Μια νέα εκστρατεία «αστικής εξόρυξης» στην Ιαπωνία στοχεύει στην ανάκτηση πολύτιμων μετάλλων από χρησιμοποιημένα smartphone, τηλεοράσεις και υπολογιστές. Στόχος είναι να μειωθεί η εξάρτηση της χώρας από ξένους προμηθευτές και ασταθείς αλυσίδες εφοδιασμού.
H Ιαπωνία ανακοίνωσε φιλόδοξα σχέδια για τους τόνους παροπλισμένου ηλεκτρονικού εξοπλισμού που απορρίπτονται κάθε χρόνο, καθώς οι αναταράξεις στο διεθνές εμπόριο απειλούν με ελλείψεις πρώτων υλών που είναι κρίσιμες για τη βιομηχανία παραγωγής υψηλής τεχνολογίας της χώρας.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος της Ιαπωνίας ανακοίνωσε στα τέλη Αυγούστου 2022 ότι σκοπεύει να διπλασιάσει την ποσότητα μετάλλων που ανακτώνται από ηλεκτρονικές συσκευές έως το 2030 και οι πόροι να ανακυκλώνονται και να επαναχρησιμοποιούνται σε ο,τιδήποτε, από υπερσύγχρονα ηλεκτρικά οχήματα μέχρι υπολογιστές και smartphones. Σύμφωνα με το υπουργείο, μία εντυπωσιακή ποσότητα 210.000 μετρικών τόνων (231.485 τόνοι) μετάλλων, ανακτήθηκαν το 2020 από εξειδικευμένες εταιρείες που εξειδικεύονται στην «αστική εξόρυξη» (urban mining). Το Υπουργείο αναφέρει ότι θα διατεθεί επιπλέον 1 δισ. γιεν (6,94 εκατομμύρια ευρώ) για την ανάπτυξη του κλάδου, με στόχο να αυξηθεί η ποσότητα μετάλλων που θα ανακτηθεί σε 420.000 τόνους έως το 2030.
Ένα χρυσωρυχείο περιμένει στα σκουπίδια
Απορριπτόμενα κινητά τηλέφωνα και τηλεοράσεις, μητρικές πλακέτες υπολογιστών και ψυγεία, φούρνοι μικροκυμάτων, εξαρτήματα αυτοκινήτων και αμέτρητα άλλα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά καταναλωτικά προϊόντα, περιέχουν ποικίλες ποσότητες χρυσού και ασημιού, λιθίου, νικελίου, κοβαλτίου, χαλκού και ψευδαργύρου. Η ανάκτηση αυτών των μετάλλων θα μπορούσε να οδηγήσει στην επαναχρησιμοποίησή τους σε βασικά εξαρτήματα μπαταριών και ηλεκτρονικά είδη υψηλής τεχνολογίας, εφόσον υποστούν κατάλληλη επεξεργασία.
Οι ηλεκτρονικές συσκευές που απορρίπτονται ετησίως είναι τόσες πολλές που μια εκτίμηση του 2020 καταδεικνύει ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν έως και 6.800 τόνοι χρυσού σε αυτές τις συσκευές, μόνο στην Ιαπωνία, ποσότητα που είναι μεγαλύτερη από τα γνωστά διαθέσιμα κοιτάσματα της Νότιας Αφρικής.
«Πριν από μια δεκαετία, τα απορριπτόμενα ηλεκτρονικά δε θεωρούνταν ιδιαίτερα πολύτιμα ή ένας πόρος που έπρεπε να αξιοποιηθεί, απλώς και μόνο επειδή η τιμή των μετάλλων που περιείχαν ήταν σχετικά χαμηλή», δήλωσε ο Kohmei Harada, διευθυντής του Sustainability Design Institute και πρώην διευθυντής στο Εθνικό Ινστιτούτο Επιστήμης Υλικών της Ιαπωνίας.
«Αλλά αυτό έχει αλλάξει δραματικά και υπάρχει μια αυξανόμενη αναγνώριση ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για να ανακτηθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν οι πρώτες ύλες που υπάρχουν ήδη», είπε. Πολλές άλλες χώρες κάνουν το ίδιο, είπε ο Harada, αλλά η ανάγκη στην Ιαπωνία είναι πιθανώς πιο έντονη λόγω της μεγάλης ζήτησης από τις εγχώριες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, σε συνδυασμό με την σχεδόν πλήρη εξάρτησή τους από εισαγωγές από το εξωτερικό.
Και υποστηρίζει ότι η Ιαπωνία είναι από τις καλύτερα προετοιμασμένες οικονομίες στον κόσμο για να εκμεταλλευτεί αυτούς τους πόρους, οι οποίες είναι ήδη δυνατόν να ανακτηθούν με οικονομικό τρόπο. «Η Ιαπωνία ξεκίνησε τις προσπάθειες για τη δημιουργία μιας κυκλικής οικονομίας ηλεκτρονικών εξαρτημάτων, ήδη από τη δεκαετία του 1990», είπε ο Harada, με τους κατασκευαστές να ενθαρρύνονται να ανακυκλώνουν οικιακές συσκευές για το πλαστικό, το καουτσούκ, το γυαλί και άλλα υλικά που περιείχαν.
Σταδιακά, δόθηκε μεγαλύτερη σημασία στην ανάκτηση των μικρών ποσοτήτων μετάλλων που επίσης περιέχουν, αλλά θεωρούνταν είδος ανάκτησης χωρίς οικονομικό κίνητρο. «Επίσης, η Ιαπωνία διαθέτει ένα πολύ προηγμένο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων και έχει γίνει φθηνότερο να ανακτηθούν αυτά τα μέταλλα τώρα, πολύ φθηνότερο από ό,τι σε άλλες χώρες», είπε ο Harada.
Αυξάνοντας την ανεξαρτησία ως προς την προμήθεια των πρώτων υλών
Ο Hiromi Murakami, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Temple University του Τόκιο, λέει ότι η ανακύκλωση πόρων είναι κρίσιμη για την απεξάρτηση της Ιαπωνίας από τις εισαγωγές που είναι επιρρεπείς σε αναταράξεις που είναι πέρα από τον έλεγχο της χώρας. «Η Ιαπωνία έχει ελλείψεις σε σχεδόν όλους τους πόρους που απαιτεί μια σύγχρονη οικονομία και για χρόνια οι δύο κύριοι τομείς ανησυχίας ήταν η ενέργεια και τα τρόφιμα», λέει ο Murakami.
Πριν από μια δεκαετία, μια διαμάχη μεταξύ της Ιαπωνίας και της Κίνας σχετικά με την κυριαρχία σε ένα μικρό αρχιπέλαγος νησιών στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας, οδήγησε την Κίνα να απαγορεύσει ουσιαστικά τις εξαγωγές στην Ιαπωνία μετάλλων σπάνιων γαιών που απαιτούνται για την κατασκευή ηλεκτρικών οχημάτων.
Το γεγονός αυτό συγκλόνισε το Τόκιο και οδήγησε διαδοχικές κυβερνήσεις να αναζητήσουν πρώτες ύλες από μια ευρύτερη ποικιλία πηγών και από εταίρους που είναι λιγότερο πιθανό να τις χρησιμοποιήσουν ως πολιτικό μοχλό. «Υπάρχει μια κρίσιμη πτυχή εθνικής ασφάλειας σε αυτό το θέμα», τόνισε ο Murakami. «Τα τελευταία χρόνια, είδαμε τον αντίκτυπο μιας παγκόσμιας πανδημίας, την επίδραση που είχε στις αλυσίδες εφοδιασμού και τη ζημιά που προκάλεσε σε βιομηχανίες που βασίζονται σε έγκαιρες και τακτικές αφίξεις εξαρτημάτων ή πρώτων υλών από το εξωτερικό», πρόσθεσε.
«Αυτό έχει επιδεινωθεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την πίεση που μπόρεσε να ασκήσει η Ρωσία στις χώρες που στηρίζονται σε αυτήν για ενεργειακούς πόρους», είπε. «Η Ιαπωνία έχει συνειδητοποιήσει ότι είναι ευάλωτη σε πολλούς τομείς, όχι μόνο σε στα καύσιμα και στα τρόφιμα, άρα «η αστική εξόρυξη και η αξιοποίηση αυτού που υπάρχει ήδη εδώ, είναι μια λογική τακτική».
Μια πρωτοβουλία «Ολυμπιακών διαστάσεων» για την επαναχρησιμοποίηση κρίσιμων πρώτων υλών
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο το 2020 παρείχαν επίσης μια πλατφόρμα για την προσπάθεια της Ιαπωνίας να επαναχρησιμοποιήσει κρίσιμες πρώτες ύλες. Για πρώτη φορά στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων, ανακοινώθηκε ότι κάθε ένα από τα 5.000 χρυσά, ασημένια και χάλκινα μετάλλια που απονεμήθηκαν κατά τη διάρκεια των Αγώνων, θα ήταν κατασκευασμένα από ανακυκλωμένα μέταλλα.
Η οργανωτική επιτροπή απηύθυνε έκκληση σε ολόκληρη τη χώρα να ανασύρει τους παλιούς υπολογιστές, τα κινητά τηλέφωνα και άλλες συσκευές που απλώς είχαν ξεχαστεί όταν αγοράστηκαν αναβαθμισμένες εκδόσεις, και να τα δωρίσουν στην καμπάνια. Το κοινό λοιπόν θα μπορούσε να «συμμετέχει» πιο ενεργά στους Αγώνες.
Κοινότητες σε όλη την Ιαπωνία συμμετείχαν στην προσπάθεια, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 1.300 σχολείων και 2.400 καταστημάτων λιανικής. Τελικά, συλλέχθηκαν 80.000 τόνοι ηλεκτρονικών αποβλήτων. Από την επεξεργασία αυτών ανακτήθηκαν τα πιο σημαντικά μέταλλα και τελικά προέκυψαν 30 κιλά χρυσού, 4.100 κιλά αργύρου και 2.700 κιλά μπρούντζου.
Πηγή: DW.com
