο εξυπηρετείται. Οι δυνατότητες ανακύκλωσης μπορεί να διαφέρουν ανά περιοχή, επομένως είναι σημαντικό να γνωρίζετε ποιοι τύποι πλαστικών συλλέγονται πραγματικά στην περιοχή σας και να λαμβάνετε τις αποφάσεις αγοράς σας με βάση αυτό.

Μερικοί άλλοι τρόποι με τους οποίους μπορείτε να κάνετε περιβαλλοντικές επιλογές ως καταναλωτής:

• Αποφύγετε προϊόντα μικτών υλικών: Τα προϊόντα που κατασκευάζονται από ένα μείγμα υλικών (π.χ. πλαστικό σε συνδυασμό με μέταλλο ή άλλα υλικά) μπορεί να είναι δύσκολο να ανακυκλωθούν. Επιλέξτε προϊόντα κατασκευασμένα από έναν μόνο τύπο υλικού, όποτε είναι δυνατόν.
• Δώστε προτεραιότητα σε άλλους τύπους υλικών: Το πλαστικό είναι δύσκολο να ανακυκλωθεί, επομένως, όπου είναι δυνατόν, προτιμήστε προϊόντα που βασίζονται σε ίνες ή είναι κατασκευασμένα από γυαλί ή χάλυβα.
• Βρείτε επαναχρησιμοποιούμενες επιλογές: Εξετάστε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσετε επαναχρησιμοποιήσιμα αντικείμενα κατασκευασμένα από υλικά όπως γυαλί, ανοξείδωτο χάλυβα ή ανθεκτικά πλαστικά που έχουν σχεδιαστεί για μακροχρόνια χρήση. Τα επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα συμβάλλουν στη μείωση της συνολικής ζήτησης για πλαστικά μιας χρήσης.
• Μειώστε τη χρήση πλαστικών: Η επιλογή προϊόντων με λιγότερη συσκευασία, η επιλογή χύδην αντικειμένων και η υποστήριξη βιώσιμων καταναλωτικών συνηθειών μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε το πλαστικό σας αποτύπωμα.

Γενικά, τα πλαστικά προϊόντα πρέπει να ξεπλένονται πριν την απόρριψη τους στον κάδο ανακύκλωσης. Δε χρειάζεται να είναι απόλυτα καθαρά, αλλά θα πρέπει να είναι απαλλαγμένα από υπολείμματα φαγητού και να στεγνώσουν πριν μπουν στον κάδο.

Το εάν το έγχρωμο πλαστικό συλλέγεται για ανακύκλωση εξαρτάται από τον τύπο του πλαστικού και τις εγκαταστάσεις ανακύκλωσης που είναι διαθέσιμες σε τοπικό επίπεδο. Ορισμένα προγράμματα ανακύκλωσης ενδέχεται να δέχονται έγχρωμα πλαστικά, ενώ άλλα μπορεί να έχουν περιορισμούς ή οδηγίες για την αποδοχή τους.

Γενικά, τα μικρά πλαστικά -με μέγεθος 10 εκατοστά ή μικρότερα- μπορούν να προκαλέσουν μεγάλα προβλήματα στον εξοπλισμό ανακύκλωσης, επομένως, συνήθως δεν γίνονται αποδεκτά.

Με πληροφορίες από pirg.org