Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) προτίθεται να προτείνει μια Χάρτα Μηδενικών Διαστημικών Υπολειμμάτων (Zero Debris Charter), η οποία θα αφορά τα «συντρίμμια» που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη, εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για το ολοένα και πιο υπερπλήρες διάστημα.
«Η χάρτα για τα διαστημικά υπολείμματα θα τεθεί προς υπογραφή στους αρμόδιους υπουργούς της ΕΕ στη Σεβίλλη εντός του Νοεμβρίου 2023», δήλωσε ο γενικός διευθυντής της ESA, Josef Aschbacher. Το πράσινο φως για τη χάρτα θα θεωρηθεί ως «δέσμευση για τη διαχείριση των διαστημικών υπολειμμάτων στο τέλος της ζωής τους με στόχο την εκκαθάριση του διαστήματος», δήλωσε ο Aschbacher.
Το διάστημα έχει γίνει ένας χώρος με όλο και περισσότερες προκλήσεις, όπου χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι ανταγωνίζονται για πρόσβαση σε αυτόν προκειμένου να φιλοξενήσουν τους δορυφόρους τους αφήνοντας έτσι όλο και λιγότερο ελεύθερο χώρο. Οι δορυφόροι αποτελούν αναγκαιότητα στην καθημερινή ζωή, καθώς παρέχουν βασικές υπηρεσίες όπως σύνδεση στο διαδίκτυο, ασφαλή δίκτυα επικοινωνιών για το στρατό, εικόνες της γης και σύντομα θα παρακολουθούν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των εργοστασίων.
Η πρωτοβουλία Zero Debris Charter θα «επιδείξει μια ισχυρή δέσμευση για την επίτευξη παγκόσμιας ηγεσίας στον περιορισμό και την αποκατάσταση των διαστημικών υπολειμμάτων», δήλωσε ο Aschbacher όταν παρουσίασε για πρώτη φορά την κίνηση αυτή τον Ιούνιο του 2023 κατά τη διάρκεια της έκθεσης Le Bourget στο Παρίσι, καλώντας τους κρατικούς φορείς και τη διαστημική βιομηχανία να δεσμευτούν σε αυτήν. Συγκεκριμένα, η πρωτοβουλία «προβλέπει ότι δεσμεύονται κατά την εκτόξευση των δορυφόρων να θέτουν εκτός τροχιάς τα διαστημικά απόβλητα στο τέλος της ζωής τους», αρχής γενομένης από το 2030, δήλωσε ο Aschbacher στους δημοσιογράφους τον Οκτώβριο του 2023.
Οι Ευρωπαίοι ήταν οι πρώτοι που κατέθεσαν διεθνή συμφωνία για τον περιορισμό των διαστημικών αποβλήτων. Το 2010, ο ΟΗΕ δημοσίευσε μια σειρά κατευθυντήριων γραμμών για τον περιορισμό των διαστημικών αποβλήτων, αλλά δεν υπάρχει δεσμευτική συμφωνία για το θέμα.
Απαιτούμενες τεχνολογίες
Περισσότερα από 35.140 αντικείμενα διαστημικών αποβλήτων παρακολουθούνται σύμφωνα με στοιχεία του ESA, τον Οκτώβριο 2023, και ο αριθμός συνεχίζει να αυξάνεται. Τα «διαστημικά απορρίμματα που προκαλούν απώλεια πολλαπλών δορυφόρων» και τα Ηνωμένα Έθνη περιγράφουν ως «μάτια μας στον ουρανό», αναφέρονται ως «σημείο καμπής» σε μελέτη που δημοσίευσε πρόσφατα ο διεθνής οργανισμός.
Το σημείο καμπής αυτό επιτυγχάνεται όταν τα συστήματα στα οποία βασίζεται η κοινωνία δεν λειτουργούν πλέον όπως αρχικά προβλεπόταν, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει καταστροφικές επιπτώσεις στον σημερινό τρόπο ζωής. Ο Aschbacher δήλωσε ότι είναι επομένως «απαραίτητο να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα των διαστημικών σκουπιδιών προληπτικά, διότι αν δεν μπορούμε να βασιστούμε στους δορυφόρους, θα υπάρξουν μεγάλα προβλήματα».
«Ο τρόπος αποκόλλησης των δορυφόρων από την αρχική τους θέση στο διάστημα, όταν φτάσουν στο τέλος της ζωής τους, παραμένει ένα ερώτημα. Οι μελλοντικές τεχνολογίες πρέπει να λάβουν υπόψη τους πώς θα εκτροχιάζονται οι δορυφόροι που μπορεί να μην έχουν αρκετά καύσιμα για να κινηθούν, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν μικρά επικίνδυνα απόβλητα ή ατυχήματα σύγκρουσης, ενώ μικρότερα κομμάτια μπορεί να καούν στην ατμόσφαιρα», εξηγεί ο επικεφαλής του ESA. Στο πλαίσιο αυτό, ο Aschbacher υποστήριξε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να προτείνει νομοθεσία, ώστε να δοθούν κίνητρα στη βιομηχανία να ερευνήσει και να αναπτύξει τεχνολογίες με σκοπό την ασφαλή αποδρομολόγηση.
Με την ίδια νοοτροπία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα προτείνει έναν ευρωπαϊκό διαστημικό νόμο που θα θέτει κανόνες για τον ορισμό της διαχείρισης της διαστημικής κυκλοφορίας (STM) για την ασφαλή πρόσβαση στο διάστημα και την επιστροφή από το διάστημα μέσα στο 2024. Ο Achbacher τόνισε ότι ελπίζει ότι ο εν λόγω νόμος θα υπογραφεί σύντομα παρόλο που δεν διαφαίνεται ότι θα υπάρξει συγκεκριμένη προθεσμία για τα κράτη ή τις βιομηχανίες να υπογράψουν το έγγραφο.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ορισμένες μεγάλες αεροδιαστημικές εταιρείες έχουν ήδη εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους να δεσμευτούν για την ανάπτυξη τεχνολογιών που απαιτούνται για την επίτευξη του εκτροχιασμού διαστημικών αποβλήτων, όπως η γαλλική Thales Alenia Space, η γερμανική OHB και η γαλλική Airbus Defence and Space.
Με πληροφορίες από euractiv.com
