Οι χώρες υψηλού εισοδήματος εξάγουν τα πλαστικά τους αποβλητα σε τρίτες χώρες για να απορριφθούν ή να ανακυκλωθούν. Πρόσφατα, μια ανεξάρτητη ομάδα ειδικών υποστηρίζει ότι οι πλούσιες χώρες κυριολεκτικά «κατακλύζουν» τον αναπτυσσόμενο κόσμο με πλαστικά, με ποσότητες πολύ μεγαλύτερες από ό,τι είχε εκτιμηθεί προηγουμένως.
Σύμφωνα με αυτή τη νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από το International Pollutant Elimination Network (IPEN Network) στο οποίο συμμετέχουν περισσότερες από 600 ΜΚΟ σε περισσότερες από 120 χώρες, τα δεδομένα των Ηνωμένων Εθνών για το παγκόσμιο εμπόριο αποβλήτων, που έως τώρα χρησιμοποιούνταν για τους σχετικούς υπολογισμούς, δε λαμβάνουν υπόψη τα «κρυμμένα» πλαστικά στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, στο χαρτί και άλλες κατηγορίες, οδηγώντας σε δραματική ετήσια υποεκτίμηση της ποσότητας πλαστικού που αποστέλλεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ στις φτωχές χώρες, κατά 1,8 εκατ. μετρικούς τόνους.
Οι συγγραφείς της έκθεσης υπογραμμίζουν τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον που ενέχουν οι εξαγωγές πλαστικών αποβλήτων στον αναπτυσσόμενο κόσμο, όπου οι εισαγωγείς συχνά απορρίπτουν ή αποτεφρώνουν τους όγκους πλαστικών αποβλήτων που δεν μπορούν να διαχειριστούν.
«Τα χημικά που απελευθερώνονται από αυτά τα πλαστικά είναι τοξικά για τις κοινότητες», δήλωσε η Therese Karlsson, επιστημονική και τεχνική σύμβουλος του IPEN. Το IPEN βοήθησε στο συντονισμό της συγγραφής της έκθεσης μαζί με μια διεθνή ομάδα ερευνητών από τη Σουηδία, την Τουρκία και τις ΗΠΑ.
Οι περισσότερες εκτιμήσεις των ποσοτήτων των πλαστικών αποβλήτων που καταλήγουν σε τρίτες χώρες χρησιμοποιούν μια βάση δεδομένων του ΟΗΕ που παρακολουθεί διαφορετικούς τύπους προϊόντων μέσω ενός «εναρμονισμένου συστήματος περιγραφής και κωδικοποίησης εμπορευμάτων», το οποίο εκχωρεί σε κάθε κατηγορία προϊόντων έναν κωδικό που ξεκινά με τα γράμματα HS. Ο κωδικός HS 3915 - «απόβλητα, τεμαχίσματα και θραύσματα» πλαστικών - θεωρείται συχνά από ερευνητές και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ότι περιγράφει το συνολικό όγκο πλαστικού που διακινείται παγκοσμίως. Όμως, η νέα έκθεση υποστηρίζει ότι αυτό είναι μόνο «η κορυφή του παγόβουνου των πλαστικών αποβλήτων», αφού ο κωδικός HS 3915 δε συμπεριλαμβάνει μεγάλες ποσότητες πλαστικού που κατατάσσονται σε άλλες κατηγορίες προϊόντων.
Τα απορριπτόμενα ρούχα, για παράδειγμα, μπορούν να εντοπιστούν ως HS 5505 και να μην υπολογίζονται ως πλαστικά απόβλητα, παρόλο που το 60 με 70% όλων των υφασμάτων είναι κατασκευασμένα από κάποιο είδος πλαστικού. Επίσης η κατηγορία με τον κωδικό HS 6309 -μεταχειρισμένα ρούχα και αξεσουάρ- θεωρείται από τον ΟΗΕ ότι επαναχρησιμοποιείται ή ανακυκλώνεται και επομένως δε θεωρείται απόβλητο, παρόλο που εκτιμάται ότι το 40% από αυτά τα είδη κρίνονται τελικά ως μη ανακυκλώσιμα και καταλήγουν να απορρίπτονται σε χωματερές.
Η μόλυνση από πλαστικό που περιέχεται σε χαρτί -μπάλες αταξινόμητου χαρτιού που αποστέλλονται σε τρίτες χώρες για ανακύκλωση- τείνει επίσης να παραβλέπεται στις εκτιμήσεις, παρόλο που αυτές οι μπάλες μπορεί να περιέχουν πλαστικό σε ποσοστό 5 έως και 30% το οποίο πρέπει να αφαιρεθεί και να διαχειριστεί καταλλήλως.
Ο υπολογισμός του πλαστικού μόνο από αυτές τις δύο κατηγορίες προϊόντων αυξάνει τις εξαγωγές πλαστικών αποβλήτων από όλες τις περιοχές που αναλύθηκαν έως και 1,8 εκατ. μετρικούς τόνους ετησίως (1,3 εκατ. τόνοι από μπάλες χαρτιού και 0,5 εκατ. τόνοι από υφάσματα). Η ποσότητα αυτή είναι υπερδιπλάσια από το πλαστικό που υπολογίζεται όταν στους υπολογισμούς περιλαμβάνεται μόνο η κατηγορία πλαστικά «απόβλητα, τεμαχίσματα και θραύσματα».
Πρόσθετες κατηγορίες, προϊόντων όπως τα ηλεκτρονικά είδη και το καουτσούκ, προσθέτουν επίσης ποσότητες πλαστικού στο παγκόσμιο εμπόριο πλαστικών αποβλήτων, αν και η Karlsson υποστηρίζει ότι η έλλειψη δεδομένων καθιστά δύσκολο τον ποσοτικό προσδιορισμό της ακριβούς συμβολής τους.
Όλο αυτό το πλαστικό καταπονεί τις υποδομές διαχείρισης αποβλήτων των αναπτυσσόμενων χωρών, με αποτέλεσμα μεγάλες ποσότητες πλαστικών αποβλήτων να καταλήγουν σε χωματερές, χώρους υγειονομικής ταφής ή αποτεφρωτήρες. Η καύση αυτών των αποβλήτων προκαλεί επικίνδυνη ατμοσφαιρική ρύπανση για τις κοντινές κοινότητες και οι χωματερές και οι χώροι υγειονομικής ταφής μπορούν να οδηγήσουν στην έκπλυση χημικών ουσιών όπως τα PCB -μια ομάδα καρκινογόνων ενώσεων- στο έδαφος και στα υπόγεια ύδατα.
Περισσότερες από 10.000 χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πλαστικών και το 25% από αυτές έχουν επισημανθεί για την τοξικότητα τους και τη δυνατότητα τους να συσσωρεύονται στο περιβάλλον και στο σώμα των ανθρώπων. Η έκθεση του IPEN ζητά μεγαλύτερη διαφάνεια από τις βιομηχανίες πλαστικών και πετροχημικών σχετικά με τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούν στην παραγωγή πλαστικών και από τις ρυθμιστικές αρχές να απαιτούν από αυτές τις βιομηχανίες να χρησιμοποιούν χημικά σε μικρότερες ποσότητες και λιγότερο τοξικά.
Η Karlsson ζήτησε επίσης την πλήρη απαγόρευση του παγκόσμιου εμπορίου πλαστικών αποβλήτων, μαζί με υποχρεωτικά όρια στην ποσότητα πλαστικών που παράγονται παγκοσμίως. «Ανεξάρτητα από τον τρόπο που διαχειριζόμαστε τα πλαστικά απόβλητα, πρέπει να μειώσουμε την ποσότητα πλαστικών που παράγουμε», είπε, «επειδή η ποσότητα πλαστικών αποβλήτων που παράγεται σήμερα δεν θα είναι ποτέ βιώσιμη».
Χωρίς επιθετική δράση για τη σταδιακή κατάργηση της παραγωγής πλαστικών, θα έχουμε παράξει σωρευτικά 26 δισ. μετρικούς τόνους πλαστικών αποβλήτων μέχρι το 2050, οι περισσότεροι από τους οποίους θα αποτεφρωθούν, θα καταλήξουν σε χωματερές ή θα σταλούν σε χώρους υγειονομικής ταφής.
Με πληροφορίες από grist.org
