Πιλοτικά προγράμματα σε όλη την Ευρώπη δείχνουν ότι μπορούν να υπάρξουν πόλεις χωρίς αυτοκίνητα. Παρά τις μικρές αρχικές αντιρρήσεις, όσες πόλεις έχουν εφαρμόσει την απαγόρευση των αυτοκινήτων σε περιοχές του κέντρου τους, διαπίστωσαν ότι τα οφέλη ήταν πολλαπλά, όπως για παράδειγμα μεγάλη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της ηχορύπανσης, μείωση των ποσοστών πρόωρης θνησιμότητας, αύξηση του χώρου πρασίνου, υψηλότερα επίπεδα ενεργητικής κινητικότητας και βελτίωση της συνολικής δημόσιας υγείας.
Μελέτες δείχνουν ότι οι κάτοικοι της πόλης έχουν θετική στάση στην εφαρμογή του μέτρου απαγόρευσης κίνησης των αυτοκινήτων στο κέντρο των πόλεων, καθώς οι περισσότεροι θέλουν να δουν την πόλη τους να έχει υψηλά ποσοστά βιώσιμης κινητικότητας, περισσότερους χώρους πρασίνου, ενεργές διαδρομές μεταφοράς των μέσων μαζικής μεταφοράς και επιλογές πολλών εναλλακτικών μορφών μετακίνησης.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι πόλεις που υιοθετούν αυτή την φιλοσοφία προσφέρουν καλύτερα επίπεδα ζωής. Εμπνευσμένες από την επιτυχία των πόλεων που πρωτοστάτησαν στη μείωση της χρήσης αυτοκινήτων, περισσότερες πόλεις σε όλο τον κόσμο έχουν δεσμευτεί να υιοθετήσουν αντίστοιχα προγράμματα.
Το Παρίσι σχεδιάζει να απαγορεύσει τα αυτοκίνητα στο κέντρο της πόλης έως το 2024, ενώ η Νέα Υόρκη προτείνει να μετατραπεί το 25% του χώρου όπου κινούνται σήμερα τα αυτοκίνητα σε μέρη που θα προσφέρουν μορφές κινητικότητας έως το 2025. Ενώ ένας αυξανόμενος αριθμός πόλεων υιοθετεί πολιτικές χωρίς αυτοκίνητα, αυτές δεν είναι εύκολο να εφαρμοστούν. Οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητα λειτουργούν μόνο εάν οι κάτοικοι έχουν εναλλακτικές επιλογές μεταφοράς ή χώρους για ασφαλή μεταφορά των πολιτών.
Σήμερα πολλές πόλεις σε όλο τον κόσμο έχουν υιοθετήσει και υλοποιούν πολιτικές για απαγόρευση της κυκλοφορίας στο κέντρο των πόλεων. Οι πιο σημαντικές «πόλεις χωρίς αυτοκίνητο» στην Ευρώπη και τον κόσμο είναι η Γάνδη (Βέλγιο), το Άμστερνταμ (Ολλανδία), το Όσλο (Νορβηγία), η Lamu (Κένυα), η Zermatt (Ελβετία), η Fes el Bali (Μαρόκο), η Βενετία (Ιταλία), το Ελσίνκι (Φινλανδία) και σε επίπεδο Ελλάδας η Ύδρα.
Οι περιβαλλοντικές ανησυχίες είναι οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν στην υποστήριξη των πόλεων χωρίς αυτοκίνητα. Τα αυτοκίνητα ευθύνονται για ένα σημαντικό κομμάτι του αποτυπώματος άνθρακα σε κάθε χώρα. Στην ΕΕ, μόνο οι οδικές μεταφορές ευθύνονται για το 20% των συνολικών εκπομπών CO2. Συνεπώς, οι χώρες αναζητούν τρόπους για να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις για χαμηλότερες εκπομπές ρύπων μέσω της μείωσης του αριθμού των αυτοκινήτων και ειδικά αυτών που κινούνται στο κέντρο των πόλεων.
Επιπλέον, η αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα, την στιγμή που το 99% του παγκόσμιου πληθυσμού βρίσκεται σε ατμοσφαιρικό περιβάλλον που υπερβαίνει τα νόμιμα όρια ρύπων που έχει ορίσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Η βελτίωση της ποιότητας ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος στις πόλεις είναι πιθανό να οδηγήσει σε μείωση των τροχαίων ατυχημάτων.
Συγχρόνως, ένα πρόβλημα που σχετίζεται με τα αυτοκίνητα στις πόλεις, το οποίο συχνά παραβλέπεται, είναι ο αστικός χώρος που αυτά καταλαμβάνουν. Σήμερα το Όσλο έχει μετατρέψει πάνω από 700 θέσεις στάθμευσης σε ποδηλατόδρομους, πάρκα και παγκάκια. Ομοίως, το Παρίσι σχεδιάζει να αφαιρέσει 70.000 θέσεις στάθμευσης από την πόλη, δίνοντας δυνατότητες άλλων μορφών μετακίνησης. Πλέον, οι βιώσιμες μεταφορές και οι βιώσιμες πόλεις είναι στενά συνδεδεμένες με τους κλιματικούς στόχους, την ενθάρρυνση του περπατήματος, της ποδηλασίας και άλλων μορφών μετακίνησης, βελτιώνοντας τα επίπεδα υγείας των πολιτών αλλά και της ποιότητας του περιβάλλοντος.
